Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

alicui epistulam C

  • 1 lego

    I lēgī, lēctum, ere
    1) собирать (nuces C; flores V, Ap; mala ex arbore V; oleam digitis nudis Vr)
    legenda ejus nunc ossa, mox carmina Ap — теперь нужно будет собрать его (умершего поэта) кости, а затем — читать его стихи ( игра на 1 и 11 значениях глагола)
    2) выщипывать, вырывать ( alicui capillos Ph); вынимать, извлекать ( ossa e vulneribus Q)
    3) сматывать, наматывать, скручивать ( funem VF); поднимать ( ancoras SenT)
    4) подбирать, убирать ( vela V)
    5) похищать, красть (sacra divum = deorum H)
    6) проходить, проезжать, пробегать, проплывать (saltūs, aequor O)
    l. vestigia alicujus V — идти по чьим-л. следам
    l. oram litoris primi погов. V — держаться берега, т. е. не забираться слишком далеко
    7) выбирать, подбирать ( sibi domum O)
    9) принимать (ore, sc. extremum halitum alicujus V); подслушивать ( sermonem alicujus Pl)
    10) видеть, различать взором ( aliquem V)
    11) читать (libros C, Vtr; scripta C); читать вслух ( alicui epistulam C)
    ab oculo Pt (de tabella Ap) l. — читать с листа (без запинки)
    dumque legar, mecum pariter tua fama legetur O — пока меня будут читать, и ты не будешь забыта
    12) произносить ( orationes PJ); декламировать ( versūs PJ); зачитывать, оглашать
    l. aliquid apud aliquem Su — слушать у кого-л. лекцию (доклад) о чём-либо
    II lēgo, āvī, ātum, āre [ lex ]
    1) возлагать, поручать (alicui negotium Pl)
    2) посылать, отправлять послом (l. aliquos Romam ad senatum AG)
    l. aliquem Pompejo C — назначить кого-л. легатом к Помпею
    legari ab aliquo C — быть назначенным кем-л. ( или добиться у кого-л. назначения) на пост легата
    4) (тж. testamento l. Pl) завещать, оставлять по завещанию (l. alicui pecuniam C, fundum Pt)
    l. alicui aliquid ab aliquo — завещать что-л. кому-л. через кого-л. (l. alicui pecuniam a filio C)

    Латинско-русский словарь > lego

  • 2 impingo

    impingo ( inp-), pēgi, pactum, 3 (archaic inf. pres. pass. impingier, Plaut. Capt. 3, 5, 76), v. a. [in-pango], to push, strike, or drive at or into any thing; to thrust, strike, or dash against (not freq. till after the Aug. per.; cf.: incutio, infligo, illido).
    I.
    Lit.:

    pugnum in os impinge,

    Plaut. Rud. 3, 4, 5:

    mustriculam in dentes, Afran. ap. Fest. s. v. mustricula, p. 148 Müll.: a paucioribus Othonianis quo minus in vallum impingerentur,

    would have been driven to, Tac. H. 2, 41:

    impactus in carcerem,

    Dig. 48, 3, 13; so, to forge on, fix or fasten on:

    jubete huic crassas compedes impingier,

    Plaut. Capt. 3, 5, 76; id. Pers. 4, 4, 24; cf.: fustem alicui, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 9:

    lapidem Aesopo,

    Phaedr. 3, 5, 7:

    laqueum alicui, Sen. Tranq. an. 10: caput parieti,

    Plin. Ep. 3, 16, 12:

    dentes arbori,

    Plin. 8, 3, 4, § 8:

    aequor scopulis,

    Sil. 12, 187:

    agmina muris,

    Verg. A. 5, 805; Stat. Th. 7, 28:

    impinge pugnum, si muttiverit,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 2:

    pessimus gubernator, qui navem, dum portum egreditur, impegit,

    Quint. 4, 1, 61:

    clitellas ferus impingas,

    Hor. Ep. 1, 13, 8:

    nubes vehementer impactae,

    Sen. Q. N. 2, 12: impingere se in columnas, to dash one ' s self against, id. de Ira, 1, 19, 4:

    cum caede magna (hostem) in aciem altiore superstantem tumulo inpegere,

    Liv. 27, 18, 14.—

    Prov.: calcem impingere alicui rei,

    i. e. to give it a kick, to cast it aside, Petr. 46; v. calx. —
    B.
    In gen., to hand, press upon, force upon one (rare):

    huic calix mulsi impingendus est, ut plorare desinat,

    Cic. Tusc. 3, 19, 44:

    alicui epistulam,

    id. Att. 6, 1, 6; Sen. Ep. 95:

    oculum libidinose,

    to cast upon, direct to, Tert. Idol. 2.—
    II.
    Trop., to drive, throw upon, push or force to any thing:

    illum libido in contraria impinget,

    Sen. Ep. 95 med.:

    aliquem in litem ac molestiam,

    id. ib. 117: dicam tibi impingam grandem, I will direct or bring against you, Ter. Phorm. 2, 3, 92:

    naturae munus suum,

    to throw in her face, Sen. Prov. 6 fin.:

    egestas Catilinam patriae suae impegit,

    drove, incited him against, Flor. 3, 12, 12:

    quod populos scelerata impegit in arma,

    Luc. 6, 406:

    beneficium,

    Sen. Ben. 1, 1: quocumque visum est, libido se impingit, id. de Ira, 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > impingo

  • 3 inpingo

    impingo ( inp-), pēgi, pactum, 3 (archaic inf. pres. pass. impingier, Plaut. Capt. 3, 5, 76), v. a. [in-pango], to push, strike, or drive at or into any thing; to thrust, strike, or dash against (not freq. till after the Aug. per.; cf.: incutio, infligo, illido).
    I.
    Lit.:

    pugnum in os impinge,

    Plaut. Rud. 3, 4, 5:

    mustriculam in dentes, Afran. ap. Fest. s. v. mustricula, p. 148 Müll.: a paucioribus Othonianis quo minus in vallum impingerentur,

    would have been driven to, Tac. H. 2, 41:

    impactus in carcerem,

    Dig. 48, 3, 13; so, to forge on, fix or fasten on:

    jubete huic crassas compedes impingier,

    Plaut. Capt. 3, 5, 76; id. Pers. 4, 4, 24; cf.: fustem alicui, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 9:

    lapidem Aesopo,

    Phaedr. 3, 5, 7:

    laqueum alicui, Sen. Tranq. an. 10: caput parieti,

    Plin. Ep. 3, 16, 12:

    dentes arbori,

    Plin. 8, 3, 4, § 8:

    aequor scopulis,

    Sil. 12, 187:

    agmina muris,

    Verg. A. 5, 805; Stat. Th. 7, 28:

    impinge pugnum, si muttiverit,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 2:

    pessimus gubernator, qui navem, dum portum egreditur, impegit,

    Quint. 4, 1, 61:

    clitellas ferus impingas,

    Hor. Ep. 1, 13, 8:

    nubes vehementer impactae,

    Sen. Q. N. 2, 12: impingere se in columnas, to dash one ' s self against, id. de Ira, 1, 19, 4:

    cum caede magna (hostem) in aciem altiore superstantem tumulo inpegere,

    Liv. 27, 18, 14.—

    Prov.: calcem impingere alicui rei,

    i. e. to give it a kick, to cast it aside, Petr. 46; v. calx. —
    B.
    In gen., to hand, press upon, force upon one (rare):

    huic calix mulsi impingendus est, ut plorare desinat,

    Cic. Tusc. 3, 19, 44:

    alicui epistulam,

    id. Att. 6, 1, 6; Sen. Ep. 95:

    oculum libidinose,

    to cast upon, direct to, Tert. Idol. 2.—
    II.
    Trop., to drive, throw upon, push or force to any thing:

    illum libido in contraria impinget,

    Sen. Ep. 95 med.:

    aliquem in litem ac molestiam,

    id. ib. 117: dicam tibi impingam grandem, I will direct or bring against you, Ter. Phorm. 2, 3, 92:

    naturae munus suum,

    to throw in her face, Sen. Prov. 6 fin.:

    egestas Catilinam patriae suae impegit,

    drove, incited him against, Flor. 3, 12, 12:

    quod populos scelerata impegit in arma,

    Luc. 6, 406:

    beneficium,

    Sen. Ben. 1, 1: quocumque visum est, libido se impingit, id. de Ira, 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > inpingo

  • 4 venio

    vĕnĭo, īre, vēni, ventum - intr. -    - cf. gr. βαίνω (*βανjω) -- racine: ban-.    - fut. arch., venibo, Pompon. Com. 65 (NON. 508, 23) ; impf. sync. venibat, Ter. Phorm. 652 ; gén. pl. du part. prés. venientum, Virg. G. 4, 167; En. 1, 434; 6, 755, pour le mètre. [st1]1 [-] aller, venir, arriver.    - in locum venire, Cic. Verr. 4, 72: venir dans un lieu.    - Delum Athenis venire, Cic. Att. 5, 12, 1: venir d'Athènes à Délos.    - astu venire (= Athenas venire), Nep. Alc. 6, 4: venir à la ville (= venir à Athènes).    - ad judicium de contione venire, Cic. Clu. 93: venir de l'assemblée au tribunal.    - venturi speciem simulans, Tac.: faisant croire à son arrivée.    - poét. Italiam venire, Virg. En. 1, 2: venir en Italie.    - ad istum emptum venerunt illum locum senatorium, Cic. Verr. 2, 124: ils vinrent vers lui pour acheter cette place de sénateur.    - avec inf. de but venerat aurum petere, Plaut. Bac. 631: il était venu chercher l'or.    - avec double dat. venire auxilio (subsidio) alicui: venir au secours de qqn.    - in conspectum alicujus venire, Cic. Fin.1, 24: venir sous les regards de qqn.    - en parl. de choses quae sub aspectum veniunt, Cic. de Or, 2, 358: les objets qui tombent sous la vue.    - res alicui in mentem venit, Cic. Br. 139: une chose vient à l'esprit de qqn.    - venit mihi in mentem Catonis, Cic. Verr. 5, 180: il me souvient de Caton.    - passif impers. ubi intellexit ultro ad se veniri, Caes. BG. 5, 56, 1: quand il eut compris qu'on venait à lui spontanément.    - Lilybaum venitur, Cic. Verr. 5, 141: on vient à Lilybée.    - ad quos ventum erat, Caes. BG. 2, 11: vers lesquels on était venu.    - sens jurid. contra rem alicujus venire, Cic. Phil. 2, 3: intervenir (se présenter) contre les intérêts de qqn. [st1]2 [-] venir (en parl. du temps).    - tempus victoriae venit, Caes. BG. 7, 66, 2: le moment de vaincre est venu.    - veniens annus, Cic. Q. 3, 4, 4: l'année qui vient (l'année prochaine). [st1]3 [-] venir, arriver, se présenter, se montrer; parvenir à, échoir à.    - illic veniunt felicius uvae, Virg. G. 1, 54: là les raisins viennent plus heureusement.    - avec le dat. dum tibi litterae meae veniant, Cic. Fam. 11, 24, 2: jusqu'à ce que mes lettres t'arrivent.    - hereditas alicui venit, Cic. Caec. 74; Verr, 4, 62: un héritage arrive, échoit à qqn.    - canibus rabies venit, Virg.: la rage s'empare des chiens.    - hereditas unicuique venit, Cic.: un héritage échoit à chacun.    - Ptolemaeo Aegyptus sorte venit: le sort assigna l'Egypte à Ptolémée.    - ad id inopiae ventum est ut, Liv.: on en arriva à ce point de détresse que.    - venire in contemptionem alicui: se faire mépriser de qqn, encourir le mépris de qqn.    - ex otio meo commodum rei publicae venit, Sall. J. 4, 4: l'Etat tire avantage de ma vie de loisir.    - saepe venit ad aures meas te... dicere, Cic. Marc. 25: souvent il m'est revenu aux oreilles que tu disais...    - ad id quod cupiebat venit, Cic. Off. 1, 113: il est venu à ses fins. [st1]4 [-] provenir de, naître de.    - Bebrycia de gente venire, Virg.: être issu de la race des Bébryciens.    - prava ex falsis opinionibus veniunt, Quint.: les fausses opinions donnent naissance aux mauvaises actions.    - venit a gestu decor, Quint.: le geste contribue à la beauté de l'action oratoire.    - non omne argumentum undique venit, Quint.: tous les arguments ne se trouvent pas partout.    - vitium pejus ex inopia venit, Quint. 2, 4, 4: un défaut plus grand provient de la disette. [st1]5 [-] venir à qqch, venir dans tel ou tel état.    - aliquis venit in calamitatem, Cic. Amer. 49: qqn tombe dans une situation malheureuse.    - aliquid in proverbii consuetudinem venit, Cic. Off. 2, 55: qqch est passé à l'état de proverbe.    - in consuetudinem Alexandrinae vitae venerant, Caes. BC. 3, 110, 2: ils avaient pris les habitudes de vie d'Alexandrie.    - in contemptionem alicui venire, Caes. BG. 3, 17, 5: devenir pour qqn un objet de mépris.    - in odium (alicui) venire, Cic. Fin. 2, 79 ; Rep. 1, 62: en venir à être détesté (de qqn).    - in periculum venire, Caes. BC. 1, 17, 2: tomber dans le danger.    - in spem regni obtinendi venire, Caes. BG. 1, 18, 9: concevoir l'espérance de détenir le trône.    - in potestatem alicujus venire, Caes. BC. 2, 32, 4: se rendre, se soumettre à qqn.    - in existimantium arbitrium venire, Cic. Br. 92: s'exposer au jugement décisif des critiques.    - saepe in eum locum ventum est ut, Caes. BG. 6, 43, 4: souvent les choses en vinrent à ce point que...    - ad condicionem alicujus venire, Cic. Verr. 3, 146: accepter les conditions de qqn.    - res venit prope secessionem, Liv. 6, 42, 10: on en vint presque à une sécession.    - ad ultimum dimicationis res venit, Liv. 2, 56, 5: on en vient à un combat à outrance. [st1]6 [-] passer à un sujet, venir à, en venir à.    - ut jam a fabulis ad facta veniamus, Cic. Rep. 2, 4: pour que maintenant nous passions des récits fabuleux aux faits.    - venio ad tertiam epistulam, Cic. Q. 3, 14, 12: j'en viens à la troisième lettre.    - veni in eum sermonem ut dicerem, Cic.: j'en vins à dire.    - venit jam in contentionem utrum sit probabilius... Cic.: désormais l'enjeu du débat est de savoir laquelle des deux popositions est la plus probable.
    * * *
    vĕnĭo, īre, vēni, ventum - intr. -    - cf. gr. βαίνω (*βανjω) -- racine: ban-.    - fut. arch., venibo, Pompon. Com. 65 (NON. 508, 23) ; impf. sync. venibat, Ter. Phorm. 652 ; gén. pl. du part. prés. venientum, Virg. G. 4, 167; En. 1, 434; 6, 755, pour le mètre. [st1]1 [-] aller, venir, arriver.    - in locum venire, Cic. Verr. 4, 72: venir dans un lieu.    - Delum Athenis venire, Cic. Att. 5, 12, 1: venir d'Athènes à Délos.    - astu venire (= Athenas venire), Nep. Alc. 6, 4: venir à la ville (= venir à Athènes).    - ad judicium de contione venire, Cic. Clu. 93: venir de l'assemblée au tribunal.    - venturi speciem simulans, Tac.: faisant croire à son arrivée.    - poét. Italiam venire, Virg. En. 1, 2: venir en Italie.    - ad istum emptum venerunt illum locum senatorium, Cic. Verr. 2, 124: ils vinrent vers lui pour acheter cette place de sénateur.    - avec inf. de but venerat aurum petere, Plaut. Bac. 631: il était venu chercher l'or.    - avec double dat. venire auxilio (subsidio) alicui: venir au secours de qqn.    - in conspectum alicujus venire, Cic. Fin.1, 24: venir sous les regards de qqn.    - en parl. de choses quae sub aspectum veniunt, Cic. de Or, 2, 358: les objets qui tombent sous la vue.    - res alicui in mentem venit, Cic. Br. 139: une chose vient à l'esprit de qqn.    - venit mihi in mentem Catonis, Cic. Verr. 5, 180: il me souvient de Caton.    - passif impers. ubi intellexit ultro ad se veniri, Caes. BG. 5, 56, 1: quand il eut compris qu'on venait à lui spontanément.    - Lilybaum venitur, Cic. Verr. 5, 141: on vient à Lilybée.    - ad quos ventum erat, Caes. BG. 2, 11: vers lesquels on était venu.    - sens jurid. contra rem alicujus venire, Cic. Phil. 2, 3: intervenir (se présenter) contre les intérêts de qqn. [st1]2 [-] venir (en parl. du temps).    - tempus victoriae venit, Caes. BG. 7, 66, 2: le moment de vaincre est venu.    - veniens annus, Cic. Q. 3, 4, 4: l'année qui vient (l'année prochaine). [st1]3 [-] venir, arriver, se présenter, se montrer; parvenir à, échoir à.    - illic veniunt felicius uvae, Virg. G. 1, 54: là les raisins viennent plus heureusement.    - avec le dat. dum tibi litterae meae veniant, Cic. Fam. 11, 24, 2: jusqu'à ce que mes lettres t'arrivent.    - hereditas alicui venit, Cic. Caec. 74; Verr, 4, 62: un héritage arrive, échoit à qqn.    - canibus rabies venit, Virg.: la rage s'empare des chiens.    - hereditas unicuique venit, Cic.: un héritage échoit à chacun.    - Ptolemaeo Aegyptus sorte venit: le sort assigna l'Egypte à Ptolémée.    - ad id inopiae ventum est ut, Liv.: on en arriva à ce point de détresse que.    - venire in contemptionem alicui: se faire mépriser de qqn, encourir le mépris de qqn.    - ex otio meo commodum rei publicae venit, Sall. J. 4, 4: l'Etat tire avantage de ma vie de loisir.    - saepe venit ad aures meas te... dicere, Cic. Marc. 25: souvent il m'est revenu aux oreilles que tu disais...    - ad id quod cupiebat venit, Cic. Off. 1, 113: il est venu à ses fins. [st1]4 [-] provenir de, naître de.    - Bebrycia de gente venire, Virg.: être issu de la race des Bébryciens.    - prava ex falsis opinionibus veniunt, Quint.: les fausses opinions donnent naissance aux mauvaises actions.    - venit a gestu decor, Quint.: le geste contribue à la beauté de l'action oratoire.    - non omne argumentum undique venit, Quint.: tous les arguments ne se trouvent pas partout.    - vitium pejus ex inopia venit, Quint. 2, 4, 4: un défaut plus grand provient de la disette. [st1]5 [-] venir à qqch, venir dans tel ou tel état.    - aliquis venit in calamitatem, Cic. Amer. 49: qqn tombe dans une situation malheureuse.    - aliquid in proverbii consuetudinem venit, Cic. Off. 2, 55: qqch est passé à l'état de proverbe.    - in consuetudinem Alexandrinae vitae venerant, Caes. BC. 3, 110, 2: ils avaient pris les habitudes de vie d'Alexandrie.    - in contemptionem alicui venire, Caes. BG. 3, 17, 5: devenir pour qqn un objet de mépris.    - in odium (alicui) venire, Cic. Fin. 2, 79 ; Rep. 1, 62: en venir à être détesté (de qqn).    - in periculum venire, Caes. BC. 1, 17, 2: tomber dans le danger.    - in spem regni obtinendi venire, Caes. BG. 1, 18, 9: concevoir l'espérance de détenir le trône.    - in potestatem alicujus venire, Caes. BC. 2, 32, 4: se rendre, se soumettre à qqn.    - in existimantium arbitrium venire, Cic. Br. 92: s'exposer au jugement décisif des critiques.    - saepe in eum locum ventum est ut, Caes. BG. 6, 43, 4: souvent les choses en vinrent à ce point que...    - ad condicionem alicujus venire, Cic. Verr. 3, 146: accepter les conditions de qqn.    - res venit prope secessionem, Liv. 6, 42, 10: on en vint presque à une sécession.    - ad ultimum dimicationis res venit, Liv. 2, 56, 5: on en vient à un combat à outrance. [st1]6 [-] passer à un sujet, venir à, en venir à.    - ut jam a fabulis ad facta veniamus, Cic. Rep. 2, 4: pour que maintenant nous passions des récits fabuleux aux faits.    - venio ad tertiam epistulam, Cic. Q. 3, 14, 12: j'en viens à la troisième lettre.    - veni in eum sermonem ut dicerem, Cic.: j'en vins à dire.    - venit jam in contentionem utrum sit probabilius... Cic.: désormais l'enjeu du débat est de savoir laquelle des deux popositions est la plus probable.
    * * *
        Venio, venis, veni, ventum, venire. Cic. Venir.
    \
        Supplicem venire ad aliquem. Cic. Venir faire la cour à autruy, et se humilier devant luy.
    \
        Solet vero sub eiusmodi victu venire, vt alius non reddatur. Cels. Communeement il advient que, etc.
    \
        Satis venire duobus. Virgil. Estre suffisant pour resister à deux.
    \
        Illic veniunt foelicius vuae. Virg. Viennent et croissent.
    \
        Eius quae ex Africa venit, octoni asses. Plin. Qu'on apporte d'Afrique.
    \
        Scribis in Italia te moraturum, dum tibi literae meae veniant. Cic. Jusques à ce qu'on t'apporte de mes lettres.
    \
        In orationem venire. Quintil. Entrer en oraison.
    \
        Mane: hoc quod coepi, primum enarrem Clitipho: Post, istuc veniam. Terent. Je parleray de ceci.
    \
        Ad Archesilam, Carneademque veniamus. Cic. Venons à parler d'Archesilas.
    \
        Alicui venire aduorsum. Plaut. Aller au devant de luy.
    \
        In amicitiam venire aliquorum. Liu. S'allier avec eulx, Faire alliance avec eulx par amitié.
    \
        Omnibus rebus, quae sub aspectum veniunt. Cicero. Qu'on peult veoir à l'oeil.
    \
        Ad aures alicuius venire. Horat. Estre ouy.
    \
        Ad aures meas venit, te, etc. Cic. J'ay ouy dire.
    \
        Alicui auxilio venire. Liu. Venir à son ayde, Le venir secourir.
    \
        In bona alicuius venire. Ouid. Se mettre dedens les biens d'aucuns, et les usurper.
    \
        In calamitatem venire. Cic. Tomber en calamité.
    \
        In eum casum veneram, vt omnis, etc. Cic. J'estoye tombé en cest inconvenient.
    \
        In certamen venire. Cic. Entrer en different et debat.
    \
        Venire in certamen virtutis. Cic. Contendre et debatre contre vertu.
    \
        In colloquium ad aliquem venire. Liu. Venir pour parlementer avec luy.
    \
        In complexum alicuius venire. Cic. Estre embrassé ou accollé d'aucun.
    \
        In confessum venit ea res. Plin. iunior. Nul ne nie cela, Chascun le confesse.
    \
        In consilium alicuius venire. Cic. Venir vers luy pour luy bailler conseil.
    \
        In conspectum alicuius venire. Cic. Se presenter à luy, S'affronter à luy.
    \
        Quum in conspectum eius venissent. Caesar. Quand ils furent venuz devant luy.
    \
        Ad me in conspectum venire vetueram. Plancus ad Ciceronem. Je luy avoye defendu de se trouver devant moy.
    \
        In consuetudinem venire. Cic. Venir en usage.
    \
        In consuetudinem benignitatis venit. Cic. Il a accoustumé de faire liberalité.
    \
        In contemptionem alicui venire. Caes. Estre desprisé de luy.
    \
        In contentionem venire. Cic. Venir en debat, Estre faict contentieux.
    \
        Venit iam in contentionem, vtrum sit probabilius, etc. Cic. On est en debat et contention.
    \
        Venire in contentionem de accusando. Cic. Entrer en different lequel des deux accusera un tiers.
    \
        In contentionem honoris venire. Cic. Entrer en different qui est le plus avancé en honneurs et dignitez.
    \
        Quae in controuersiam veniunt. Cic. Dequoy on est en debat.
    \
        In crimen veniet. Terent. Il en sera blasmé.
    \
        In cruciatum venire. Caes. Tomber en grand torment.
    \
        In deditionem venire. Caes. Se rendre aux ennemis comme vaincu.
    \
        In desiderium venire dicitur res aliqua. Liu. Estre regrettee.
    \
        Dies venit legi. Cic. Le jour veint qu'il falloit publier la loy.
    \
        In disceptationem venire dicitur res aliqua. Liu. Quand elle est en debat.
    \
        In discrimen venire. Cic. Tomber en danger.
    \
        Eius fortunae videntur in discrimen venire. Cic. Sont en danger d'estre perdues.
    \
        In discrimen existimationis venire. Cic. Estre en danger de perdre sa bonne renommee.
    \
        Non quid ego fecerim, in disquisitionem venit, sed quid isti pati debuerint. Liu. Cela ne vient point en controversie, On n'est point en doubte de cela.
    \
        In diuitias venire. Plaut. Devenir riche.
    \
        Ad quem dolor veniat, ad eundem necesse est interitum venire. Cic. Advenir.
    \
        In dubium venire. Cic. Venir en danger.
    \
        Mihi venit in dubium tua fides et constantia. Cic. Je doubte de ta foy.
    \
        Tua fama, et gnatae vita in dubium veniet. Terent. Ta renommee et la vie de ta fille sera en danger.
    \
        Non veniunt in dubium de voluntate. Cic. On ne doubte point de leur volunté.
    \
        De sorte venio in dubium miser. Terent. Je suis en danger de perdre le sort principal.
    \
        In dubium venire de ciuitate. Cic. Mettre en doubte si on est citoyen d'une ville, ou non.
    \
        Quid sit factum, in dubium venit. Quintil. On est en doubte.
    \
        Emolumentum ad eum ex ea re venit. Cic. Il luy en vient, ou Il en recoit prouffit.
    \
        Epistola mihi venit. Ouid. M'a esté apportee.
    \
        In exemplum venire dicitur res aliqua. Ouid. Quand on a veu faire quelque chose, et sur icelle on prend exemple de faire ainsi.
    \
        Ad extrema ventum foret, ni legati, etc. Liu. Les choses fussent venues au dernier poinct, etc. C'estoit faict, si, etc.
    \
        Fama mihi venit. Virg. Le bruit, ou les nouvelles en sont venues jusques à moy.
    \
        In familiaritatem alicuius venire. Cic. Prendre accointance et familiarité avec aucun.
    \
        Tarda venit dictis, difficilisque fides. Ouid. A grande difficulté croit on aux parolles, Foy est adjoustee, etc.
    \
        In fidem alicuius venire. Liu. Se rendre à la merci d'autruy soubz l'asseurance par luy promise.
    \
        Ad finem venire dicitur res aliqua. Liu. Quand elle est mise à fin.
    \
        In flammam venire. Cic. Se mettre en la flamme et en danger.
    \
        Foeliciter haec res tibi venit. Cic. Tu as esté heureux en ceci.
    \
        Foeliciter rem tibi istam venire cupio. Cicero. Dieu t'en envoye joye.
    \
        Gradibus venire ad virtutem. Cic. Par degrez.
    \
        In gloriam summam venire. Cic. Parvenir à grand honneur.
    \
        Sub iactum telorum venire. Liu. Venir à un ject de dard pres.
    \
        Vident omnes qua de causa huic inimicus venias. Cicero. Pourquoy tu es ennemi de cestuy.
    \
        Ad inimicitias res venisset, etc. Cic. Il y eust eu de la noise et du courroux d'un costé et d'autre, La chose ne s'en fust point allee sans fascherie.
    \
        Ad internecionem venire. Liu. Estre peri, Estre tellement annichilé, qu'il n'en demeure point un.
    \
        In inuidiam ex gratia venire. Plin. iunior. Estre hay apres avoir esté en grace et credit.
    \
        In iudicium venire. Cic. Estre mis entre les mains du Magistrat pour en congnoistre.
    \
        In iudicium venit fama eius. Cic. Vient entre les mains des juges.
    \
        Liuor venit in artus. Ouid. Les membres deviennent noirastres.
    \
        In locum summum venire. Cicero. Parvenir à grand estat et honneur.
    \
        In medium venire. Cic. Venir en avant.
    \
        In mentem venit. Plaut. Il me souvient, Il me vient en memoire et souvenance.
    \
        Quae mihi veniebant in mentem. Cic. Desquels il me souvenoit.
    \
        Tibi in mentem veniat facito, quemadmodum vitam huiusce depinxeris. Cic. Te souvienne.
    \
        Venit mihi Platonis in mentem. Cic. Il me souvient de Plato.
    \
        Moeror summus venit ad eum morte fratris. Cic. Il est en fort grande tristesse pour la mort de son frere.
    \
        Dolor in morem venit meus. Ouid. Ma douleur est venue en coustume, Je suis tout endurci et accoustumé de souffrir.
    \
        Celerius talia ad nasum veniunt. Plin. On les sent plus tost au nez.
    \
        Ad nihilum venire. Cic. Venir à rien et à neant.
    \
        Ad nimium venire. Plin. Venir à trop.
    \
        Ad nomen venire. Plin. Venir quand on nous appelle par vostre nom.
    \
        In notitiam venire. Plin. Estre congneu.
    \
        In numerum oratorum venire. Cic. Estre dict et appelé orateur.
    \
        In obliuionem venire. Cic. Estre mis en oubli.
    \
        Obuiam venire. Cic. Venir au devant.
    \
        Sub oculos venire. Seneca. Estre veu à l'oeil.
    \
        In ordinem Senatorium venire. Cic. Estre receu Senateur, Estre du nombre des Senateurs.
    \
        Quum in otium venerimus. Cic. Quand nous aurons repos.
    \
        Ad pactionem venire. Cic. S'accorder.
    \
        In partem impensae venire. Cic. Payer sa part de la despense.
    \
        In periculum venire. Terent. Tomber en un danger.
    \
        Venit in periculum, ne et haec quae ab ipso parta sunt, amittat. Cic. Il est en danger de perdre cela.
    \
        Plaga venit vehementior. Cic. Le coup est plus grief.
    \
        In populos venire. Ouid. Venir parmi les gents.
    \
        In possessionem venire. Cic. Venir et entrer dedens et prendre possession.
    \
        In possessionem Reipublicae venire. Cic. Avoir le gouvernement de la Republique.
    \
        In potestatem alicuius venire. Caes. Tomber soubz sa puissance.
    \
        Ad potum, vel prandium venire. Plin. Cic. Aller boire ou disner.
    \
        Res Romana, quae prope exitium clade Cannensi venisset. Liu. Qui estoit presque venue jusques à la ruine.
    \
        Quo propius spem venerant. Liu. D'autant qu'ils avoyent plus d'esperance.
    \
        - quicquid ago, lepide omnia prospereque Veniunt. Plaut. Viennent à souhait.
    \
        Vulgatum illud, in prouerbium venit. Liu. On en a faict un proverbe.
    \
        In prouerbii consuetudinem venit, Largitionem fundum non habere. Cic. On en fait un proverbe.
    \
        Subita mors in quaestionem venit. Quintil. On en feit cas.
    \
        In religionem venit illi haec res. Cic. Il fait scrupule et conscience de cela.
    \
        - interea rumor venit Datum iri gladiatores. Terent. Un bruit vient.
    \
        Segetes veniunt. Virgil. Croissent.
    \
        Veni in eum sermonem, vt dicerem libenter me ad eam partem prouinciae primum esse venturum. Cic. Je tombay sur ce propos, de dire que, etc.
    \
        In sermonem hominum, atque in vituperationem venit. Cic. On parle mal de luy, et le blasme on.
    \
        In sermonem alicui venire. Cic. Tenir propos avec luy.
    \
        In societatem laudum alicuius venire. Cic. Estre participant de ses louanges, Avoir part à ses louanges.
    \
        In sortem prouinciae venire. Liu. Estre du nombre de ceuls desquels on mettoit les noms dedens l'urne, quand on jectoit au sort qui auroit le gouvernement de la Province.
    \
        In spem venire. Cic. Avoir esperance.
    \
        In spem ventum erat, discordia intestina dissolui rem Romanam posse. Liu. On avoit esperance.
    \
        Subsidio venire. Cic. Venir au secours.
    \
        Suppetias venire. Hirt. Venir au secours.
    \
        In suspicionem venire. Cic. Estre souspeconné.
    \
        Qui tibi in suspicionem nullo suo delicto venit. Cicero. Lequel tu souspeconnes à tort.
    \
        Audimus eum venisse in suspicionem Torquato de morte Pansae. Cic. On dit que Torquatus le souspeconne d'avoir tué Pansa.
    \
        Vinum taedio venit his. Plin. Ils hayent le vin.
    \
        Veni in tempore. Terent. Je suis venu tout à temps.
    \
        In tutelam venire. Cic. Estre soubz la tution d'aucun.
    \
        Ad vadimonium non venire. Cic. Faire default au jour de l'assignation, Ne comparoistre point en justice au jour promis.
    \
        Viam venire. Cic. Aller son chemin.
    \
        In vitam venire. Cic. Naistre.
    \
        In vnitatem venire. Plin. Se unir.
    \
        In vsum venire. Plin. Venir en usage.
    \
        In tomenti vsum veniunt. Plin. Servent de bourre.
    \
        Si vsus veniat. Terent. S'il vient à point, S'il en est mestier ou besoing.
    \
        Mihi vsu venturum non arbitrabar. Cic. Je ne pensoye pas qu'il me deust advenir, etc.
    \
        Venit idem vsu mihi, quod tu tibi scribis. Ci. Il m'advient le pareil qu'à toy.
    \
        Venitur, pen. prod. Impersonale. Plin. iunior, Venitur ad me: consurgo. On vient à moy.
    \
        Ad me ventum est. Cic. On est venu à moy.
    \
        Iuxta seditionem ventum. Tacit. On est presque venu jusques à sedition.

    Dictionarium latinogallicum > venio

  • 5 remitto

    rĕmitto, ĕre, mīsi, missum - tr. - [st1]1 [-] envoyer en arrière; repousser, rejeter.    - aquas longe (cautes) remittit, Sen. Hippol. 583: (le rocher) repousse au loin les vagues.    - remittere calces, Nep. Eum. 5, 5: ruer. [st1]2 [-] envoyer au point de départ, renvoyer, congédier, laisser aller, remettre, rendre, restituer; abandonner, se défaire de, renoncer à.    - remittere obsides alicui, Caes.: rendre les otages à qqn.    - remittas quaerere, Hor.: renonce à t'informer.    - remittere ne, Suet.: renoncer à.    - si hoc ipsi remitti vellent, remitterent ipsi de maritimis custodiis, Caes. BC. 3, 17 (discours indir.): s’ils voulaient que ce blocus fût interrompu, eux-mêmes devraient renoncer à la surveillance de la mer.    - non remittam (filiam), definitumst, Plaut. Cist. 2: je ne la rendrai pas; c'est décidé.    - remittere pilam, Sen.: renvoyer la balle.    - remittere nuntium uxori, Cic.: [envoyer à sa femme une notification de divorce] = répudier sa femme.    - remittere repudium uxori, Plaut.: répudier sa femme.    - partem legionum in sua castra remisit, Caes. BC. 3, 97: il renvoya une partie des légions dans son propre camp.    - paucos electos in regnum remisit, Caes. BC. 2, 44: il en envoya quelques-uns, qu'il avait choisis, dans son royaume.    - remittere opinionem animo, Cic.: se défaire d'un préjugé. [st1]3 [-] renvoyer, refléter, répercuter.    - simulacra remittere, Lucr.: réfléchir les images.    - vocem late nemora alta remittunt, Virg. En. 12: les bois profonds répercutent au loin leurs voix. [st1]4 [-] envoyer à son tour, envoyer en retour, renvoyer, riposter.    - remittere epistulam ad aliquem, Plaut. Truc. 2, 4, 43: renvoyer une lettre à qqn, répondre à qqn.    - remittere litteras Caesari, Caes. BG. 5, 47: renvoyer une lettre à César, répondre à César. [st1]5 [-] envoyer hors de soi, rendre, produire, fournir.    - muriam remittere, Col. 12, 9: rendre de la saumure.    - humorem remittere, Virg.: exhaler des vapeurs.    - oleae librum non remittunt, Col.: les oliviers ne perdent pas leur écorce.    - lactis plurimum ficus remittit, Col.: c'est le figuier qui donne le plus de jus.    - atramenta remittunt labem, Hor.: l'encre laisse une tache. [st1]6 [-] adresser ailleurs, renvoyer à.    - remittere causam ad senatum, Tac.: renvoyer une affaire au sénat.    - remitti ad eosdem, Quint.: être renvoyé devant les mêmes juges. [st1]7 [-] relâcher, détendre, desserrer, fléchir, amollir, reposer, adoucir, calmer, diminuer, apaiser, suspendre.    - remittere animum, Liv. remittere se, Nep. remitti, Plin.-jn.: se reposer, se délasser, se distraire.    - inflammatio se remittit, Cels.: l'inflammation cède.    - si remittent quidpiam Philumenae dolores, Ter.: si les douleurs de Philumène s'apaisent un peu.    - remittere tempus nullum, Ter.: ne pas perdre un instant.    - remittas me onerare injuriis, Ter. And. 5, 1, 8: cesse de m'accabler d'injures. [st1]8 [-] faire remise de, faire grâce de, tenir quitte, dispenser; faire une concession, faire un sacrifice.    - remittere poenam alicui: remettre une peine à qqn, faire grâce à qqn d'un châtiment.    - alicui remittere de summa, Cic.: faire une remise à qqn sur le total.    - remittere multam alicui: faire remise à qqn d'une amende. [st1]9 [-] pardonner, accorder, céder, consentir, concéder, permettre.    - remittere ut: permettre de.    - non remittit sibi ut, Quint.: il ne se pardonne pas de.    - quod natura remittit, invida jura negant, Ov. M. 10: ce qu'autorise la nature, une législation jalouse le refuse.    - remisit Caesar adroganti moderatione, Tac. An. 1: Tibère le permit avec une arrogante modestie.    - ne nihil remissum dicatis, remitto ne... Liv. 9: pour que vous n'alliez pas dire que je ne vous passe rien, je vous dispense de...    - nec res dubitare remittit, Ov.: et la situation ne permet pas d'hésiter.
    * * *
    rĕmitto, ĕre, mīsi, missum - tr. - [st1]1 [-] envoyer en arrière; repousser, rejeter.    - aquas longe (cautes) remittit, Sen. Hippol. 583: (le rocher) repousse au loin les vagues.    - remittere calces, Nep. Eum. 5, 5: ruer. [st1]2 [-] envoyer au point de départ, renvoyer, congédier, laisser aller, remettre, rendre, restituer; abandonner, se défaire de, renoncer à.    - remittere obsides alicui, Caes.: rendre les otages à qqn.    - remittas quaerere, Hor.: renonce à t'informer.    - remittere ne, Suet.: renoncer à.    - si hoc ipsi remitti vellent, remitterent ipsi de maritimis custodiis, Caes. BC. 3, 17 (discours indir.): s’ils voulaient que ce blocus fût interrompu, eux-mêmes devraient renoncer à la surveillance de la mer.    - non remittam (filiam), definitumst, Plaut. Cist. 2: je ne la rendrai pas; c'est décidé.    - remittere pilam, Sen.: renvoyer la balle.    - remittere nuntium uxori, Cic.: [envoyer à sa femme une notification de divorce] = répudier sa femme.    - remittere repudium uxori, Plaut.: répudier sa femme.    - partem legionum in sua castra remisit, Caes. BC. 3, 97: il renvoya une partie des légions dans son propre camp.    - paucos electos in regnum remisit, Caes. BC. 2, 44: il en envoya quelques-uns, qu'il avait choisis, dans son royaume.    - remittere opinionem animo, Cic.: se défaire d'un préjugé. [st1]3 [-] renvoyer, refléter, répercuter.    - simulacra remittere, Lucr.: réfléchir les images.    - vocem late nemora alta remittunt, Virg. En. 12: les bois profonds répercutent au loin leurs voix. [st1]4 [-] envoyer à son tour, envoyer en retour, renvoyer, riposter.    - remittere epistulam ad aliquem, Plaut. Truc. 2, 4, 43: renvoyer une lettre à qqn, répondre à qqn.    - remittere litteras Caesari, Caes. BG. 5, 47: renvoyer une lettre à César, répondre à César. [st1]5 [-] envoyer hors de soi, rendre, produire, fournir.    - muriam remittere, Col. 12, 9: rendre de la saumure.    - humorem remittere, Virg.: exhaler des vapeurs.    - oleae librum non remittunt, Col.: les oliviers ne perdent pas leur écorce.    - lactis plurimum ficus remittit, Col.: c'est le figuier qui donne le plus de jus.    - atramenta remittunt labem, Hor.: l'encre laisse une tache. [st1]6 [-] adresser ailleurs, renvoyer à.    - remittere causam ad senatum, Tac.: renvoyer une affaire au sénat.    - remitti ad eosdem, Quint.: être renvoyé devant les mêmes juges. [st1]7 [-] relâcher, détendre, desserrer, fléchir, amollir, reposer, adoucir, calmer, diminuer, apaiser, suspendre.    - remittere animum, Liv. remittere se, Nep. remitti, Plin.-jn.: se reposer, se délasser, se distraire.    - inflammatio se remittit, Cels.: l'inflammation cède.    - si remittent quidpiam Philumenae dolores, Ter.: si les douleurs de Philumène s'apaisent un peu.    - remittere tempus nullum, Ter.: ne pas perdre un instant.    - remittas me onerare injuriis, Ter. And. 5, 1, 8: cesse de m'accabler d'injures. [st1]8 [-] faire remise de, faire grâce de, tenir quitte, dispenser; faire une concession, faire un sacrifice.    - remittere poenam alicui: remettre une peine à qqn, faire grâce à qqn d'un châtiment.    - alicui remittere de summa, Cic.: faire une remise à qqn sur le total.    - remittere multam alicui: faire remise à qqn d'une amende. [st1]9 [-] pardonner, accorder, céder, consentir, concéder, permettre.    - remittere ut: permettre de.    - non remittit sibi ut, Quint.: il ne se pardonne pas de.    - quod natura remittit, invida jura negant, Ov. M. 10: ce qu'autorise la nature, une législation jalouse le refuse.    - remisit Caesar adroganti moderatione, Tac. An. 1: Tibère le permit avec une arrogante modestie.    - ne nihil remissum dicatis, remitto ne... Liv. 9: pour que vous n'alliez pas dire que je ne vous passe rien, je vous dispense de...    - nec res dubitare remittit, Ov.: et la situation ne permet pas d'hésiter.
    * * *
        Remitto, remittis, remisi, pen. prod. remissum, remittere. Plaut. Renvoyer.
    \
        Aquam acceptam ore remittunt. Plin. Rendent, Rejectent.
    \
        Remittere alicui. Cic. Pardonner à aucun.
    \
        Meam animaduersionem et supplicium quo vsurus eram in eum quem cepissem, remitto tibi et condono. Vatinius ad Ciceronem. Je luy pardonne pour l'amour de toy, Je luy remets.
    \
        Sed mora damnosa est, nec res dubitare remittit. Ouid. Ne permet point, Ne donne point le loisir de, etc.
    \
        Remittere alicui aliquid. Cic. Conceder.
    \
        Remittere. Baisser bas. Cui contrarium est Erigere. Plin.
    \
        Remittas iam me onerare iniuriis. Terent. Cesse.
    \
        Remittere aedes quas emeris. Plaut. Quicter le marché.
    \
        Remittere annum alicui. Plin. iunior. Faire grace d'une annee, Donner et rabbatre une annee.
    \
        Animum remittere. Cic. S'esbatre et recreer.
    \
        Nunquam remisit animum a colligendis in pace viribus. Liu. Jamais ne cessa.
    \
        Ardorem pugnae remittere. Liu. Devenir mol et lasche, N'estre plus si ardant au combat, Se refroidir.
    \
        Beneficium remittere. Caesar. Quicter le bien qu'on nous a faict, S'en desmettre.
    \
        Integram causam ad Senatum remittit. Tacitus. Il remet et renvoye, etc.
    \
        Contentionem remittere. Caesar. Laisser une querelle ou debat.
    \
        Culpam remittens. Valer. Flac. Pardonnant.
    \
        Curam animi remittere. Cicero. Ne se soulcier plus, Delaisser chagrin.
    \
        De supplicio remittere. Cic. Diminuer la peine.
    \
        De suo remittere. Cic. Relascher.
    \
        De custodia remittere. Columel. N'estre point si soigneux qu'on estoit.
    \
        De voluntate nihil remittere. Brutus Attico. Ne changer en rien son vouloir.
    \
        Debitum remittere. Cic. Quicter et donner la debte.
    \
        Ex virtute pristina remittere aliquid. Caesar. Defaillir de courage.
    \
        Ex pecunia remittere. Cic. Quicter.
    \
        Fraena remittere equo. Ouid. Lascher la bride.
    \
        Fraenos remittere dolori, per translationem. Plin. iunior. Luy lascher la bride, S'abandonner à toute tristesse.
    \
        Frontem remittere. Plin. iunior. Relascher de sa severité et austerité ou gravité.
    \
        Furor ille se remisit. Ouid. S'est appaisé, et a cessé.
    \
        Nequam ego horam de meis legitimis horis remittam. Cic. Que je ne me departe du delay et temps que la loy donne, Que je ne quicte, etc.
    \
        Remittere adolescentiae alicuius. Plinius iunior. Pardonner à sa jeunesse.
    \
        Imbres remiserunt. Liu. Ont cessé.
    \
        Inimicitias suas remittere Reipub. Liu. Pardonner à son ennemi pour l'amour de la Republique.
    \
        Intercessionem remittere. Liu. Se departir de son opposition.
    \
        Iracundiam remittere. Cic. S'appaiser.
    \
        Ius alicui remittere. Martial. Quicter son droict.
    \
        Labores remittere. Martial. Cesser de labourer et travailler.
    \
        Legem remittere. Curtius. Dispenser de la loy, Ne point user de la rigueur de la loy, Faire grace à aucun qu'il ne soit puni à la rigueur de la loy.
    \
        Librum remittere dicitur arbor. Columel. Laisser l'escorce.
    \
        Memoriam remittere. Caesar. Estre nonchalant de mettre en memoire.
    \
        Multam remittere. Cic. Remettre et donner l'amende.
    \
        Neruos remittere et Intendere, contraria. Plinius. Destendre, Relascher.
    \
        Vim principis complecti, nomen remittere. Tacit. Laisser, ou quicter le nom.
    \
        Numeros in cantu remittere. Cic. Lascher un peu.
    \
        Nuntium remittere. Plaut. Envoyer message et nouvelle.
    \
        Nuntium remittere vxori. Cic. La repudier.
    \
        Officium alicui remittere. Plin. iunior. Le tenir quicte d'aucun debvoir.
    \
        Nec Scipio vllo tempore hyemis, belli opera remiserat. Liu. Ne cessoit de faire guerre.
    \
        Opinionem remittere. Cic. Laisser une fantasie et opinion qu'on ha en sa teste.
    \
        Poenam remittere. Liu. Pardonner et remettre la peine.
    \
        Repudium remittere. Terent. Repudier.
    \
        Saporem maris remittere. Senec. Mitiger, Addoulcir, Amoindrir.
    \
        Remittant spiritus, comprimant animos suos, sedent arrogantiam. Cic. Qu'ils ne s'enfierissent point, Qu'ils rabbaissent leur coeur et courage.
    \
        Nullum remittis tempus, neque te respicis. Terent. Tu ne cesses jamais, Tu n'has point de cesse.
    \
        Aspera verba remittere alicui. Ouid. Luy pardonner les parolles injurieuses dont il a usé.
    \
        Vincula saeua remittere. Ouid. Relascher.
    \
        Voluntate remittere. Liu. Conceder voluntairement.
    \
        Vultum remittere. Ouid. Laisser sa gravité et severité, et monstrer face joyeuse.
    \
        Lege remissum. Ouid. Permis par la loy.

    Dictionarium latinogallicum > remitto

  • 6 reddo

    reddo, ĕre, dĭdi, dĭtum - tr. -    - redidei = reddidi, CIL 10, 6950 --- fut. reddibo, Plaut. Cas. 129; Men. 1040; cf. Prisc. 6, 32; 6, 35; Non. 508, 8. [st1]1 [-] donner en retour, rendre (à une pers. ce qu'elle vous a donné, confié, prêté).    - aliquid accipere ab alio vicissimque reddere, Cic. Lael. 26: recevoir qqch d'un autre et le lui rendre à son tour.    - ea, quae utenda acceperis, majore mensura, si modo possis, jubet reddere Hesiodus, Cic. Off. 1, 48: ce qu'on nous a prêté, c'est avec usure que nous devons, si possible, le rendre, suivant les prescriptions d'Hésiode.    - obsides reddere, Caes. BG. 1, 35, 3: rendre des otages.    - memoria bene redditae vitae, Cic. Phil. 14, 32: le souvenir d'une vie que nous avons rendue avec honneur (à la nature).    - cf. Cic. Rep. 1, 4.    - reddere beneficium, Cic. Off. 1, 48: rendre un bienfait en retour.    - acceptam cladem hosti reddere, Liv. 24, 17, 7: rendre à l'ennemi la défaite qu'il avait infligée.    - cf. Liv. 24, 20, 2 ; 27, 49, 5. [st1]2 [-] donner en retour ce qu'on doit, ce qu'on a promis, etc. ; payer, s'acquitter de.    - redde quae restant, Cic. Br. 258: acquitte-toi du reste (= achève ton exposé).    - mors naturae debita, pro patria reddita, Cic. Phil. 14, 31: mort due à la nature, payée pour la patrie (dette envers la nature acquittée pour la patrie).    - proemia reddere, Virg. En. 9. 254: accorder des récompenses.    - reddere alicui prœmia debita, Virg. En. 2, 537: payer à qqn le salaire qui lui est dû.    - mihi maxime placet ea quae male empta sunt reddi, Cic. Att. 2: je suis tout à fait d'accord pour rendre ce qui a été acheté trop cher.    - vota reddere, Cic. Leg. 2, 22: s'acquitter des voeux.    - cf. Virg. B. 5, 75.    - supplicatio redditur, Caes. BG. 7, 90, 8: on célèbre les actions de grâces prescrites.    - promissa viro reddere, Virg. En. 5, 386: délivrer à qqn la récompense promise.    - reddere poenas, Sall. J. 14, 21: subir une punition.    - reddere rationem: rendre un compte.    - debitum naturae morbo reddere, Nep. Reg. 1: payer sa dette à la nature à la suite d'une maladie, mourir de maladie. [st1]3 [-] rendre (à qqn ce qu'on lui a pris, enlevé), restituer.    - reddere captivos, Caes. BG. 7, 90, 3: rendre des prisonniers.    - reddi captivos negavit esse utile, Cic. Off. 3: il affirma qu'il n'était pas utile de rendre les prisonniers.    - cf. Cic. Phil. 2, 104.    - libertatem reddere, Suet. 25: rendre la liberté.    - patriam reddere, Liv. 5, 51, 10: rendre la patrie.    - suum cuique honorem redditum gaudeo, Cic. Am. 136: je me réjouis que chacun se soit vu restituer ses honneurs.    - aliquem patriae reddere, Cic. Mil. 94: rendre qqn à sa patrie.    - patriis redditus aris, Virg. En. 11, 269: rendu aux foyers paternels.    - cf. Virg. En. 2, 740.    - reddar tenebris, Virg. En. 6, 544: je vais rentrer dans les ténèbres (auxquelles je me suis arraché un moment).    - Teucrum iterum se reddere in arma, Virg. En. 10, 684: s'exposer de nouveau aux armes des Troyens.    - se reddere: revenir, reprendre sa place.    - se reddere convivio, Liv. 23, 9, 13: reprendre sa place au banquet. [st1]4 [-] donner en retour, en paiement, en récompense.    - is honos non solum... datur, sed... redditur, Cic. Phil. 5, 41: cet honneur, on ne l'accorde pas seulement..., on le rend en paiement...    - reddere pretium alicui pro bene factis, Plaut. Cap. 940: récompenser qqn pour ses bons offices.    - gratiam alicui reddere, Sall. J. 110, 4: payer qqn de retour, lui manifester sa reconnaissance. [st1]5 [-] placer en regard, en réplique.    - paria paribus redduntur, Cic. Or. 164: des membres de phrase égaux se font pendant. [st1]6 [-] placer en retour, retourner, traduire, rendre.    - cum, ea quae legeram Graece, Latine redderem, Cic. de Or. 1, 155: alors que je rendais en latin ce que j'avais lu en grec.    - verbum pro verbo reddere, Cic.: traduire mot à mot.    - cf. Cic. Opt. 5. [st1]7 [-] donner en retour, en écho, répéter.    - Hor. Ep. 1, 18, 14; S. 2, 8, 80; P. 158. [st1]8 [-] donner en réponse, répliquer (répartir).    - Virg. En. 1, 409; 6, 689; 11, 251, etc. [st1]9 [-] donner, produire en retour, renvoyer (des rayons); reproduire, imiter; exprimer, rendre; rendre (un son...).    - (gemma) clara repercusso reddebant lumina Phoebo, Ov. M. 2, 110: (des. pierres précieuses) renvoyaient à Phoebus ses rayons brillants qui s'y réfléchissaient.    - reddere odorem croci, Plin. 36, 177, reproduire l'odeur du safran.    - reddere paternam elegantiam in loquendo, Quint. 1, 1, 6: reproduire dans sa parole la correction paternelle du style.    - te nomine reddet, Virg. En. 6, 768: il sera ta reproduction par le nom, il te ressemblera par le nom.    - omnes Catilinas, Acidinos postea reddidit, Cic. Att. 4, 3, 3: tous les Catilina, les Acidinus ont reparu dès lors en lui (= il s'est conduit comme...).    - toto litore busta surgunt Thessalicis reddentia manibus ignem, Luc. 9, 180: tout le long du rivage, se dressent des bûchers offrant leurs flammes aux mânes de la Thessalie.    - ut, quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis eisdem redderet, quibus cogitavisset, Cic. Br. 301: à tel point que, ce qu'il avait préparé (avant de prononcer son discours), il le reproduisait sans aucune note, dans les mêmes termes qu'il l'avait conçu.    - cf. Quint. 10, 6, 3 ; 11, 2, 23.    - tibiae... alium sonum reddunt, Quint. 11, 3, 20: la flûte rend un son différent. [st1]10 [-] rendre, produire (en parl. du sol).    - Ter. Phorm. 680; Col. 2, 16, 2 ; Plin. 18, 87; Quint. 12,10, 25 [st1]11 [-] ramener à un état antérieur, rendre de nouveau.    - avec deux acc. reddere aliquem insignem, Virg. En. 5, 705: rendre quelqu'un illustre.    - reddam ego te fame mansuetem (= mansuetum), Plaut. As. 1.2.19: je vais te rendre doux en t'affamant.    - pecunia homines beatos non reddit: l'argent ne rend pas les hommes heureux.    - senem illum tibi dedo ulteriorem, lepide ut lenitum reddas, Plaut. Bac. 1150: je te confie ce vieux là-bas, le second, pour que tu le ramènes à une aimable douceur.    - cf. Plaut. Poen. 132.    - reddes forte latus, nigros angusta fronte capillos, reddes dulce loqui, Hor. Ep. 1, 7, 27, tu referas forte ma poitrine (solides mes poumons), et noirs mes cheveux sur un front étroit, tu referas doux mon parler.    - avec ut subj. reddes nobis, ut... fecisti, sic de magistratibus ut disputes... Cic. Leg. 3, 13: tu referas pour nous sur les magistratures, comme tu l'as fait..., un exposé critique.... [st1]12 [-] amener d'un état à un autre, rendre.    - petronem et dominum reddam mortales miserrumos, Plaut. Cap. 822: je ferai du bélier et de son maître les êtres les plus misérables.    - tutiorem vitam reddere, Cic. Rep. 1, 3: rendre la vie plus sûre.    - cf. Cic. Ac. 2, 54; de Or. 2, 8 ; Br. 38; Caes. BC. 3, 79, 4.    - homines ex feris mites reddere, Cic. Inv. 1, 2: amener les hommes de la sauvagerie à la douceur.    - aliquid effectum reddere, Plaut. Ps. 386: amener une chose à réalisation, effectuer, réaliser.    - cf. Plaut. Ps. 530; 1309; Cap. 345, etc.    - rare au passif corpus imbecillius redditur, Cels. 3, 3, 19: le corps est affaibli.    - cf. Ov. M. 4, 175; Just. 29, 4, 3, etc..    - rart subst. attribut aliquem hostem Romanis reddere, Nep. Han. 2, 1: faire de qqn un ennemi des Romains.    - avec ut + subj. mortalem summum fortuna reddidit ut famul infumus esset, Enn. An. 313: la fortune a fait du mortel le plus élevé le plus bas des esclaves.    - cf. Ter. And. 389. [st1]13 [-] rendre (à qqn) ce qu'on a reçu, remettre, transmettre.    - aliquid alicui reddere: rendre qqch à qqn.    - Graeciae veterem statum reddere: rendre à la Grèce son ancien statut.    - reddere alicui suum: rendre à qqn son dû.    - Cincius eam mihi abs te epistulam reddidit, quam tu dederas, Cic. Att. 1, 20, 1: Cincius m'a remis de ta part la lettre que tu lui avais confiée pour moi.    - cf. Cic. Fam. 2, 1, 1; 2, 17, 1; etc. ; Caes. BC. 1, 1, 1; 2, 20, 2, etc. ; Sall. C. 34, 3 ; Liv. 2, 3, 7. [st1]14 [-] donner en retour d'une demande, accorder.    - neque his petentibus jus redditur, Caes. BG. 6, 13, 7: on ne leur accorde pas malgré leur demande de solution en justice.    - cf. Quint. 11, 2, 60.    - reddere judicium, rendre un jugement (en parl. du magistrat à qui on vient demander justice).    - Ter. Phorm. 404: Quint. 7, 4, 43; Tac. An. 1, 72.    - jus reddere, Tac. An. 6, 11: rendre la justice.    - judicia in privatos reddere, Caes. BC. 2, 18, 5: rendre des jugements contre les particuliers. [st1]15 [-] rapporter, exposer.    - reddere = referre.    - causas corruptae eloquentiae, Quint. 8, 6, 76: rapporter les raisons de la corruption de l'éloquence.    - aliquid suo loco reddere, Tac. H. 4, 67: raconter une chose en son lieu.    - quae suis locis reddam, Plin.: ce que j'exposerai en son temps et lieu. [st1]16 [-] faire sortir au-dehors, rendre.    - animas reddunt, Virg. G. 3, 495: ils exhalent leur souffle, leur vie.    - cf. Ov. P 2, 11, 7.    - sanguinem reddere, Plin. Ep. 5, 19, 6: rendre, vomir du sang.    - ex alto luco vox reddita est, Virg. En. 7, 95: des profondeurs du bois sortit une voix.    - cf. Virg. En. 3, 40. [st1]17 [-] placer à part, assigner en propre (en lot).    - Plaut. St. 181; Lucr. 1, 203; 2, 65, etc. ; Cic. Nat. 1, 103 ; Virg. En. 12, 817.
    * * *
    reddo, ĕre, dĭdi, dĭtum - tr. -    - redidei = reddidi, CIL 10, 6950 --- fut. reddibo, Plaut. Cas. 129; Men. 1040; cf. Prisc. 6, 32; 6, 35; Non. 508, 8. [st1]1 [-] donner en retour, rendre (à une pers. ce qu'elle vous a donné, confié, prêté).    - aliquid accipere ab alio vicissimque reddere, Cic. Lael. 26: recevoir qqch d'un autre et le lui rendre à son tour.    - ea, quae utenda acceperis, majore mensura, si modo possis, jubet reddere Hesiodus, Cic. Off. 1, 48: ce qu'on nous a prêté, c'est avec usure que nous devons, si possible, le rendre, suivant les prescriptions d'Hésiode.    - obsides reddere, Caes. BG. 1, 35, 3: rendre des otages.    - memoria bene redditae vitae, Cic. Phil. 14, 32: le souvenir d'une vie que nous avons rendue avec honneur (à la nature).    - cf. Cic. Rep. 1, 4.    - reddere beneficium, Cic. Off. 1, 48: rendre un bienfait en retour.    - acceptam cladem hosti reddere, Liv. 24, 17, 7: rendre à l'ennemi la défaite qu'il avait infligée.    - cf. Liv. 24, 20, 2 ; 27, 49, 5. [st1]2 [-] donner en retour ce qu'on doit, ce qu'on a promis, etc. ; payer, s'acquitter de.    - redde quae restant, Cic. Br. 258: acquitte-toi du reste (= achève ton exposé).    - mors naturae debita, pro patria reddita, Cic. Phil. 14, 31: mort due à la nature, payée pour la patrie (dette envers la nature acquittée pour la patrie).    - proemia reddere, Virg. En. 9. 254: accorder des récompenses.    - reddere alicui prœmia debita, Virg. En. 2, 537: payer à qqn le salaire qui lui est dû.    - mihi maxime placet ea quae male empta sunt reddi, Cic. Att. 2: je suis tout à fait d'accord pour rendre ce qui a été acheté trop cher.    - vota reddere, Cic. Leg. 2, 22: s'acquitter des voeux.    - cf. Virg. B. 5, 75.    - supplicatio redditur, Caes. BG. 7, 90, 8: on célèbre les actions de grâces prescrites.    - promissa viro reddere, Virg. En. 5, 386: délivrer à qqn la récompense promise.    - reddere poenas, Sall. J. 14, 21: subir une punition.    - reddere rationem: rendre un compte.    - debitum naturae morbo reddere, Nep. Reg. 1: payer sa dette à la nature à la suite d'une maladie, mourir de maladie. [st1]3 [-] rendre (à qqn ce qu'on lui a pris, enlevé), restituer.    - reddere captivos, Caes. BG. 7, 90, 3: rendre des prisonniers.    - reddi captivos negavit esse utile, Cic. Off. 3: il affirma qu'il n'était pas utile de rendre les prisonniers.    - cf. Cic. Phil. 2, 104.    - libertatem reddere, Suet. 25: rendre la liberté.    - patriam reddere, Liv. 5, 51, 10: rendre la patrie.    - suum cuique honorem redditum gaudeo, Cic. Am. 136: je me réjouis que chacun se soit vu restituer ses honneurs.    - aliquem patriae reddere, Cic. Mil. 94: rendre qqn à sa patrie.    - patriis redditus aris, Virg. En. 11, 269: rendu aux foyers paternels.    - cf. Virg. En. 2, 740.    - reddar tenebris, Virg. En. 6, 544: je vais rentrer dans les ténèbres (auxquelles je me suis arraché un moment).    - Teucrum iterum se reddere in arma, Virg. En. 10, 684: s'exposer de nouveau aux armes des Troyens.    - se reddere: revenir, reprendre sa place.    - se reddere convivio, Liv. 23, 9, 13: reprendre sa place au banquet. [st1]4 [-] donner en retour, en paiement, en récompense.    - is honos non solum... datur, sed... redditur, Cic. Phil. 5, 41: cet honneur, on ne l'accorde pas seulement..., on le rend en paiement...    - reddere pretium alicui pro bene factis, Plaut. Cap. 940: récompenser qqn pour ses bons offices.    - gratiam alicui reddere, Sall. J. 110, 4: payer qqn de retour, lui manifester sa reconnaissance. [st1]5 [-] placer en regard, en réplique.    - paria paribus redduntur, Cic. Or. 164: des membres de phrase égaux se font pendant. [st1]6 [-] placer en retour, retourner, traduire, rendre.    - cum, ea quae legeram Graece, Latine redderem, Cic. de Or. 1, 155: alors que je rendais en latin ce que j'avais lu en grec.    - verbum pro verbo reddere, Cic.: traduire mot à mot.    - cf. Cic. Opt. 5. [st1]7 [-] donner en retour, en écho, répéter.    - Hor. Ep. 1, 18, 14; S. 2, 8, 80; P. 158. [st1]8 [-] donner en réponse, répliquer (répartir).    - Virg. En. 1, 409; 6, 689; 11, 251, etc. [st1]9 [-] donner, produire en retour, renvoyer (des rayons); reproduire, imiter; exprimer, rendre; rendre (un son...).    - (gemma) clara repercusso reddebant lumina Phoebo, Ov. M. 2, 110: (des. pierres précieuses) renvoyaient à Phoebus ses rayons brillants qui s'y réfléchissaient.    - reddere odorem croci, Plin. 36, 177, reproduire l'odeur du safran.    - reddere paternam elegantiam in loquendo, Quint. 1, 1, 6: reproduire dans sa parole la correction paternelle du style.    - te nomine reddet, Virg. En. 6, 768: il sera ta reproduction par le nom, il te ressemblera par le nom.    - omnes Catilinas, Acidinos postea reddidit, Cic. Att. 4, 3, 3: tous les Catilina, les Acidinus ont reparu dès lors en lui (= il s'est conduit comme...).    - toto litore busta surgunt Thessalicis reddentia manibus ignem, Luc. 9, 180: tout le long du rivage, se dressent des bûchers offrant leurs flammes aux mânes de la Thessalie.    - ut, quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis eisdem redderet, quibus cogitavisset, Cic. Br. 301: à tel point que, ce qu'il avait préparé (avant de prononcer son discours), il le reproduisait sans aucune note, dans les mêmes termes qu'il l'avait conçu.    - cf. Quint. 10, 6, 3 ; 11, 2, 23.    - tibiae... alium sonum reddunt, Quint. 11, 3, 20: la flûte rend un son différent. [st1]10 [-] rendre, produire (en parl. du sol).    - Ter. Phorm. 680; Col. 2, 16, 2 ; Plin. 18, 87; Quint. 12,10, 25 [st1]11 [-] ramener à un état antérieur, rendre de nouveau.    - avec deux acc. reddere aliquem insignem, Virg. En. 5, 705: rendre quelqu'un illustre.    - reddam ego te fame mansuetem (= mansuetum), Plaut. As. 1.2.19: je vais te rendre doux en t'affamant.    - pecunia homines beatos non reddit: l'argent ne rend pas les hommes heureux.    - senem illum tibi dedo ulteriorem, lepide ut lenitum reddas, Plaut. Bac. 1150: je te confie ce vieux là-bas, le second, pour que tu le ramènes à une aimable douceur.    - cf. Plaut. Poen. 132.    - reddes forte latus, nigros angusta fronte capillos, reddes dulce loqui, Hor. Ep. 1, 7, 27, tu referas forte ma poitrine (solides mes poumons), et noirs mes cheveux sur un front étroit, tu referas doux mon parler.    - avec ut subj. reddes nobis, ut... fecisti, sic de magistratibus ut disputes... Cic. Leg. 3, 13: tu referas pour nous sur les magistratures, comme tu l'as fait..., un exposé critique.... [st1]12 [-] amener d'un état à un autre, rendre.    - petronem et dominum reddam mortales miserrumos, Plaut. Cap. 822: je ferai du bélier et de son maître les êtres les plus misérables.    - tutiorem vitam reddere, Cic. Rep. 1, 3: rendre la vie plus sûre.    - cf. Cic. Ac. 2, 54; de Or. 2, 8 ; Br. 38; Caes. BC. 3, 79, 4.    - homines ex feris mites reddere, Cic. Inv. 1, 2: amener les hommes de la sauvagerie à la douceur.    - aliquid effectum reddere, Plaut. Ps. 386: amener une chose à réalisation, effectuer, réaliser.    - cf. Plaut. Ps. 530; 1309; Cap. 345, etc.    - rare au passif corpus imbecillius redditur, Cels. 3, 3, 19: le corps est affaibli.    - cf. Ov. M. 4, 175; Just. 29, 4, 3, etc..    - rart subst. attribut aliquem hostem Romanis reddere, Nep. Han. 2, 1: faire de qqn un ennemi des Romains.    - avec ut + subj. mortalem summum fortuna reddidit ut famul infumus esset, Enn. An. 313: la fortune a fait du mortel le plus élevé le plus bas des esclaves.    - cf. Ter. And. 389. [st1]13 [-] rendre (à qqn) ce qu'on a reçu, remettre, transmettre.    - aliquid alicui reddere: rendre qqch à qqn.    - Graeciae veterem statum reddere: rendre à la Grèce son ancien statut.    - reddere alicui suum: rendre à qqn son dû.    - Cincius eam mihi abs te epistulam reddidit, quam tu dederas, Cic. Att. 1, 20, 1: Cincius m'a remis de ta part la lettre que tu lui avais confiée pour moi.    - cf. Cic. Fam. 2, 1, 1; 2, 17, 1; etc. ; Caes. BC. 1, 1, 1; 2, 20, 2, etc. ; Sall. C. 34, 3 ; Liv. 2, 3, 7. [st1]14 [-] donner en retour d'une demande, accorder.    - neque his petentibus jus redditur, Caes. BG. 6, 13, 7: on ne leur accorde pas malgré leur demande de solution en justice.    - cf. Quint. 11, 2, 60.    - reddere judicium, rendre un jugement (en parl. du magistrat à qui on vient demander justice).    - Ter. Phorm. 404: Quint. 7, 4, 43; Tac. An. 1, 72.    - jus reddere, Tac. An. 6, 11: rendre la justice.    - judicia in privatos reddere, Caes. BC. 2, 18, 5: rendre des jugements contre les particuliers. [st1]15 [-] rapporter, exposer.    - reddere = referre.    - causas corruptae eloquentiae, Quint. 8, 6, 76: rapporter les raisons de la corruption de l'éloquence.    - aliquid suo loco reddere, Tac. H. 4, 67: raconter une chose en son lieu.    - quae suis locis reddam, Plin.: ce que j'exposerai en son temps et lieu. [st1]16 [-] faire sortir au-dehors, rendre.    - animas reddunt, Virg. G. 3, 495: ils exhalent leur souffle, leur vie.    - cf. Ov. P 2, 11, 7.    - sanguinem reddere, Plin. Ep. 5, 19, 6: rendre, vomir du sang.    - ex alto luco vox reddita est, Virg. En. 7, 95: des profondeurs du bois sortit une voix.    - cf. Virg. En. 3, 40. [st1]17 [-] placer à part, assigner en propre (en lot).    - Plaut. St. 181; Lucr. 1, 203; 2, 65, etc. ; Cic. Nat. 1, 103 ; Virg. En. 12, 817.
    * * *
        Reddo, reddis, reddidi, redditum, pen. corr. reddere. Terent. Rendre.
    \
        - regulas dominus indiligens Reddere alias ne volt. Plaut. N'en veult point remettre d'autres.
    \
        Quae suis locis reddam. Plin. Que je reciteray, etc. Desquels je parleray en leur lieu.
    \
        Aliquem reddere. Plin. iun. Resembler à aucun, Luy retirer.
    \
        Inter aquaticas aues mergi soliti sunt deuorare quae caeterae reddunt. Plin. La fiente des autres oiseaulx.
    \
        Anhelitum reddere. Plin. Jecter hors son haleine, Respirer.
    \
        Animam reddere. Cic. Jecter son vent et haleine.
    \
        Animam reddere. Virgil. Mourir, Rendre l'ame.
    \
        Reddidisti animum. Terent. Tu m'as faict revenir le courage.
    \
        Beneficium reddere. Terent. Rendre le plaisir.
    \
        Clamorem reddere. Liuius. Crier.
    \
        Vini colorem reddit. Plin. Il resemble, ou retire à la couleur du vin.
    \
        Colori reddere. Plin. Rebailler couleur, Faire revenir la couleur.
    \
        Commotum reddere. Terent. Avancer aucun d'aller, Le faire haster.
    \
        Conciliatum reddere animum alicuius. Cic. Appaiser aucun.
    \
        Se conuiuio reddere. Liu. Se trouver au banquet.
    \
        Crepitum reddere. Plin. Peter.
    \
        Delibutum gaudio reddere. Terent. Remplir de joye.
    \
        Depositum reddere. Cic. Rendre ce qu'on nous a baillé en garde.
    \
        Dictata reddere magistro. Horat. Rendre sa lecon au maistre d'escole.
    \
        Dictum ac factum reddere. Terent. Dire ce qu'il fault dire, et faire ce qu'il fault faire, Despescher et vuider quelque affaire.
    \
        Dubia omnia reddere. Cic. Mettre tout en doubte.
    \
        Eloquentiam alicuius eloquentiorem reddere. Quintil. Estre plus eloquent que luy.
    \
        Epistolam reddere. Cic. Bailler une paire de lettres à celuy à qui on nous avoit enchargé de les bailler.
    \
        Excrementa reddere. Plin. Faire son ordure.
    \
        Exemplum ac effigiem virtutis alicuius reddere. Liu. Representer, Monstrer la semblance.
    \
        Exequias reddere. Ouid. Faire les funerailles à un trespassé.
    \
        Ferociorem aliquem reddere. Cic. Le faire plus, etc.
    \
        Ferro reddere vitam. Cic. Estre tué de glaive.
    \
        Fimum reddere. Plin. Faire son ordure, Fienter.
    \
        Gratiam reddere. Columel. Rendre le plaisir.
    \
        Vxores grauidas reddere. Lucret. Engrossir.
    \
        Humorem reddere. Plin. Pisser.
    \
        Imaginem reddere. Plin. Representer.
    \
        Impendium reddere vsque ad assem. Plin. Rendre jusques au dernier denier ce qui a esté despendu.
    \
        Impetratum reddere aliquid alicui. Plaut. Luy impetrer quelque chose.
    \
        Incerta omnia reddere. Cic. Mettre tout en doubte.
    \
        Infectum reddere. Horatius. Faire que quelque chose n'ait point esté faicte.
    \
        Latine reddere. Cic. Tourner en Latin.
    \
        Literas reddere. Caesar. Bailler une paire de lettres à celuy à qui on nous avoit enchargé de les bailler.
    \
        Meliorem aliquem reddere. Cic. Le faire meilleur.
    \
        Nitore reddere. Plin. Rendre la beaulté et splendeur qu'on avoit paravant.
    \
        Huic nomen M. Varro reddidit Strabonem vocatum. Plin. Varro a escript le nom de cestuy, disant qu'il s'appeloit Strabo.
    \
        Omnibus in exercitu suo militibus nomina reddidit. Pli. Les a appelez touts par leurs noms.
    \
        Reddere aliquem nomine. Virgil. Avoir tel nom que luy.
    \
        Odorem croci reddit. Plin. Il flaire comme le safran.
    \
        Onera ciborum reddere. Plin. Faire son ordure.
    \
        Operam reddere. Plaut. Rendre la pareille.
    \
        Operas reddere. Cic. Achever sa tasche.
    \
        Otiosum aliquem reddere. Cicero. Le mettre hors d'ennuy, de soulci et de pensement.
    \
        Paria reddere in vtranque partem. Cic. Faire tout egual.
    \
        Partum reddere. Plin. Enfanter.
    \
        Perfectum reddere aliquid. Plaut. Parfaire.
    \
        Modio tritici panis pondo triginta reddit. Plinius. Rend le poix de, etc.
    \
        Promissa reddere alicui. Virgil. Tenir sa promesse.
    \
        Rationem reddere. Plin. Rendre compte, Dire la cause.
    \
        Sanguinem reddere. Plin. iunior. Saigner.
    \
        Panax piperis saporem reddit. Plin. Ha la saveur de poivre.
    \
        Sepulchro corpus reddere. Virgil. Mettre dedens le sepulchre.
    \
        Sonum reddere. Plin. Faire son.
    \
        Spiritum reddere alicui. Liu. S'exposer en danger de mort pour luy.
    \
        Te vacuum redde nobis. Cic. Viens et rends toy à nous delivré de tout affaire.
    \
        Reddere verbum pro verbo. Cic. Rendre mot pour mot, en translatant un livre d'un langage en autre, Translater de mot à mot.
    \
        Vicem reddere meritis. Ouid. Rendre la pareille.
    \
        Vicem alterius rei reddere. Plin. Servir au lieu d'elle.
    \
        Commanducata, croci vim reddit. Plin. Elle ha la force de safran.
    \
        Vitam reddere pro Repub. Cic. Mourir pour la Republique.
    \
        Vocem humanam reddere. Plin. Contrefaire la voix d'un homme, Parler comme un homme.
    \
        Vota reddere. Cic. Accomplir ses veux.
    \
        Vrinam reddere. Plin. Pisser.
    \
        Reddere aliquid sine scripto. Cic. Dire par coeur.
    \
        Inter philosophos reddendus est. Quintil. Il fault parler de luy entre les philosophes.
    \
        Reddit ager. Varro. Rapporte, ou rend.

    Dictionarium latinogallicum > reddo

  • 7 mitto

    mitto, ĕre, mīsi, missum - tr. -    - parf. sync. misti, Catul. 14, 14 --- inf. pass. mittier, Plaut. Cap. 438; Lucr. 4, 43.    - deux sens principaux suivant qu'il y a ou non activité du sujet: faire aller, partir, etc., ou laisser aller, partir, etc.    - la conjugaison. [st1]1 [-] envoyer, expédier.    - aliquem, aliquid ad aliquem mittere: envoyer qqn, qqch à qqn (Cic. Br. 55 ; Fam. 1, 8, 2, etc.).    - epistulam, litteras ad aliquem ou alicui, Cic.: envoyer une lettre à qqn.    - equitatum auxilio alicui, Caes. BG. 1, 18, 10: envoyer la cavalerie au secours de qqn.    - filium suum foras ad propinquum suum quendam mittit ad cenam, Cic. Verr. 1, 65: il envoie dîner son propre fils au dehors chez un de ses proches parents.    - legionibus nostris sub juqum missis, Cic. Off. 3, 109: nos légions ayant été envoyées sous le joug.    - mittere ad mortem, Cic. 'l'usc. 1, 97: envoyer à la mort.    - mittere morti, Plaut. Cap. 692: envoyer à la mort.    - mittere aliquem avec ut ou qui et subj.: envoyer qqn pour...    - qui causā missi erant commeatus petendi, Caes. BG. 3: qui avaient été envoyés chercher des vivres.    - Haedui legatos ad Caesarem mittunt rogatum auxilium, Caes. BG. 1: les Héduens envoient une ambassade à César pour lui demander secours.    - legatos ad me misit se... esse venturum, Cic. Fam. 15, 4, 5: il m'a envoyé des ambassadeurs pour me dire qu'il viendrait.    - litteras ad Jugurtham mittunt, quam ocissume accedat, Sall J. 25, 5: ils envoient une lettre à Jugurtha pour lui enjoindre de venir le plus rapidement possible.    - obsessis omnibus viis missi intercipiuntur, Caes. BG. 5, 40, 1: l'ennemi tenant toutes les routes, les courriers sont interceptés.    - mittit rogatum vasa, Cic. Verr. 4, 63: il envoie demander les vases.    - mittere ad horas, Cic. Br. 200: envoyer en quête de l'heure.    - misi Curio, ut daret, Cic. Fam. 16, 93: j'ai fait dire à Curion de donner.    - in Aequimœlium misimus, qui adferat, Cic. Div. 2, 39: nous avons dépêché au marché qqn pour apporter.    - misit ad me Brutus, Cic. Att. 13, 10, 3: Brutus a dépêché vers moi, m'a fait tenir un avis.    - cohortes ad aliquem missum facere, Pomp. d. Cic. Att. 8, 12 B, 2: faire envoyer à qqn des cohortes.    - di magni, horribilem et sacrum libellum! quem tu scilicet ad tuum Catullum misti, Catul.: grands dieux! quel horrible, quel exécrable livre tu as envoyé à ton pauvre Catulle. [st1]2 [-] envoyer en dédicace, dédier.    - hunc librum ad te de senectute misimus, Cic. CM 3: je t'ai dédié ce livre sur la vieillesse.    - Cato Major ad te missus, Cic. Att. 14, 21, 3: mon Cato Major qui t'est dédié. [st1]3 [-] poét. envoyer (= produire).    - India mittit ebur, Virg. BG. 1, 57: l'Inde nous envoie son ivoire.    - quos frigida misit Nursia, Virg. En. 7, 715: les guerriers qu'envoya la froide Nursie (les guerriers venus de la froide Nursie). [st1]4 [-] c. emittere: envoyer de soi, émettre.    - fumum, vaporem mittere, Lucr. 4, 56: émettre de la fumée, de la chaleur.    - folium mittere, Plin. 18, 58: pousser des feuilles, donner des feuilles.    - florem mittere, Plin. 24, 59: pousser des fleurs, donner des fleurs.    - qua ratione tantulus ille queat tantum sol mittere lumen, Lucr. 5: comment se fait-il que cette petite chose qu'est le soleil émette tant de lumière.    - robora fumum mittunt ignesque vaporem, Lucr.: le bois émet de la fumée et le flamme un souffle de chaleur.    - vocem pro aliquo mittere, Cic. Sest. 42: faire entendre sa voix pour qqn.    - vox de quaestura missa nulla est, Cic. FI. 6: de propos sur sa questure, il n'y en eut point d'émis.    - haec Scipionis oratio ex ipsius ore Pompei mitti videbatur, Caes. BC. 1, 2, 1: ce discours de Scipion semblait émaner de la bouche de Pompée en personne.    - diu vocem non misit, Liv. 3, 50, 4: il resta longtemps sans prononcer une parole. [st1]5 [-] jeter, lancer.    - pila mittere, Caes. BC. 3, 93, 1: lancer des traits.    - aliquem praecipitem ex arce mittere, Ov. M. 8, 250: précipiter qqn du haut de la citadelle.    - se saxo ab alto mittere, Ov. M. 11, 340: se jeter du haut d'un rocher.    - manum ad arma mittere, Sen. Ir. 2, 2: jeter la main sur ses armes.    - talos mittere, Hor. S. 2, 7, 17: jeter les dés (dans le cornet).    - canem mittere, Suet. Aug. 71: amener aux dés le coup du chien.    - jacere, mittere ridiculum, Cic. Or. 87: lancer, décocher le trait plaisant.    - tanta repente caelo missa vis aquae dicitur, ut... Sall. J. 75, 7: soudain il tomba du ciel, dit-on, une si grande quantité d'eau que... [st1]6 [-] tirer, faire couler (sang).    - sanguinem mittere alicui, Cels. 2, 10: tirer du sang à qqn (saigner qqn).    - sanguinem incisa vena mitti novum non est, Cels.: faire une saignée en incisant une veine n'est pas chose nouvelle.    - sanguinem a bracchio mittere, Cels.: faire une saignée au bras.    - cum sanguinem miserit, Cic. Att. 6: après avoir fait couler le sang (de cette province). [st1]7 [-] laisser aller; laisser voir; laisser partir, lâcher; laisser de côté, ne pas parler de.    - mittin me intro? Plaut. Truc. 756: me laisses-tu entrer?    - mittin = mittisne, cf. scin, viden, etc.    - mitte me, Ter. Ad. 780: laisse-moi aller.    - virum mittens, Catul. 66, 29: laissant partir son époux.    - unde mittuntur equi Varr. L. 5, 153: l'endroit d'où partent les chevaux (dans le cirque).    - eos sui timoris signa misisse, Caes. BC. 1, 71, 3: (disant) qu'ils avaient laissé voir (donné) des signes de leur frayeur.    - mitte rudentem, Plaut. Rud. 1015: lâche le câble.    - imprudentia teli missi, Cic. de Or. 3, 158: l'imprudence qui consiste à lâcher (laisser échapper) le trait.    - cutem mittere, Hor. P. 476: lâcher la peau.    - au fig. timorem mittite, Virg. En. 1, 202: laissez-là les craintes.    - Syphacis reconciliandi curam ex animo non miserat, Liv. 30, 3, 4: il n'avait pas renoncé à la tâche de ramener Syphax à l'alliance romaine.    - mitte leves spes, Hor. Ep. 1, 5, 8: quitte les espoirs frivoles.    - certa mittimus dum incerta petimus, Plaut. Ps. 685: nous laissons filer ce qui est sûr en cherchant à atteindre un objectif incertain.    - jam scrutari mitto, Plaut. Aul. 651: je renonce à chercher davantage.    - mitte male loqui, Ter. And. 5, 3, 2.: cesse de dire de mauvaises paroles.    - mitto haec omnia, Cic. Verr. 4, 116: je laisse de côté tout cela.    - mitto C. Laelium, Cic. Br. 258: je ne parle pas de C. Laelius.    - mitto quaerere, Cic. Sull. 22: j'omets de rechercher.    - mitto quod habent, Cic. Prov. 3: j'omets ce fait qu'ils ont.    - abs. mitto de amissa maxima parte exercitus, Cic. Pis. 47: je ne dis rien de la perte presque totale de l'armée. [st1]8 [-] congédier, envoyer en congé; licencier, libérer du service militaire.    - senatu misso, Cic. Br. 218: la séance du sénat étant levée.    - ab imperatore suo Romam missus, Cic. Off. 3, 79: envoyé en congé à Rome par son général en chef.    - missum facere aliquem: - [abcl]a - congédier qqn, envoyer qqn en congé. - [abcl]b - dégager qqn de toute accusation.    - eas legiones bello confecto missas fieri placere, Cic. Phil. 5, 53: le sénat décide que ces légions, la guerre achevée, seront libérées.    - mittere lictores, Cic. Att. 9: licencier ses licteurs.    - nautas missos facere, Cic.: donner leur congé aux matelots.    - Manlium missum fecit, Cic. Off. 3, 112: il dégagea Manlius de toute accusation.    - poterone missum facere eum cui potestatem imperiumque permisi, Cic. Verr. 5, 104: pourrai-je laisser hors de cause celui à qui j'ai confié l'autorité et le commandement.    - missos faciant honores, Cic. Sest. 138: qu'ils donnent congé aux magistratures (qu'ils ne les briguent pas).    - melius tute reperi, me missum face, Ter. And.: trouve mieux toi-même et envoie-moi promener.    - missam facere iram, Liv.: apaiser sa colère, se calmer.    - Lolliam Paulinam conjunxit sibi brevique missam fecit, Suet.: il épousa Lollia Paulina et la répudia peu après. [st1]9 [-] c. manu mittere: affranchir.    - Plaut. Poen. 100.
    * * *
    mitto, ĕre, mīsi, missum - tr. -    - parf. sync. misti, Catul. 14, 14 --- inf. pass. mittier, Plaut. Cap. 438; Lucr. 4, 43.    - deux sens principaux suivant qu'il y a ou non activité du sujet: faire aller, partir, etc., ou laisser aller, partir, etc.    - la conjugaison. [st1]1 [-] envoyer, expédier.    - aliquem, aliquid ad aliquem mittere: envoyer qqn, qqch à qqn (Cic. Br. 55 ; Fam. 1, 8, 2, etc.).    - epistulam, litteras ad aliquem ou alicui, Cic.: envoyer une lettre à qqn.    - equitatum auxilio alicui, Caes. BG. 1, 18, 10: envoyer la cavalerie au secours de qqn.    - filium suum foras ad propinquum suum quendam mittit ad cenam, Cic. Verr. 1, 65: il envoie dîner son propre fils au dehors chez un de ses proches parents.    - legionibus nostris sub juqum missis, Cic. Off. 3, 109: nos légions ayant été envoyées sous le joug.    - mittere ad mortem, Cic. 'l'usc. 1, 97: envoyer à la mort.    - mittere morti, Plaut. Cap. 692: envoyer à la mort.    - mittere aliquem avec ut ou qui et subj.: envoyer qqn pour...    - qui causā missi erant commeatus petendi, Caes. BG. 3: qui avaient été envoyés chercher des vivres.    - Haedui legatos ad Caesarem mittunt rogatum auxilium, Caes. BG. 1: les Héduens envoient une ambassade à César pour lui demander secours.    - legatos ad me misit se... esse venturum, Cic. Fam. 15, 4, 5: il m'a envoyé des ambassadeurs pour me dire qu'il viendrait.    - litteras ad Jugurtham mittunt, quam ocissume accedat, Sall J. 25, 5: ils envoient une lettre à Jugurtha pour lui enjoindre de venir le plus rapidement possible.    - obsessis omnibus viis missi intercipiuntur, Caes. BG. 5, 40, 1: l'ennemi tenant toutes les routes, les courriers sont interceptés.    - mittit rogatum vasa, Cic. Verr. 4, 63: il envoie demander les vases.    - mittere ad horas, Cic. Br. 200: envoyer en quête de l'heure.    - misi Curio, ut daret, Cic. Fam. 16, 93: j'ai fait dire à Curion de donner.    - in Aequimœlium misimus, qui adferat, Cic. Div. 2, 39: nous avons dépêché au marché qqn pour apporter.    - misit ad me Brutus, Cic. Att. 13, 10, 3: Brutus a dépêché vers moi, m'a fait tenir un avis.    - cohortes ad aliquem missum facere, Pomp. d. Cic. Att. 8, 12 B, 2: faire envoyer à qqn des cohortes.    - di magni, horribilem et sacrum libellum! quem tu scilicet ad tuum Catullum misti, Catul.: grands dieux! quel horrible, quel exécrable livre tu as envoyé à ton pauvre Catulle. [st1]2 [-] envoyer en dédicace, dédier.    - hunc librum ad te de senectute misimus, Cic. CM 3: je t'ai dédié ce livre sur la vieillesse.    - Cato Major ad te missus, Cic. Att. 14, 21, 3: mon Cato Major qui t'est dédié. [st1]3 [-] poét. envoyer (= produire).    - India mittit ebur, Virg. BG. 1, 57: l'Inde nous envoie son ivoire.    - quos frigida misit Nursia, Virg. En. 7, 715: les guerriers qu'envoya la froide Nursie (les guerriers venus de la froide Nursie). [st1]4 [-] c. emittere: envoyer de soi, émettre.    - fumum, vaporem mittere, Lucr. 4, 56: émettre de la fumée, de la chaleur.    - folium mittere, Plin. 18, 58: pousser des feuilles, donner des feuilles.    - florem mittere, Plin. 24, 59: pousser des fleurs, donner des fleurs.    - qua ratione tantulus ille queat tantum sol mittere lumen, Lucr. 5: comment se fait-il que cette petite chose qu'est le soleil émette tant de lumière.    - robora fumum mittunt ignesque vaporem, Lucr.: le bois émet de la fumée et le flamme un souffle de chaleur.    - vocem pro aliquo mittere, Cic. Sest. 42: faire entendre sa voix pour qqn.    - vox de quaestura missa nulla est, Cic. FI. 6: de propos sur sa questure, il n'y en eut point d'émis.    - haec Scipionis oratio ex ipsius ore Pompei mitti videbatur, Caes. BC. 1, 2, 1: ce discours de Scipion semblait émaner de la bouche de Pompée en personne.    - diu vocem non misit, Liv. 3, 50, 4: il resta longtemps sans prononcer une parole. [st1]5 [-] jeter, lancer.    - pila mittere, Caes. BC. 3, 93, 1: lancer des traits.    - aliquem praecipitem ex arce mittere, Ov. M. 8, 250: précipiter qqn du haut de la citadelle.    - se saxo ab alto mittere, Ov. M. 11, 340: se jeter du haut d'un rocher.    - manum ad arma mittere, Sen. Ir. 2, 2: jeter la main sur ses armes.    - talos mittere, Hor. S. 2, 7, 17: jeter les dés (dans le cornet).    - canem mittere, Suet. Aug. 71: amener aux dés le coup du chien.    - jacere, mittere ridiculum, Cic. Or. 87: lancer, décocher le trait plaisant.    - tanta repente caelo missa vis aquae dicitur, ut... Sall. J. 75, 7: soudain il tomba du ciel, dit-on, une si grande quantité d'eau que... [st1]6 [-] tirer, faire couler (sang).    - sanguinem mittere alicui, Cels. 2, 10: tirer du sang à qqn (saigner qqn).    - sanguinem incisa vena mitti novum non est, Cels.: faire une saignée en incisant une veine n'est pas chose nouvelle.    - sanguinem a bracchio mittere, Cels.: faire une saignée au bras.    - cum sanguinem miserit, Cic. Att. 6: après avoir fait couler le sang (de cette province). [st1]7 [-] laisser aller; laisser voir; laisser partir, lâcher; laisser de côté, ne pas parler de.    - mittin me intro? Plaut. Truc. 756: me laisses-tu entrer?    - mittin = mittisne, cf. scin, viden, etc.    - mitte me, Ter. Ad. 780: laisse-moi aller.    - virum mittens, Catul. 66, 29: laissant partir son époux.    - unde mittuntur equi Varr. L. 5, 153: l'endroit d'où partent les chevaux (dans le cirque).    - eos sui timoris signa misisse, Caes. BC. 1, 71, 3: (disant) qu'ils avaient laissé voir (donné) des signes de leur frayeur.    - mitte rudentem, Plaut. Rud. 1015: lâche le câble.    - imprudentia teli missi, Cic. de Or. 3, 158: l'imprudence qui consiste à lâcher (laisser échapper) le trait.    - cutem mittere, Hor. P. 476: lâcher la peau.    - au fig. timorem mittite, Virg. En. 1, 202: laissez-là les craintes.    - Syphacis reconciliandi curam ex animo non miserat, Liv. 30, 3, 4: il n'avait pas renoncé à la tâche de ramener Syphax à l'alliance romaine.    - mitte leves spes, Hor. Ep. 1, 5, 8: quitte les espoirs frivoles.    - certa mittimus dum incerta petimus, Plaut. Ps. 685: nous laissons filer ce qui est sûr en cherchant à atteindre un objectif incertain.    - jam scrutari mitto, Plaut. Aul. 651: je renonce à chercher davantage.    - mitte male loqui, Ter. And. 5, 3, 2.: cesse de dire de mauvaises paroles.    - mitto haec omnia, Cic. Verr. 4, 116: je laisse de côté tout cela.    - mitto C. Laelium, Cic. Br. 258: je ne parle pas de C. Laelius.    - mitto quaerere, Cic. Sull. 22: j'omets de rechercher.    - mitto quod habent, Cic. Prov. 3: j'omets ce fait qu'ils ont.    - abs. mitto de amissa maxima parte exercitus, Cic. Pis. 47: je ne dis rien de la perte presque totale de l'armée. [st1]8 [-] congédier, envoyer en congé; licencier, libérer du service militaire.    - senatu misso, Cic. Br. 218: la séance du sénat étant levée.    - ab imperatore suo Romam missus, Cic. Off. 3, 79: envoyé en congé à Rome par son général en chef.    - missum facere aliquem: - [abcl]a - congédier qqn, envoyer qqn en congé. - [abcl]b - dégager qqn de toute accusation.    - eas legiones bello confecto missas fieri placere, Cic. Phil. 5, 53: le sénat décide que ces légions, la guerre achevée, seront libérées.    - mittere lictores, Cic. Att. 9: licencier ses licteurs.    - nautas missos facere, Cic.: donner leur congé aux matelots.    - Manlium missum fecit, Cic. Off. 3, 112: il dégagea Manlius de toute accusation.    - poterone missum facere eum cui potestatem imperiumque permisi, Cic. Verr. 5, 104: pourrai-je laisser hors de cause celui à qui j'ai confié l'autorité et le commandement.    - missos faciant honores, Cic. Sest. 138: qu'ils donnent congé aux magistratures (qu'ils ne les briguent pas).    - melius tute reperi, me missum face, Ter. And.: trouve mieux toi-même et envoie-moi promener.    - missam facere iram, Liv.: apaiser sa colère, se calmer.    - Lolliam Paulinam conjunxit sibi brevique missam fecit, Suet.: il épousa Lollia Paulina et la répudia peu après. [st1]9 [-] c. manu mittere: affranchir.    - Plaut. Poen. 100.
    * * *
        Mitto, mittis, misi, missum, mittere. Terent. Envoyer.
    \
        Mittere circa regem. Liu. Envoyer par devers le roy.
    \
        Mittere, pro Scribere. Cic. Curio misi, vt medico honos haberetur. J'ay escript à Curius.
    \
        In acta mittere. Seneca. Mettre en registre, Enregistrer.
    \
        In caput mitti. Seneca. Estre jecté en bas, la teste la premiere.
    \
        In consilium mittere. Cic. Accorder que le juge die droict par ce qui est par devers luy, ou par ce qui a esté plaidé.
    \
        Hastam misit in ora. Ouid. Il jecta, etc.
    \
        In fabulas et sermones aliquem mittere. Quintil. Faire parler le monde, Donner occasion au monde de parler et tenir ses contes et mocqueries de quelqu'un.
    \
        Legatos misit, se venturum. Cic. Il m'a envoyé dire par ambassades qu'il viendroit.
    \
        Literas ad Iugurtham mittunt, quamocyssime ad prouinciam accedat. Sallust. Ils luy envoyent lettres, par lesquelles ils luy escripvent qu'il, etc.
    \
        In negotium mittere. Cic. Envoyer ca et là traffiquer et à l'emploitte.
    \
        Ad nomen mittere. Quintil. Envoyer pour ce faire enroller au nombre des gensdarmes, pour aller à la guerre.
    \
        Illi obuiam misimus Athenas, vt inde Thessalonicam veniret. Cic. Nous luy envoyasmes au devant un messager jusques à Athenes, qui luy dist que de là, etc.
    \
        Mitte mihi quaeso obuiam literas, nunquid putes Reip. nomine tardandum esse nobis. Cic. Envoye aucun au devant de moy avec lettres, par lesquelles tu m'escrives si c'est ton advis que, etc.
    \
        In ora populi mittere. Quintil. Faire parler le monde.
    \
        In possessionem mittere. Cic. Quand le Magistrat par la contumace, ou absence d'aucun, envoyoit le demandeur en garnison en sa maison. C'est aussi quand la partie qui a eu telle permission, envoye ses gens en garnison pour se saisir des choses, Mettre en possession et saisine, Saisir, Ensaisiner.
    \
        Praecipitem mittere de muro. Hirtius. Jecter du hault en bas du mur.
    \
        Mittere se praecipitem ex alto. Vlpianus. Se precipiter, Se jecter du hault en bas.
    \
        Iacere et mittere ridiculum. Cic. Dire quelque parolle pour rire, Jecter un brocard de risee.
    \
        Mittere sanguinem. Cic. Corn. Cels. Saigner aucun.
    \
        A saxo mittere se. Ouid. Se precipiter.
    \
        Signum mittere timoris sui. Caes. Donner à congnoistre qu'on ha paour.
    \
        Subsidium et subsidio mittere. Caesar. Envoyer secours.
    \
        In suffragium mittere Centurias. Liu. Apres que le Magistrat avoit remonstré au peuple tout ce que bon luy sembloit, l'appeler à bailler un chascun sa voix.
    \
        Talos mittere. Propert. Horat. Jecter les dets.
    \
        Tempestatem mittere. Plaut. Envoyer une tempeste.
    \
        Vocem mittere. Liu. Crier, Parler.
    \
        Mittere vocem contra aliquem. Cic. Parler contre luy.
    \
        Vox de quaestura nulla missa est. Cic. On n'a nullement parlé de, etc.
    \
        Voces furiales mittere. Cic. Tenir propos furieux et enragez, où il n'y a ne rime ne raison.
    \
        Mittere. Plin. Jecter hors, Produire.
    \
        Mittere. Virgil. Envoyer en don.
    \
        Mitte lachrymas. Terent. Laisse ces pleurs, Ne pleure plus.
    \
        Ambages mitte, atque hoc age. Plautus. Laisse moy touts ces longs propos, et me di en peu de parolles ce que je te demande.
    \
        Curam mittere de pectore. Virgil. Envoyer et chasser arriere tout soulci.
    \
        Missam iram faciet. Terent. Elle s'appaisera.
    \
        Mitto maledicta omnia. Terent. Je me deporte, Je me tais de toutes les meschantes parolles dictes.
    \
        Mitte male loqui. Terentius. Cesse de dire mal, Deporte toy de mesdire.
    \
        Iam scrutari mitto, redde huc. Plaut. Je ne m'enquiers plus, Je m'en tais.
    \
        Mitto de illo nunc. Plaut. Je me deporte d'en plus parler.
    \
        Mitto iam osculari atque amplexari, id nihil puto. Terent. Je me deporte de parler des baisiers, Je ne parle plus des baisiers, etc.
    \
        Mitto quod inuidiam, quod pericula, quod omnes meas tempestates subieris, etc. Cic. Je ne parle point de ce que, etc.
    \
        Mitte me. Ter. Laisse moy aller.
    \
        - vnam hanc noxiam Mitte: si aliam vnquam vllam admisero, occidito. Terent. Pardonne moy ceste faulte.

    Dictionarium latinogallicum > mitto

  • 8 rectum

    rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).
    I.
    Lit.:

    deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,

    Cic. Rep. 6, 24, 26:

    manus una (navem) regit,

    Lucr. 4, 903:

    onera navium velis,

    Caes. B. G. 3, 13:

    arte ratem,

    Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.

    clavum,

    Verg. A. 10, 218:

    te ventorum regat pater,

    Hor. C. 1, 3, 3:

    vela,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 24:

    coërcet et regit beluam,

    Cic. Rep. 2, 40, 67:

    equum,

    Liv. 35, 11:

    equos,

    Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.

    quadrupedes,

    id. M. 2, 86:

    spumantia ora (equi),

    id. ib. 8, 34:

    frena,

    id. P. 4, 12, 24:

    equi impotentes regendi,

    Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:

    currus,

    Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:

    rege tela per auras,

    Verg. A. 9, 409:

    tela per viscera Caesaris,

    Luc. 7, 350; cf.:

    missum jaculum,

    Ov. M. 7, 684:

    sagittas nusquam,

    Luc. 7, 515:

    regens tenui vestigia filo,

    Cat. 64, 113; cf.:

    Daedalium iter lino duce,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 8:

    caeca filo vestigia,

    Verg. A. 6, 30:

    diverso flamina tractu,

    Ov. M. 1, 59:

    gressus,

    Vulg. Judic. 16, 26.—
    B.
    In partic., jurid. t. t.:

    regere fines,

    to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—
    II.
    Trop., to guide, lead, conduct, manage, direct.
    A.
    In gen.:

    Deus qui omnem hunc mundum regit,

    Cic. Rep. 6, 13, 13:

    domum,

    id. ib. 1, 39, 61:

    rem consilio,

    Ter. Eun. 1, 1, 13:

    belli fera munera Mavors regit,

    Lucr. 1, 33; cf.

    bella,

    Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:

    omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,

    Cic. Att. 16, 2, 2:

    alicujus animum atque ingenium,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:

    animi motus (with moderari cupiditates),

    Cic. Part. Or. 22, 76:

    mores,

    Ov. M. 15, 834:

    animos dictis,

    Verg. A. 1, 153:

    animum,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    ut me ipse regam,

    id. ib. 1, 1, 27:

    consilia senatus,

    Quint. 12, 1, 26:

    valetudines principis,

    Tac. A. 6, 50; cf.:

    valetudinem arbitratu suo,

    Suet. Tib. 68 al.:

    neque regerentur magis quam regerent casus,

    Sall. J. 1, 5; cf.:

    jam regi leges, non regere,

    Liv. 10, 13:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 6:

    vellem suscepisses juvenem regendum,

    Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:

    Silvanum specie obsequii regebat,

    Tac. H. 3, 50:

    nemo regere potest, nisi qui et regi,

    Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—
    B.
    Transf.
    1.
    To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:

    quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?

    Cic. Rep. 1, 6, 11; so,

    rem publicam,

    id. ib. 1, 26, 41;

    1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,

    id. ib. 1, 34 fin.;

    2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,

    id. ib. 1, 26, 42; cf.:

    Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,

    id. ib. 1, 27, 43:

    Frisios,

    Tac. A. 4, 72:

    populos imperio,

    Verg. A. 6, 851:

    imperiis Italiam,

    id. ib. 4, 230:

    legiones,

    Tac. A. 15, 7; cf.

    cohortes,

    id. H. 4, 12:

    exercitum,

    Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:

    domum,

    Vulg. 1 Tim. 5, 4:

    diva, quae regis Antium,

    Hor. C. 1, 35, 1:

    Diana, quae silentium regis,

    id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:

    animi partes consilio,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,

    id. ib. 2, 23, 43:

    rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,

    id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:

    Tiberio regente,

    Tac. A. 4, 33; 13, 3:

    stare rempublicam nisi uno regente non posse,

    Quint. 3, 8, 47:

    quo regente,

    Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:

    Clemens ambitioso imperio regebat,

    i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—
    2.
    To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):

    errantem regere,

    Caes. B. C. 3, 57:

    rogo, domine, consilio me regas, etc.,

    Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,
    I.
    P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:

    contemptus regentium,

    Tac. A. 12, 54:

    in obsequium regentis,

    id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:

    vita regentis,

    Claud. IV. Cons. Hon. 301:

    excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,

    Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:

    in vulgus manant exempla regentum (= -tium),

    Claud. Laud. Stil. 1, 168.—
    II.
    rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.
    A.
    Lit., of horizontal direction:

    pars Remorum recta est (opp. refracta),

    Lucr. 4, 439:

    sed nil omnino rectā regione viaï declinare,

    id. 2, 249 Munro:

    rectā regione iter instituere,

    Liv. 21, 31:

    India, rectā regione spatiosa,

    Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:

    ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,

    Plaut. Trin. 4, 2, 26:

    via,

    id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.

    platea,

    Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:

    porta,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 60:

    ostium,

    id. Mil. 2, 3, 58:

    ostia viarum (opp. iter flexum),

    Lucr. 4, 93:

    cursus hinc in Africam,

    Liv. 26, 43:

    saxa quae rectis lineis suos ordines servant,

    Caes. B. G. 7, 23 fin.:

    recto flumine,

    Verg. A. 8, 57:

    recto ad Iberum itinere,

    Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:

    ne qua forent pedibus vestigia rectis,

    Verg. A. 8, 209:

    recto grassetur limite miles,

    Ov. Tr. 2, 477:

    velut rectae acies concurrissent,

    in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,

    acies,

    id. 35, 28:

    qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,

    Quint. 8, 3, 9:

    hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,

    Cic. Rab. Post. 17, 48:

    adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,

    Sen. Const. 5, 5:

    rectis oculis gladios micantes videre,

    id. Ep. 76, 33; 104, 24:

    oculi,

    Suet. Aug. 16; cf.

    acies,

    Ov. M. 2, 776:

    lumen,

    Luc. 9, 638:

    vultus,

    Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:

    ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,

    in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    saxa,

    perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:

    rectae prope rupes,

    id. 38, 20:

    truncus,

    Ov. M. 7, 640:

    ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,

    Cic. Fin. 3, 16, 53:

    caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,

    Quint. 11, 3, 69:

    homines,

    straight, erect, Cat. 10, 20; so,

    Quintia,

    id. 86, 1:

    puella,

    Hor. S. 1, 2, 123:

    senectus,

    Juv. 3, 26:

    iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,

    does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:

    vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,

    Luc. 7, 327. — Comp.:

    crus Rectius,

    Hor. S. 1, 2, 82:

    rectior coma,

    smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:

    longā trabe rectior exstet,

    Ov. M. 3, 78:

    crura,

    Pall. 7, 7. — Sup.:

    rectissima linea,

    Quint. 3, 6, 83:

    via,

    id. 12, 2, 27. —
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):

    ut rectā viā rem narret ordine omnem,

    Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:

    rectā viā depelli,

    Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;

    so post-class.: de viā rectā declinare,

    Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:

    recta consilia dare,

    Ter. And. 2, 1, 9:

    quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,

    Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:

    quae sunt recta et simplicia laudantur,

    id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:

    sermo rectus et secundum naturam enunciatus,

    id. 2, 5, 11; cf.:

    (oratio) recta an ordine permutato,

    id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:

    per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),

    id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:

    recto ac justo proelio dimicare,

    Liv. 35, 4 fin.:

    rectarum cenarum consuetudo,

    a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,

    cena,

    Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:

    recta,

    Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:

    domus recta est (with contenta decore simplici),

    Sen. Ep. 100, 6:

    nominibus rectis expendere nummos,

    i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):

    absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

    suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:

    rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,

    id. Ac. 1, 5, 19:

    aliter, quam est rectum verumque dicere,

    Quint. 6, 3, 89:

    cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,

    id. 8, 5, 6;

    so (opp. durum et incomptum),

    id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:

    mutare aliquid a recto,

    id. 2, 13, 11:

    recta et vera loquere,

    i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:

    qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,

    Quint. 10, 5, 12:

    ea plerumque recta sunt,

    id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:

    rectior divisio,

    Quint. 7, 2, 39:

    si quid novisti rectius istis,

    Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:

    rectissima ratio,

    Quint. 2, 13, 3.—
    2.
    In partic.
    a.
    Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):

    honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,

    Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:

    nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,

    id. Lael. 22, 82;

    so with honestum,

    id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:

    (opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,

    Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:

    recta consilia (opp. prava),

    Liv. 1, 27:

    in rectis (opp. in pravitatibus),

    Cic. Leg. 1, 11, 31:

    curvo dignoscere rectum,

    Hor. Ep. 2, 2, 44:

    mens sibi conscia recti,

    Verg. A. 1, 604:

    fidem rectumque colebat,

    Ov. M. 1, 90:

    recta ingenia (opp. perversa),

    Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:

    in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,

    Cic. Att. 13, 20, 4:

    animus secundis Temporibus dubiisque rectus,

    Hor. C. 4, 9, 36:

    natura,

    id. S. 1, 6, 66:

    ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,

    Cic. Fam. 12, 5, 2:

    judex,

    Quint. 4, 1, 13; cf.

    auditor,

    Plin. Ep. 2, 19, 6:

    vir rectus et sanctus,

    id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:

    beatus judicii rectus,

    Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:

    rectum est gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—
    b.
    In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;

    opp. obliqui casus),

    Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,
    A.
    rectā,
    B.
    rectō,
    C.
    rectē.
    A.
    rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):

    hic ad me rectā habet rectam viam,

    Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:

    jam ad regem rectā me ducam,

    id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:

    tu rus hinc ibis?... rectā,

    id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:

    Marius ab subselliis in rostra rectā,

    Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —
    B.
    rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):

    appellationes, quae recto ad principem factae sunt,

    Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—
    C. 1.
    Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):

    vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,

    Cato, R. R. 33, 4:

    sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,

    Cic. Fin. 1, 6, 20:

    satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,

    Plin. 7, 2, 2, § 24.—
    2.
    Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):

    recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,

    Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:

    fecisti edepol et recte et bene,

    Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;

    so with commode,

    Ter. Heaut. 1, 1, 100:

    recte et sapienter facit,

    Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:

    recte atque ordine factum,

    Cic. Quint. 7, 28:

    recte atque ordine facere,

    id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;

    v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,

    Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

    recte atque in loco constare,

    id. Mur. 12, 26:

    recte factum,

    Plaut. Capt. 3, 5, 52:

    seu recte seu pervorse facta sunt,

    id. Trin. 1, 2, 146:

    seu recte seu perperam facere,

    Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:

    recte dictum (opp. absurde),

    Plaut. Capt. 1, 1, 4:

    recte concludere (opp. vitiose),

    Cic. Ac. 2, 30, 98:

    recte factum (opp. turpiter),

    Caes. B. G. 7, 80 et saep.:

    recte rationem tenes,

    Plaut. Mil. 1, 1, 47:

    hercle quin tu recte dicis,

    id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:

    non recte judicas de Catone,

    Cic. Lael. 2, 9; cf.:

    rectissime quidem judicas,

    id. Rep. 3, 32, 44:

    tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,

    Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:

    monere,

    id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:

    admonere recte,

    id. Men. 5, 9, 33:

    suis amicis recte res suas narrare,

    properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:

    hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,

    consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:

    aliquem asservare recte, ne aufugiat,

    duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:

    alicui recte dare epistulam,

    correctly, id. Ps. 4, 2, 33:

    cum fuit cui recte ad te litteras darem,

    safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,

    sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,

    id. Phil. 2, 19, 49; cf.:

    alicui suam salutem recte committere,

    Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:

    si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,

    goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:

    ludi recte facti,

    id. 36, 2:

    ver sacrum non esse recte factum,

    id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:

    valere,

    id. Merc. 2, 3, 53:

    apud matrem recte est,

    i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,

    recte esse,

    id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

    recte sit oculis tuis,

    Gell. 13, 30, 11:

    olivetum recte putare,

    properly, advantageously, Cato, R. R. 44:

    solet illa recte sub manus succedere,

    well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:

    recte cavere,

    to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:

    deos volo consilia vostra recte vortere,

    well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,

    vortere,

    id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:

    nec recte loqui alicui,

    id. Bacch. 4, 4, 83:

    nec recte dicere in aliquem,

    id. As. 1, 3, 3;

    and simply nec recte dicere,

    id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:

    ad omnia alia aetate sapimus rectius,

    Ter. Ad. 5, 3, 46:

    hic tibi erit rectius,

    Plaut. Men. 2, 3, 31:

    rectius bella gerere,

    Liv. 3, 2 fin.:

    non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,

    Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —
    b.
    With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:

    locus recte ferax,

    Cato, R. R. 44:

    salvus sum recte,

    Plaut. Am. 2, 1, 34:

    morata recte,

    id. Aul. 2, 2, 62:

    oneratus recte,

    id. Bacch. 2, 3, 115:

    non recte vinctus est,

    Ter. And. 5, 4, 52.—
    c.
    Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—
    B.
    So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:

    rogo numquid velit? Recte inquit,

    i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,

    in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!

    Hor. A. P. 4, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > rectum

  • 9 regens

    rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).
    I.
    Lit.:

    deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,

    Cic. Rep. 6, 24, 26:

    manus una (navem) regit,

    Lucr. 4, 903:

    onera navium velis,

    Caes. B. G. 3, 13:

    arte ratem,

    Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.

    clavum,

    Verg. A. 10, 218:

    te ventorum regat pater,

    Hor. C. 1, 3, 3:

    vela,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 24:

    coërcet et regit beluam,

    Cic. Rep. 2, 40, 67:

    equum,

    Liv. 35, 11:

    equos,

    Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.

    quadrupedes,

    id. M. 2, 86:

    spumantia ora (equi),

    id. ib. 8, 34:

    frena,

    id. P. 4, 12, 24:

    equi impotentes regendi,

    Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:

    currus,

    Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:

    rege tela per auras,

    Verg. A. 9, 409:

    tela per viscera Caesaris,

    Luc. 7, 350; cf.:

    missum jaculum,

    Ov. M. 7, 684:

    sagittas nusquam,

    Luc. 7, 515:

    regens tenui vestigia filo,

    Cat. 64, 113; cf.:

    Daedalium iter lino duce,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 8:

    caeca filo vestigia,

    Verg. A. 6, 30:

    diverso flamina tractu,

    Ov. M. 1, 59:

    gressus,

    Vulg. Judic. 16, 26.—
    B.
    In partic., jurid. t. t.:

    regere fines,

    to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—
    II.
    Trop., to guide, lead, conduct, manage, direct.
    A.
    In gen.:

    Deus qui omnem hunc mundum regit,

    Cic. Rep. 6, 13, 13:

    domum,

    id. ib. 1, 39, 61:

    rem consilio,

    Ter. Eun. 1, 1, 13:

    belli fera munera Mavors regit,

    Lucr. 1, 33; cf.

    bella,

    Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:

    omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,

    Cic. Att. 16, 2, 2:

    alicujus animum atque ingenium,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:

    animi motus (with moderari cupiditates),

    Cic. Part. Or. 22, 76:

    mores,

    Ov. M. 15, 834:

    animos dictis,

    Verg. A. 1, 153:

    animum,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    ut me ipse regam,

    id. ib. 1, 1, 27:

    consilia senatus,

    Quint. 12, 1, 26:

    valetudines principis,

    Tac. A. 6, 50; cf.:

    valetudinem arbitratu suo,

    Suet. Tib. 68 al.:

    neque regerentur magis quam regerent casus,

    Sall. J. 1, 5; cf.:

    jam regi leges, non regere,

    Liv. 10, 13:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 6:

    vellem suscepisses juvenem regendum,

    Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:

    Silvanum specie obsequii regebat,

    Tac. H. 3, 50:

    nemo regere potest, nisi qui et regi,

    Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—
    B.
    Transf.
    1.
    To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:

    quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?

    Cic. Rep. 1, 6, 11; so,

    rem publicam,

    id. ib. 1, 26, 41;

    1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,

    id. ib. 1, 34 fin.;

    2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,

    id. ib. 1, 26, 42; cf.:

    Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,

    id. ib. 1, 27, 43:

    Frisios,

    Tac. A. 4, 72:

    populos imperio,

    Verg. A. 6, 851:

    imperiis Italiam,

    id. ib. 4, 230:

    legiones,

    Tac. A. 15, 7; cf.

    cohortes,

    id. H. 4, 12:

    exercitum,

    Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:

    domum,

    Vulg. 1 Tim. 5, 4:

    diva, quae regis Antium,

    Hor. C. 1, 35, 1:

    Diana, quae silentium regis,

    id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:

    animi partes consilio,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,

    id. ib. 2, 23, 43:

    rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,

    id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:

    Tiberio regente,

    Tac. A. 4, 33; 13, 3:

    stare rempublicam nisi uno regente non posse,

    Quint. 3, 8, 47:

    quo regente,

    Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:

    Clemens ambitioso imperio regebat,

    i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—
    2.
    To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):

    errantem regere,

    Caes. B. C. 3, 57:

    rogo, domine, consilio me regas, etc.,

    Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,
    I.
    P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:

    contemptus regentium,

    Tac. A. 12, 54:

    in obsequium regentis,

    id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:

    vita regentis,

    Claud. IV. Cons. Hon. 301:

    excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,

    Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:

    in vulgus manant exempla regentum (= -tium),

    Claud. Laud. Stil. 1, 168.—
    II.
    rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.
    A.
    Lit., of horizontal direction:

    pars Remorum recta est (opp. refracta),

    Lucr. 4, 439:

    sed nil omnino rectā regione viaï declinare,

    id. 2, 249 Munro:

    rectā regione iter instituere,

    Liv. 21, 31:

    India, rectā regione spatiosa,

    Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:

    ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,

    Plaut. Trin. 4, 2, 26:

    via,

    id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.

    platea,

    Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:

    porta,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 60:

    ostium,

    id. Mil. 2, 3, 58:

    ostia viarum (opp. iter flexum),

    Lucr. 4, 93:

    cursus hinc in Africam,

    Liv. 26, 43:

    saxa quae rectis lineis suos ordines servant,

    Caes. B. G. 7, 23 fin.:

    recto flumine,

    Verg. A. 8, 57:

    recto ad Iberum itinere,

    Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:

    ne qua forent pedibus vestigia rectis,

    Verg. A. 8, 209:

    recto grassetur limite miles,

    Ov. Tr. 2, 477:

    velut rectae acies concurrissent,

    in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,

    acies,

    id. 35, 28:

    qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,

    Quint. 8, 3, 9:

    hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,

    Cic. Rab. Post. 17, 48:

    adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,

    Sen. Const. 5, 5:

    rectis oculis gladios micantes videre,

    id. Ep. 76, 33; 104, 24:

    oculi,

    Suet. Aug. 16; cf.

    acies,

    Ov. M. 2, 776:

    lumen,

    Luc. 9, 638:

    vultus,

    Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:

    ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,

    in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    saxa,

    perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:

    rectae prope rupes,

    id. 38, 20:

    truncus,

    Ov. M. 7, 640:

    ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,

    Cic. Fin. 3, 16, 53:

    caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,

    Quint. 11, 3, 69:

    homines,

    straight, erect, Cat. 10, 20; so,

    Quintia,

    id. 86, 1:

    puella,

    Hor. S. 1, 2, 123:

    senectus,

    Juv. 3, 26:

    iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,

    does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:

    vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,

    Luc. 7, 327. — Comp.:

    crus Rectius,

    Hor. S. 1, 2, 82:

    rectior coma,

    smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:

    longā trabe rectior exstet,

    Ov. M. 3, 78:

    crura,

    Pall. 7, 7. — Sup.:

    rectissima linea,

    Quint. 3, 6, 83:

    via,

    id. 12, 2, 27. —
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):

    ut rectā viā rem narret ordine omnem,

    Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:

    rectā viā depelli,

    Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;

    so post-class.: de viā rectā declinare,

    Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:

    recta consilia dare,

    Ter. And. 2, 1, 9:

    quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,

    Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:

    quae sunt recta et simplicia laudantur,

    id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:

    sermo rectus et secundum naturam enunciatus,

    id. 2, 5, 11; cf.:

    (oratio) recta an ordine permutato,

    id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:

    per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),

    id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:

    recto ac justo proelio dimicare,

    Liv. 35, 4 fin.:

    rectarum cenarum consuetudo,

    a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,

    cena,

    Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:

    recta,

    Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:

    domus recta est (with contenta decore simplici),

    Sen. Ep. 100, 6:

    nominibus rectis expendere nummos,

    i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):

    absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

    suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:

    rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,

    id. Ac. 1, 5, 19:

    aliter, quam est rectum verumque dicere,

    Quint. 6, 3, 89:

    cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,

    id. 8, 5, 6;

    so (opp. durum et incomptum),

    id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:

    mutare aliquid a recto,

    id. 2, 13, 11:

    recta et vera loquere,

    i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:

    qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,

    Quint. 10, 5, 12:

    ea plerumque recta sunt,

    id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:

    rectior divisio,

    Quint. 7, 2, 39:

    si quid novisti rectius istis,

    Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:

    rectissima ratio,

    Quint. 2, 13, 3.—
    2.
    In partic.
    a.
    Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):

    honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,

    Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:

    nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,

    id. Lael. 22, 82;

    so with honestum,

    id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:

    (opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,

    Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:

    recta consilia (opp. prava),

    Liv. 1, 27:

    in rectis (opp. in pravitatibus),

    Cic. Leg. 1, 11, 31:

    curvo dignoscere rectum,

    Hor. Ep. 2, 2, 44:

    mens sibi conscia recti,

    Verg. A. 1, 604:

    fidem rectumque colebat,

    Ov. M. 1, 90:

    recta ingenia (opp. perversa),

    Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:

    in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,

    Cic. Att. 13, 20, 4:

    animus secundis Temporibus dubiisque rectus,

    Hor. C. 4, 9, 36:

    natura,

    id. S. 1, 6, 66:

    ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,

    Cic. Fam. 12, 5, 2:

    judex,

    Quint. 4, 1, 13; cf.

    auditor,

    Plin. Ep. 2, 19, 6:

    vir rectus et sanctus,

    id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:

    beatus judicii rectus,

    Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:

    rectum est gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—
    b.
    In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;

    opp. obliqui casus),

    Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,
    A.
    rectā,
    B.
    rectō,
    C.
    rectē.
    A.
    rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):

    hic ad me rectā habet rectam viam,

    Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:

    jam ad regem rectā me ducam,

    id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:

    tu rus hinc ibis?... rectā,

    id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:

    Marius ab subselliis in rostra rectā,

    Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —
    B.
    rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):

    appellationes, quae recto ad principem factae sunt,

    Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—
    C. 1.
    Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):

    vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,

    Cato, R. R. 33, 4:

    sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,

    Cic. Fin. 1, 6, 20:

    satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,

    Plin. 7, 2, 2, § 24.—
    2.
    Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):

    recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,

    Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:

    fecisti edepol et recte et bene,

    Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;

    so with commode,

    Ter. Heaut. 1, 1, 100:

    recte et sapienter facit,

    Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:

    recte atque ordine factum,

    Cic. Quint. 7, 28:

    recte atque ordine facere,

    id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;

    v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,

    Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

    recte atque in loco constare,

    id. Mur. 12, 26:

    recte factum,

    Plaut. Capt. 3, 5, 52:

    seu recte seu pervorse facta sunt,

    id. Trin. 1, 2, 146:

    seu recte seu perperam facere,

    Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:

    recte dictum (opp. absurde),

    Plaut. Capt. 1, 1, 4:

    recte concludere (opp. vitiose),

    Cic. Ac. 2, 30, 98:

    recte factum (opp. turpiter),

    Caes. B. G. 7, 80 et saep.:

    recte rationem tenes,

    Plaut. Mil. 1, 1, 47:

    hercle quin tu recte dicis,

    id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:

    non recte judicas de Catone,

    Cic. Lael. 2, 9; cf.:

    rectissime quidem judicas,

    id. Rep. 3, 32, 44:

    tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,

    Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:

    monere,

    id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:

    admonere recte,

    id. Men. 5, 9, 33:

    suis amicis recte res suas narrare,

    properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:

    hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,

    consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:

    aliquem asservare recte, ne aufugiat,

    duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:

    alicui recte dare epistulam,

    correctly, id. Ps. 4, 2, 33:

    cum fuit cui recte ad te litteras darem,

    safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,

    sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,

    id. Phil. 2, 19, 49; cf.:

    alicui suam salutem recte committere,

    Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:

    si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,

    goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:

    ludi recte facti,

    id. 36, 2:

    ver sacrum non esse recte factum,

    id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:

    valere,

    id. Merc. 2, 3, 53:

    apud matrem recte est,

    i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,

    recte esse,

    id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

    recte sit oculis tuis,

    Gell. 13, 30, 11:

    olivetum recte putare,

    properly, advantageously, Cato, R. R. 44:

    solet illa recte sub manus succedere,

    well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:

    recte cavere,

    to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:

    deos volo consilia vostra recte vortere,

    well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,

    vortere,

    id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:

    nec recte loqui alicui,

    id. Bacch. 4, 4, 83:

    nec recte dicere in aliquem,

    id. As. 1, 3, 3;

    and simply nec recte dicere,

    id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:

    ad omnia alia aetate sapimus rectius,

    Ter. Ad. 5, 3, 46:

    hic tibi erit rectius,

    Plaut. Men. 2, 3, 31:

    rectius bella gerere,

    Liv. 3, 2 fin.:

    non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,

    Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —
    b.
    With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:

    locus recte ferax,

    Cato, R. R. 44:

    salvus sum recte,

    Plaut. Am. 2, 1, 34:

    morata recte,

    id. Aul. 2, 2, 62:

    oneratus recte,

    id. Bacch. 2, 3, 115:

    non recte vinctus est,

    Ter. And. 5, 4, 52.—
    c.
    Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—
    B.
    So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:

    rogo numquid velit? Recte inquit,

    i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,

    in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!

    Hor. A. P. 4, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > regens

  • 10 rego

    rĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Sanscr. arg-, argami, to obtain; Gr. oregô reach after; cf. [p. 1552] Sanscr. rāgan; Goth. reiks, king; Germ. Reich and Recht], to keep straight or from going wrong, to lead straight; to guide, conduct, direct (freq. and class.; syn.: guberno, moderor).
    I.
    Lit.:

    deus est, qui regit et moderatur et movet id corpus, cui praepositus est,

    Cic. Rep. 6, 24, 26:

    manus una (navem) regit,

    Lucr. 4, 903:

    onera navium velis,

    Caes. B. G. 3, 13:

    arte ratem,

    Ov. Tr. 1, 4, 12; cf.

    clavum,

    Verg. A. 10, 218:

    te ventorum regat pater,

    Hor. C. 1, 3, 3:

    vela,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 24:

    coërcet et regit beluam,

    Cic. Rep. 2, 40, 67:

    equum,

    Liv. 35, 11:

    equos,

    Ov. A. A. 3, 556; id. Ib. 474; cf.

    quadrupedes,

    id. M. 2, 86:

    spumantia ora (equi),

    id. ib. 8, 34:

    frena,

    id. P. 4, 12, 24:

    equi impotentes regendi,

    Liv. 35, 11; Ov. Tr. 1, 3, 28; Curt. 4, 15, 28:

    currus,

    Ov. A. A. 1, 4; Curt. 8, 14, 7: taurus ex grege, quem prope litora regebat, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 715 P.; Quint. 1, 1, 27:

    rege tela per auras,

    Verg. A. 9, 409:

    tela per viscera Caesaris,

    Luc. 7, 350; cf.:

    missum jaculum,

    Ov. M. 7, 684:

    sagittas nusquam,

    Luc. 7, 515:

    regens tenui vestigia filo,

    Cat. 64, 113; cf.:

    Daedalium iter lino duce,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 8:

    caeca filo vestigia,

    Verg. A. 6, 30:

    diverso flamina tractu,

    Ov. M. 1, 59:

    gressus,

    Vulg. Judic. 16, 26.—
    B.
    In partic., jurid. t. t.:

    regere fines,

    to draw the boundaries, mark out the limits, Cic. Leg. 1, 21, 55; id. Top. 10, 43; id. Mur. 9, 22; Tib. 1, 3, 44; cf. Dig. 10, 1, and Cod. Just. 3, 39 tit. Finium regundorum.—
    II.
    Trop., to guide, lead, conduct, manage, direct.
    A.
    In gen.:

    Deus qui omnem hunc mundum regit,

    Cic. Rep. 6, 13, 13:

    domum,

    id. ib. 1, 39, 61:

    rem consilio,

    Ter. Eun. 1, 1, 13:

    belli fera munera Mavors regit,

    Lucr. 1, 33; cf.

    bella,

    Caes. B. G. 6, 17; Sil. 7, 47:

    omnia nostra ita gerito, regito, gubernato, ut, etc.,

    Cic. Att. 16, 2, 2:

    alicujus animum atque ingenium,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 90; cf.:

    animi motus (with moderari cupiditates),

    Cic. Part. Or. 22, 76:

    mores,

    Ov. M. 15, 834:

    animos dictis,

    Verg. A. 1, 153:

    animum,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    ut me ipse regam,

    id. ib. 1, 1, 27:

    consilia senatus,

    Quint. 12, 1, 26:

    valetudines principis,

    Tac. A. 6, 50; cf.:

    valetudinem arbitratu suo,

    Suet. Tib. 68 al.:

    neque regerentur magis quam regerent casus,

    Sall. J. 1, 5; cf.:

    jam regi leges, non regere,

    Liv. 10, 13:

    utroque vorsum rectum est ingenium meum,

    Plaut. Capt. 2, 3, 6:

    vellem suscepisses juvenem regendum,

    Cic. Att. 10, 6, 2; cf. Suet. Tib. 50; id. Claud. 9:

    Silvanum specie obsequii regebat,

    Tac. H. 3, 50:

    nemo regere potest, nisi qui et regi,

    Sen. Ira, 2, 15 fin.; Quint. 12, 10, 69.—
    B.
    Transf.
    1.
    To sway, control, rule, govern, have the supremacy over any thing:

    quare qui convenit polliceri operam suam rei publicae, cum rem publicam regere nesciant?

    Cic. Rep. 1, 6, 11; so,

    rem publicam,

    id. ib. 1, 26, 41;

    1, 27, 43: in iis civitatibus quae ab optimis reguntur,

    id. ib. 1, 34 fin.;

    2, 9, 15: illa civitas optimatium arbitrio regi dicitur,

    id. ib. 1, 26, 42; cf.:

    Massilienses per delectos et principes cives summā justitiā reguntur,

    id. ib. 1, 27, 43:

    Frisios,

    Tac. A. 4, 72:

    populos imperio,

    Verg. A. 6, 851:

    imperiis Italiam,

    id. ib. 4, 230:

    legiones,

    Tac. A. 15, 7; cf.

    cohortes,

    id. H. 4, 12:

    exercitum,

    Plin. Ep. 2, 13, 2; id. Pan. 9, 2:

    domum,

    Vulg. 1 Tim. 5, 4:

    diva, quae regis Antium,

    Hor. C. 1, 35, 1:

    Diana, quae silentium regis,

    id. Epod. 5, 51.— Transf., of abstract objects:

    animi partes consilio,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    ut unius potestate regatur salus et aequabilitas et otium civium,

    id. ib. 2, 23, 43:

    rex ille (Tarquinius) neque suos mores regere poterat neque suorum libidines,

    id. ib. 2, 25, 46.— Absol.:

    Tiberio regente,

    Tac. A. 4, 33; 13, 3:

    stare rempublicam nisi uno regente non posse,

    Quint. 3, 8, 47:

    quo regente,

    Verg. Cul. 333; Just. 1, 9, 23:

    Clemens ambitioso imperio regebat,

    i. e. used his authority to court popular favor, Tac. H. 2, 12.—
    2.
    To guide into the right way one who has erred; to set right, correct: non multa peccas, sed si peccas, te regere possum, old poet ap. Cic. Mur. 29, 60 (with corrigere and inflectere):

    errantem regere,

    Caes. B. C. 3, 57:

    rogo, domine, consilio me regas, etc.,

    Plin. Ep. 10, 19 (30), 1; cf.: alicujus dubitationem, id. ib 10, 118 (119), 3.— Hence,
    I.
    P. a. as subst.: rĕgens, entis, m., a governor, prince, ruler, regent:

    contemptus regentium,

    Tac. A. 12, 54:

    in obsequium regentis,

    id. Or. 41: clementia regentis, Sen. Clem. 1, 22, 3:

    vita regentis,

    Claud. IV. Cons. Hon. 301:

    excogitare nemo quicquam poterit, quod magis decorum regenti sit quam clementia,

    Sen. Clem. 1, 19, 1; id. Ep. 59, 7:

    in vulgus manant exempla regentum (= -tium),

    Claud. Laud. Stil. 1, 168.—
    II.
    rectus, a, um, P. a., led straight along, drawn in a straight line (horizontal or vertical), straight, upright, orthos.
    A.
    Lit., of horizontal direction:

    pars Remorum recta est (opp. refracta),

    Lucr. 4, 439:

    sed nil omnino rectā regione viaï declinare,

    id. 2, 249 Munro:

    rectā regione iter instituere,

    Liv. 21, 31:

    India, rectā regione spatiosa,

    Curt. 8, 9, 2; cf. id. 7, 9, 2:

    ad nostras aedes hic quidem habet rectam viam,

    Plaut. Trin. 4, 2, 26:

    via,

    id. Cas. 5, 2, 7; id. Poen. 3, 3, 79; id. Ps. 4, 7, 37; Ter. And. 3, 4, 21; id. Phorm. 2, 1, 80; Mart. 8, 75, 2; cf.

    platea,

    Plaut. Cist. 2, 1, 58; Ter. Ad. 4, 2, 35; 43:

    porta,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 60:

    ostium,

    id. Mil. 2, 3, 58:

    ostia viarum (opp. iter flexum),

    Lucr. 4, 93:

    cursus hinc in Africam,

    Liv. 26, 43:

    saxa quae rectis lineis suos ordines servant,

    Caes. B. G. 7, 23 fin.:

    recto flumine,

    Verg. A. 8, 57:

    recto ad Iberum itinere,

    Caes. B. C. 1, 69; Liv. 22, 9:

    ne qua forent pedibus vestigia rectis,

    Verg. A. 8, 209:

    recto grassetur limite miles,

    Ov. Tr. 2, 477:

    velut rectae acies concurrissent,

    in a straight line, line of battle, Liv. 34, 28; so,

    acies,

    id. 35, 28:

    qui (quincunx), in quamcumque partem spectaveris, rectus est,

    Quint. 8, 3, 9:

    hic vos aliud nihil orat, nisi ut rectis oculis hanc urbem sibi intueri liceat,

    Cic. Rab. Post. 17, 48:

    adversus adparatus terribilium rectos oculos tenet,

    Sen. Const. 5, 5:

    rectis oculis gladios micantes videre,

    id. Ep. 76, 33; 104, 24:

    oculi,

    Suet. Aug. 16; cf.

    acies,

    Ov. M. 2, 776:

    lumen,

    Luc. 9, 638:

    vultus,

    Stat. Th. 10, 542.—Of vertical direction:

    ut hae (partes) rursum rectis lineis in caelestem locum subvolent,

    in perpendicular lines, Cic. Tusc. 1, 17, 40:

    saxa,

    perpendicular, steep, Liv. 21, 36 (just before: pleraque Alpium arrectiora sunt); cf.:

    rectae prope rupes,

    id. 38, 20:

    truncus,

    Ov. M. 7, 640:

    ita jacere talum, ut rectus assistat: qui ita talus erit jactus ut cadet rectus,

    Cic. Fin. 3, 16, 53:

    caput rectum et secundum naturam (opp. dejectum, supinum), in latus inclinatum,

    Quint. 11, 3, 69:

    homines,

    straight, erect, Cat. 10, 20; so,

    Quintia,

    id. 86, 1:

    puella,

    Hor. S. 1, 2, 123:

    senectus,

    Juv. 3, 26:

    iterque Non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem,

    does not shape his course directly forward, Ov. M. 2, 715:

    vidit ut hostiles in rectum exire cohortes,

    Luc. 7, 327. — Comp.:

    crus Rectius,

    Hor. S. 1, 2, 82:

    rectior coma,

    smoother, straighter, Sen. Ep. 95, 24:

    longā trabe rectior exstet,

    Ov. M. 3, 78:

    crura,

    Pall. 7, 7. — Sup.:

    rectissima linea,

    Quint. 3, 6, 83:

    via,

    id. 12, 2, 27. —
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., right, correct, proper, appropriate, befitting; opp. to what is false or improper: vobis mentes rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):

    ut rectā viā rem narret ordine omnem,

    Ter. Heaut. 4, 3, 28 (just before: aperte, ita ut res sese habet, narrato); cf. id. And. 2, 6, 11: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam: Ea res est, you ' re on the right way, Plaut. As. 1, 1, 39: in rectam redire semitam, cf. id. Cas. 2, 3, 33:

    rectā viā depelli,

    Quint. 2, 7, 29; 10, 1, 29; cf. Sen. Ep. 94, 54; Quint. 2, 6, 2;

    so post-class.: de viā rectā declinare,

    Gell. 1, 3, 15: a rectā viā avertere, Aug. Civ Dei, 12, 17, 2: ad rectum iter retrahere, Hier. in Osee, 2, 8 sq.; id. in Mich. 3, 5:

    recta consilia dare,

    Ter. And. 2, 1, 9:

    quae sint in artibus recta ac prava dijudicare,

    Cic. de Or. 3, 50, 195; cf.:

    quae sunt recta et simplicia laudantur,

    id. Off. 1, 36, 130; Quint. 9, 3, 3:

    sermo rectus et secundum naturam enunciatus,

    id. 2, 5, 11; cf.:

    (oratio) recta an ordine permutato,

    id. 1, 13, 5; 9, 4, 27:

    per Marathonis propugnatores recto sono juravit (opp. flexus vocis),

    id. 11, 3, 168 Spald.; cf. id. 11, 3, 64:

    recto ac justo proelio dimicare,

    Liv. 35, 4 fin.:

    rectarum cenarum consuetudo,

    a regular, formal supper, Suet. Dom. 7; so,

    cena,

    Mart. 2, 69, 7; 7, 20, 2; also absol.:

    recta,

    Suet. Aug. 74; Mart. 8, 50, 10:

    domus recta est (with contenta decore simplici),

    Sen. Ep. 100, 6:

    nominibus rectis expendere nummos,

    i. e. on good securities, Hor. Ep. 2, 1, 105: ut natura dedit, sic omnis recta figura, correct, beautiful, Prop. 2, 18, 25 (3, 11, 3):

    absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

    suitable, qualified, Plaut. Bacch. 3, 3, 8.— Subst.: rectum, i, n.:

    rectum est etiam in illis contentionibus gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    quid verum, quid falsum, quid rectum in oratione pravumve,

    id. Ac. 1, 5, 19:

    aliter, quam est rectum verumque dicere,

    Quint. 6, 3, 89:

    cum sit rectum, Nocere facile est, etc.,

    id. 8, 5, 6;

    so (opp. durum et incomptum),

    id. 8, 6, 65; (opp. vitiosum) id. 1, 5, 29:

    mutare aliquid a recto,

    id. 2, 13, 11:

    recta et vera loquere,

    i. e. sincerely, openly, Plaut. Capt. 5, 2, 7:

    qui haec recta tantum et in nullos flexus recedentia copiose tractaverit,

    Quint. 10, 5, 12:

    ea plerumque recta sunt,

    id. 9, 2, 5; cf. id. 9, 2, 45.— Comp.:

    rectior divisio,

    Quint. 7, 2, 39:

    si quid novisti rectius istis,

    Hor. Ep. 1, 6, 67; Cic. Rep. 1, 40, 62.— Sup.:

    rectissima ratio,

    Quint. 2, 13, 3.—
    2.
    In partic.
    a.
    Morally right, correct, lawful, just, virtuous, noble, good (opp. pravus); as subst.: rectum, i, n., that which is right, good, virtuous; uprightness, rectitude, virtue (very freq.):

    honesta res dividitur in rectum et laudabile. Rectum est, quod cum virtute et officio fit,

    Auct. Her. 3, 2, 3: illud rectum, quod katorthôma dicebat, Cic. Fin. 4, 6, 15:

    nec quicquam nisi honestum et rectum ab altero postulare,

    id. Lael. 22, 82;

    so with honestum,

    id. ib. 21, 76; id. Fin. 1, 7, 25; id. Off. 1, 24, 82; id. Fam. 5, 19, 1 al.:

    (opp. pravum) neque id Putabit, pravum an rectum siet, quod petet,

    Ter. Heaut. 3, 1, 76; id. Phorm. 5, 2, 6; Cic. Ac. 2, 11, 33; id. Or. 14, 45; id. Lig. 9, 30; Quint. 1, 3, 12; 2, 4, 20 et saep.; cf.:

    recta consilia (opp. prava),

    Liv. 1, 27:

    in rectis (opp. in pravitatibus),

    Cic. Leg. 1, 11, 31:

    curvo dignoscere rectum,

    Hor. Ep. 2, 2, 44:

    mens sibi conscia recti,

    Verg. A. 1, 604:

    fidem rectumque colebat,

    Ov. M. 1, 90:

    recta ingenia (opp. perversa),

    Plin. Ep. 4, 7, 3 et saep.:

    in omni vitā suā quemque a rectā conscientiā traversum unguem non oportet discedere,

    Cic. Att. 13, 20, 4:

    animus secundis Temporibus dubiisque rectus,

    Hor. C. 4, 9, 36:

    natura,

    id. S. 1, 6, 66:

    ex consularibus, unus L. Caesar firmus est et rectus,

    Cic. Fam. 12, 5, 2:

    judex,

    Quint. 4, 1, 13; cf.

    auditor,

    Plin. Ep. 2, 19, 6:

    vir rectus et sanctus,

    id. ib. 2, 11, 5; cf. id. ib. 7, 31, 1:

    beatus judicii rectus,

    Sen. Vit. Beat. 6, 2.— Rectum est, with subjective-clause:

    rectum est gravitatem retinere,

    Cic. Off. 1, 38 fin.; so id. ib. 3, 11, 47; id. Mur. 2, 3; id. Att. 6, 9, 4.—
    b.
    In gram.: rectus casus, the nominative case (because not inflected;

    opp. obliqui casus),

    Varr. L. L. 1 sq.; Quint. 1, 4, 13; 1, 5, 61; Gell. 13, 12, 4 et saep.—Hence the adverbs,
    A.
    rectā,
    B.
    rectō,
    C.
    rectē.
    A.
    rectā (sc. viā). straightway, straightforwards, right on, directly (freq. and class.):

    hic ad me rectā habet rectam viam,

    Plaut. Mil. 2, 6, 11; id. Ps. 4, 7, 37:

    jam ad regem rectā me ducam,

    id. Am. 4, 3, 8; 5, 1, 63; id. Capt. 3, 5, 93; id. Cas. prol. 43; id. Mil. 2, 5, 50; id. Merc. 5, 2, 92; id. Ps. 4, 2, 11; id. Rud. 3, 6, 13; Ter. Eun. 1, 2, 7:

    tu rus hinc ibis?... rectā,

    id. Ad. 3, 3, 79; id. Hec. 3, 3, 12; id. Phorm. 1, 2, 62; 5, 6, 19:

    Marius ab subselliis in rostra rectā,

    Cic. Off. 3, 20, 80; id. Att. 5, 14, 2; 6, 8, 1; 16, 10, 1; id. Fam. 9, 19, 1; id. Verr. 2, 5, 61, § 160; id. Cat. 1, 9, 23; Auct. Her. 4, 50, 63; Auct. B. Afr. 18; 40; Auct. B. Hisp. 3; Plin. 2, 47, 46, § 121 al.: tendimus hinc rectā Beneventum. Hor. S. 1, 5, 71. —
    B.
    rectō, straightforwards, directly (perh. only in the two foll. passages):

    appellationes, quae recto ad principem factae sunt,

    Dig. 49, 1, 21; Inscr. Grut. 611, 13.—
    C. 1.
    Lit., in a straight line (horizontal or perpendicular), straightly, perpendicularly, uprightly, orthôs (very rare):

    vitem bene enodatam deligato recte, flexuosa uti ne siet,

    Cato, R. R. 33, 4:

    sive aliae (atomi) declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur... quae (atomi) recte, quae oblique ferantur,

    Cic. Fin. 1, 6, 20:

    satyri, cum quadrupedes, tum recte currentes, humanā effigie,

    Plin. 7, 2, 2, § 24.—
    2.
    Trop., rightly, correctly, properly, duly, suitably, well, advantageously, accurately (very freq. in all periods and styles):

    recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,

    Plaut. Capt. 5, 2, 7; cf. Cic. Lael. 2, 8:

    fecisti edepol et recte et bene,

    Plaut. Capt. 5, 4, 20: si facias recte [p. 1553] aut commode, id. Cas. 2, 3, 42;

    so with commode,

    Ter. Heaut. 1, 1, 100:

    recte et sapienter facit,

    Plaut. Am. 1, 1, 133; cf. id. ib. 3, 4, 12:

    recte atque ordine factum,

    Cic. Quint. 7, 28:

    recte atque ordine facere,

    id. Phil. 3, 15, 38; Sall. C. 51, 4; Liv. 24, 31; 28, 39; 30, 17 et saep.;

    v. Brisson. Form. II. p. 197: recte ac merito miseriā commoveri,

    Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

    recte atque in loco constare,

    id. Mur. 12, 26:

    recte factum,

    Plaut. Capt. 3, 5, 52:

    seu recte seu pervorse facta sunt,

    id. Trin. 1, 2, 146:

    seu recte seu perperam facere,

    Cic. Quint. 8, 31; so (opp. perperam) Sall. J. 31, 27; Liv. 29, 17:

    recte dictum (opp. absurde),

    Plaut. Capt. 1, 1, 4:

    recte concludere (opp. vitiose),

    Cic. Ac. 2, 30, 98:

    recte factum (opp. turpiter),

    Caes. B. G. 7, 80 et saep.:

    recte rationem tenes,

    Plaut. Mil. 1, 1, 47:

    hercle quin tu recte dicis,

    id. Men. 2, 3, 74; id. Merc. 2, 3, 77; 5, 4, 47: recte auguraris de me, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 1:

    non recte judicas de Catone,

    Cic. Lael. 2, 9; cf.:

    rectissime quidem judicas,

    id. Rep. 3, 32, 44:

    tum demum sciam Recta monuisse, si tu recte caveris,

    Plaut. Men. 2, 2, 71 sq.:

    monere,

    id. Bacch. 2, 3, 96; id. Ps. 4, 4, 12; id. Pers. 4, 4, 53; id. Rud. 3, 5, 49; cf.:

    admonere recte,

    id. Men. 5, 9, 33:

    suis amicis recte res suas narrare,

    properly, openly, id. Poen. 5, 6, 2:

    hic (Epicurus) circumitione quādam deos tollens recte non dubitat divinationem tollere,

    consistently, logically, Cic. Div. 2, 17, 40:

    aliquem asservare recte, ne aufugiat,

    duly, carefully, Plaut. Men. 1, 1, 11:

    alicui recte dare epistulam,

    correctly, id. Ps. 4, 2, 33:

    cum fuit cui recte ad te litteras darem,

    safely, Cic. Att. 4, 1, 1; id. Fam. 1, 7, 1; so,

    sed habebat ducem Gabinium, quicum quidvis rectissime facere posset,

    id. Phil. 2, 19, 49; cf.:

    alicui suam salutem recte committere,

    Caes. B. G. 7, 6 fin.; id. B. C. 1, 74:

    si recte ambulaverit is, qui hanc epistulam tulit,

    goes as he ought, Cic. Att. 9, 4, 3: tabernaculum recte captum, i. e. in the prescribed manner (opp. vitio captum), id. Div. 2, 35, 75; Liv. 4, 7; cf.:

    ludi recte facti,

    id. 36, 2:

    ver sacrum non esse recte factum,

    id. 34, 44: procedere recte, well, rightly, Enn. ap. Acron. ad Hor. S. 1, 2, 37 (Ann. v. 454 Vahl.): Pi. Recte valet? Ch. Vivit recte et valet, Plaut. Bacch. 2, 2, 11, and 14:

    valere,

    id. Merc. 2, 3, 53:

    apud matrem recte est,

    i. e. she is quite well, Cic. Att. 1, 7 init.; so,

    recte esse,

    id. ib. 14, 16, 4 (with belle); Hor. S. 2, 3, 162 Orell.; cf.: Tullia nostra recte valet... Praeterea rectissime sunt apud te omnia, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

    recte sit oculis tuis,

    Gell. 13, 30, 11:

    olivetum recte putare,

    properly, advantageously, Cato, R. R. 44:

    solet illa recte sub manus succedere,

    well, Plaut. Pers. 4, 1, 2:

    recte cavere,

    to look out well, take good care, id. Bacch. 3, 6, 15; id. Ep. 2, 2, 107; id. Most. 3, 3, 23; id. Men. 2, 2, 72; cf.: recte sibi videre, to look out well for one ' s self, Ter. Phorm. 1, 4, 12 Ruhnk.:

    deos volo consilia vostra recte vortere,

    well, happily, Plaut. Trin. 5, 2, 31; so,

    vortere,

    id. Aul. 2, 2, 41: recte vendere, well, i. e. dearly, at a high price (opp. male), Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    alicui nec recte dicere, i. e. male, injuriose,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 11; id. Most. 1, 3, 83; id. Poen. 3, 1, 13; cf.:

    nec recte loqui alicui,

    id. Bacch. 4, 4, 83:

    nec recte dicere in aliquem,

    id. As. 1, 3, 3;

    and simply nec recte dicere,

    id. Ps. 4, 6, 23.— Comp.:

    ad omnia alia aetate sapimus rectius,

    Ter. Ad. 5, 3, 46:

    hic tibi erit rectius,

    Plaut. Men. 2, 3, 31:

    rectius bella gerere,

    Liv. 3, 2 fin.:

    non possidentem multa vocaveris Recte beatum, rectius occupet Nomen beati, qui, etc.,

    Hor. C. 4, 9, 46.— Sup., Cic. Rep. 3, 32, 44; v. supra. —
    b.
    With adjj., right, well, properly, very, much, to strengthen the idea (ante-class.): illasce oves, quā de re agitur, sanas recte esse, uti pecus ovillum, quod recte sanum est, etc., an ancient formula in Varr. R. R. 2, 2, 6:

    locus recte ferax,

    Cato, R. R. 44:

    salvus sum recte,

    Plaut. Am. 2, 1, 34:

    morata recte,

    id. Aul. 2, 2, 62:

    oneratus recte,

    id. Bacch. 2, 3, 115:

    non recte vinctus est,

    Ter. And. 5, 4, 52.—
    c.
    Ellipt., esp. in answers, in colloquial lang., well, quite well, right, excellently: Thr. Primum aedis expugnabo. Gn. Recte. Thr. Virginem eripiam. Gn. Probe. Thr. Male mulcabo ipsam. Gn. Pulchre, Ter. Eun. 4, 7, 3: quid vos? quo pacto hic? satin recte? (sc. est, agitur, valetis, etc.), quite well? id. And. 4, 5, 9; cf.: Le. Satin' salve? dic mihi. Ca. Recte, Plaut. Trin. 5, 2, 54; and: De. Quid fit? quid agitur? Sy. Recte. De. Optime'st, Ter. Ad. 5, 5, 3; Quint. 6, 3, 84.—
    B.
    So, in colloquial lang., freq. like benigne and the Gr. kalôs, or kallista echei, as a courteously evasive answer, all ' s well, it ' s all right, there ' s nothing the matter; or, in politely declining an offer, nothing is wanting, no I thank you: De. Unde incedis? quid festinas, gnate mi? Ch. Recte pater, Plaut. Merc. 2, 3, 33; cf.: So. Quid es tam tristis? Pa. Recte mater, Ter. Hec. 3, 2, 20; and: Ch. Quid tu istic? Syr. Recte equidem, id. Heaut. 3, 2, 7: Mi. Quid est? Aes. Nihil, recte, perge, id. Ad. 4, 5, 19:

    rogo numquid velit? Recte inquit,

    i. e. no, nothing, id. Eun. 2, 3, 51; so,

    in an exclamation: clamabit, pulchre! bene! recte!

    Hor. A. P. 4, 28.

    Lewis & Short latin dictionary > rego

  • 11 impingo

    im-pingo, pēgī, pāctum, ere [ pango ]
    1) бросать, швырять, метать ( aliquem in aliēna litora Sen)
    sibi asciam in crus i. Pt — вонзить топор себе в ногу, перен. самому навлечь на себя беду
    3) отбрасывать, отгонять (agmina hostium muris V, St)
    calcem alicui rei i. Pt — отбросить, оставить что-л., по др. заняться чём-л., приступить к чему-л.
    4) навязывать, назойливо предлагать ( alicui calicem mulsi C)
    i. alicui ingentem epistulam Sen шутл. — закатить кому-л. огромное письмо
    alicui dicam Ter (aliquem in litem Sen) i. — втянуть кого-л. в судебный процесс
    spississima basia alicui i. Pt — осыпать кого-л. градом поцелуев

    Латинско-русский словарь > impingo

  • 12 subjicio

    jēcī, jectum, ere [ sub + jacio ]
    1) бросать, ставить, класть под, подкладывать, подставлять (aliquid alicui rei, реже sub aliquid)
    s. epistulam pulvino QC (sub pulvīnum Nep) — положить письмо под подушку
    ignem alicui rei s. C, O, bAfr — развести огонь под чём-л., поджечь что-л.
    s. caudam utero Phподжать хвост
    ossa subjecta corpori C — кости, являющиеся основанием тела
    aliquid oculis s. C, L — сделать что-л. очевидным
    aliquid cogitationi suae s. C — обдумать что-л.
    notionem (sententiam) voci и sub voce s. C, G — вложить смысл в слово, связать слово с (определённым) понятием
    alicui verbo duas res s. Cs — понимать какое-л. слово в двояком смысле
    2) подчинять, покорять (provinciam alicui T; se potestati C и sub potestatem alicujus rhH.)
    s. species genĕri Q — подчинить виды роду, т. е. объединить виды в роде
    fas, justum, pium, aequum, mansuetum subjĭci possunt honestati Q — (высшая) правда, законность, добродетель, справедливость, кротость, (всё это) может быть объединено в понятии честности
    3) подвергать, обрекать, ставить в зависимость
    s. aliquid praeconi L, Sen (voci praeconis или sub praeconem C) — назначить что-л. к продаже с молотка
    4) ставить вместо, подставлять, замещать, заменять (integras copias vulneratis bAl; verbum pro verbo C)
    5) совершать подлог, подменять, подделывать (testamentum C; librum Nep)
    6) бросать вверх, подбрасывать ( mataras inter carros rotasque Cs); поднимать
    s. aliquem in equum L — посадить кого-л. на коня
    corpus saltu in equum s. Vвскочить на коня
    7) пододвигать, подводить, приближать, ставить близ, размещать подле (s. legiones castris Cs; s. se iniquis locis Cs)
    8) давать, передавать, вручать (alicui aliquid C etc.)
    9) внушать (alicui spem L; amor carmina subjĭcit Prp)
    sibi aliquid s. Sulpicius ap. C — представить (вообразить) себе что-л. или вспомнить о чём-л.
    10) присоединять, прибавлять ( syllăbam longam brevi H)
    11) отвечать, возражать ( pauca alicui V). — см. тж. subjectus и subjecta

    Латинско-русский словарь > subjicio

  • 13 intercipio

    intercĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [inter + capio] - tr. - [st1]1 [-] intercepter.    - epistulam (litteras) intercipere: intercepter une lettre.    - intercipere litteras, Cic. Att. 1, 13, 2: intercepter une lettre.    - intercipere magnum numerum jumentorum Caes. BC. 1, 55, 1: s'emparer [au cours de leur trajet] d'un grand nombre de bêtes de somme. [st1]2 [-] prendre, recevoir au passage qqch qui a une autre destination.    - intercipere gesta per alios, Tac.: ravir aux autres la gloire de leurs actions.    - intercipere hastam, Virg. En. 10, 402: recevoir un coup de lance (adressé à un autre).    - intercipere venenum, Cic. Clu. 60: prendre un poison destiné à un autre. [st1]3 [-] prendre par surprise.    - Cic. Agr. 2, 3. [st1]4 [-] enlever, soustraire, dérober.    - aliquid alicui (ab aliquo): dérober qqch à qqn, enlever qqch à qqn. --- Ov. P. 4, 7, 25; Liv. 3, 17, 7. [st1]5 [-] enlever avant le temps.    - interceptus veneno, Tac. Agr. 43, enlevé par le poison. --- cf. Tac. An. 2, 71 ; Plin. Ep. 6, 25, 4; etc.    - interceptus seul Quint. 10, 1, 121: emporté par la mort avant l'âge.    - apes saepe morbis intercipiuntur, Col. 9, 3: les abeilles sont souvent enlevées par la maladie. [st1]6 [-] couper, barrer.    - intercipere loca opportuna, Liv. 9, 43, 3: couper les passages favorables [intercepter les communications].    - medio itinere intercepto, Liv. 25, 39, 2: le milieu du chemin étant barré. --- cf. Curt. 4, 2, 9 ; Tac. An. 15, 3. [st1]7 [-] interrompre [une conversation].    - intercipere medios sermones, Quint. 6, 4, 11: interrompre la conversation.
    * * *
    intercĭpĭo, ĕre, cēpi, ceptum [inter + capio] - tr. - [st1]1 [-] intercepter.    - epistulam (litteras) intercipere: intercepter une lettre.    - intercipere litteras, Cic. Att. 1, 13, 2: intercepter une lettre.    - intercipere magnum numerum jumentorum Caes. BC. 1, 55, 1: s'emparer [au cours de leur trajet] d'un grand nombre de bêtes de somme. [st1]2 [-] prendre, recevoir au passage qqch qui a une autre destination.    - intercipere gesta per alios, Tac.: ravir aux autres la gloire de leurs actions.    - intercipere hastam, Virg. En. 10, 402: recevoir un coup de lance (adressé à un autre).    - intercipere venenum, Cic. Clu. 60: prendre un poison destiné à un autre. [st1]3 [-] prendre par surprise.    - Cic. Agr. 2, 3. [st1]4 [-] enlever, soustraire, dérober.    - aliquid alicui (ab aliquo): dérober qqch à qqn, enlever qqch à qqn. --- Ov. P. 4, 7, 25; Liv. 3, 17, 7. [st1]5 [-] enlever avant le temps.    - interceptus veneno, Tac. Agr. 43, enlevé par le poison. --- cf. Tac. An. 2, 71 ; Plin. Ep. 6, 25, 4; etc.    - interceptus seul Quint. 10, 1, 121: emporté par la mort avant l'âge.    - apes saepe morbis intercipiuntur, Col. 9, 3: les abeilles sont souvent enlevées par la maladie. [st1]6 [-] couper, barrer.    - intercipere loca opportuna, Liv. 9, 43, 3: couper les passages favorables [intercepter les communications].    - medio itinere intercepto, Liv. 25, 39, 2: le milieu du chemin étant barré. --- cf. Curt. 4, 2, 9 ; Tac. An. 15, 3. [st1]7 [-] interrompre [une conversation].    - intercipere medios sermones, Quint. 6, 4, 11: interrompre la conversation.
    * * *
        Intercipio, intercipis, pen. corr. intercepi, interceptum, intercipere. Plaut. Prendre par surprinse, Surprendre.
    \
        Intercipere aliquid. Cic. Prendre par mesgarde et d'adventure.
    \
        Iter intercipere. Liu. Clorre et tenir le chemin, et garder qu'on ne passe, Fermer le chemin, Clorre le passage.
    \
        A quo tutor liberis relictus, regnum intercepit. Plin. iun. Print et s'attribua le royaume ce temps pendant, S'empara du royaume.
    \
        Intercipere literas. Cic. Prendre sur le chemin qu'on portoit à aucun, Surprendre.
    \
        Nequa interciperet obliuio. Plin. iunior. Que ce pendant ne vinsent en oubli.
    \
        Victoriam intercipere alieno labore quaesitam. Plin. iun. S'attribuer la victoire, Prendre le loz de la victoire.
    \
        Interceptus mortalitate rex. Plin. iunior. Qui mourut sur quelques entrefaictes, en faisant quelque bastiment.
    \
        Intercipi morbo. Columel. Estre surprins de maladie.

    Dictionarium latinogallicum > intercipio

  • 14 propior

    prŏpĭor, prŏpĭus (gén. ōris), compar. de propis, inusité    - voir propius, adv. [st1]1 [-] plus près, plus proche, plus voisin.    - avec dat. propior patriæ, Ov. P. 1, 2, 130: plus proche de la patrie.    - avec acc. propior montem, Sall. J. 49, 1: plus près de la montagne.    - avec ab ab igne propior, Sen. Ep. 74, 4: plus près du feu.    - n. plur. propiora fluminis, Tac. H. 5, 16: les points du fleuve plus rapprochés. [st1]2 [-] plus prochain (en parl. du temps), plus récent, plus rapproché, plus imminent.    - propior epistula, Cic.: la lettre plus récente.    - venio ad propiorem (epistulam), Cic. Att. 15, 3, 2: j'en viens à la lettre plus récente.    - veniunt ad propiora, Cic. Tusc. 1, 116: ils viennent à des faits plus rapprochés.    - aliud multo propius atque in ipsis prope portis bellum ortum, Liv. 1, 14: une autre guerre éclata, beaucoup plus proche, presque aux portes de la ville.    - avec dat. propior leto, Ov.: plus proche de la mort.    - septimus octavo propior annus, Hor. S. 2, 6, 40: la septième année qui est plus près de la huitième (= près de sa fin).    - propius nihil factum est quam ut occideretur, Cic.: il s'en est bien peu fallu qu'il ne fût tué, il a bien failli être tué. [st1]3 [-] qui se rapproche davantage, plus approchant de, plus semblable à; plus vraisemblable.    - quæ sceleri propiora sunt quam religioni, Cic. Verr. 4, 112: des choses qui se rapprochent plus du crime que de la piété.    - quod propius vero est, Liv. 4, 37, 1: ce qui est plus près de la vérité.    - id vitium propius virtutem erat, Sall. C. 11, 1: ce vice se rapprochait davantage de la vertu.    - propius est fidem avec prop. inf. Liv. 4, 17: il est plus croyable que.    - a contumelia quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi, Tac. H. 2, 76: ce serait un affront plutôt qu'un honneur d'être choisi après Vitellius. [st1]4 [-] plus proche (par le sang), plus proche parent.    - alicui propior, Cic. Quinct. 97: plus proche parent de qqn.    - quibus propior P. Quintio nemo est, Cic. Quint. 31, 97: qui n'ont pas de plus proche parent que P. Quintus.    - gradu propior sanguinis, Ov. H. 3, 28: plus proche par le sang (plus proche parent). [st1]5 [-] qui touche de plus près.    - sua sibi propiora pericula esse quam mea, Cic. Sest. 40: [ils disaient] que leurs dangers les touchaient de plus près que les miens. [st1]6 [-] plus porté vers.    - oderat Aenean propior Saturnia Turno, Ov. Tr. 1, 2, 7: la fille de Saturne, plus portée vers Turnus, haïssait Enée.    - irae quam timori propior, Tac. An. 16, 9: plus enclin à la colère qu'à la crainte.
    * * *
    prŏpĭor, prŏpĭus (gén. ōris), compar. de propis, inusité    - voir propius, adv. [st1]1 [-] plus près, plus proche, plus voisin.    - avec dat. propior patriæ, Ov. P. 1, 2, 130: plus proche de la patrie.    - avec acc. propior montem, Sall. J. 49, 1: plus près de la montagne.    - avec ab ab igne propior, Sen. Ep. 74, 4: plus près du feu.    - n. plur. propiora fluminis, Tac. H. 5, 16: les points du fleuve plus rapprochés. [st1]2 [-] plus prochain (en parl. du temps), plus récent, plus rapproché, plus imminent.    - propior epistula, Cic.: la lettre plus récente.    - venio ad propiorem (epistulam), Cic. Att. 15, 3, 2: j'en viens à la lettre plus récente.    - veniunt ad propiora, Cic. Tusc. 1, 116: ils viennent à des faits plus rapprochés.    - aliud multo propius atque in ipsis prope portis bellum ortum, Liv. 1, 14: une autre guerre éclata, beaucoup plus proche, presque aux portes de la ville.    - avec dat. propior leto, Ov.: plus proche de la mort.    - septimus octavo propior annus, Hor. S. 2, 6, 40: la septième année qui est plus près de la huitième (= près de sa fin).    - propius nihil factum est quam ut occideretur, Cic.: il s'en est bien peu fallu qu'il ne fût tué, il a bien failli être tué. [st1]3 [-] qui se rapproche davantage, plus approchant de, plus semblable à; plus vraisemblable.    - quæ sceleri propiora sunt quam religioni, Cic. Verr. 4, 112: des choses qui se rapprochent plus du crime que de la piété.    - quod propius vero est, Liv. 4, 37, 1: ce qui est plus près de la vérité.    - id vitium propius virtutem erat, Sall. C. 11, 1: ce vice se rapprochait davantage de la vertu.    - propius est fidem avec prop. inf. Liv. 4, 17: il est plus croyable que.    - a contumelia quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi, Tac. H. 2, 76: ce serait un affront plutôt qu'un honneur d'être choisi après Vitellius. [st1]4 [-] plus proche (par le sang), plus proche parent.    - alicui propior, Cic. Quinct. 97: plus proche parent de qqn.    - quibus propior P. Quintio nemo est, Cic. Quint. 31, 97: qui n'ont pas de plus proche parent que P. Quintus.    - gradu propior sanguinis, Ov. H. 3, 28: plus proche par le sang (plus proche parent). [st1]5 [-] qui touche de plus près.    - sua sibi propiora pericula esse quam mea, Cic. Sest. 40: [ils disaient] que leurs dangers les touchaient de plus près que les miens. [st1]6 [-] plus porté vers.    - oderat Aenean propior Saturnia Turno, Ov. Tr. 1, 2, 7: la fille de Saturne, plus portée vers Turnus, haïssait Enée.    - irae quam timori propior, Tac. An. 16, 9: plus enclin à la colère qu'à la crainte.
    * * *
        Propior, et hoc propius, huius propioris, pen. prod. Comparatiuum. Plaut. Plus pres.
    \
        Funeri propior. Horat. Vieillard, qui est sur le bord de sa fosse.
    \
        Gradu sanguinis propior. Ouid. Plus prochain parent.
    \
        Propior vero est. Liu. Il est plus vray semblable.
    \
        Id propius fidem est. Liu. Cela est plus pres de la verité.
    \
        Propius nihil est factum, quam vt occideretur. Ci. Il ne s'en est rien fallu qu'il n'ait esté tué.
    \
        Cura propior deam angit. Ouid. Qui la touche de plus pres.
    \
        Mors propior venit. Tibull. Prochaine.
    \
        Omnia sua sibi propiora esse pericula, quam aliena. Cic. Touchent de plus pres.
    \
        Et dicendi ardore eram propior, et aetate coniunctior. Cic. J'approchoye plus de luy, Je luy resembloye plus.

    Dictionarium latinogallicum > propior

  • 15 scindo

    scindo, ĕre, scĭdi, scissum - tr. -    - parf. arch. scicidi Enn. Tr. 334 ; Naev. Com. 94 ; Afran. Com. 227, cf Prisc. 10, 24 ; Gell. 7, 9, 16.    - cf. gr. σχίζω. [st1]1 [-] déchirer, fendre.    - scindere epistulam, Cic. Fam. 5, 20, 9 ; vestem Liv. 3, 58, 8: déchirer une lettre, lacérer un vêtement.    - scindere quercum cuneis, Virg. En. 7, 510: fendre un chêne avec des coins.    - scindere solum, Virg. G 2, 399: fendre le sol.    - scindere freta ictu, Ov. M. 11, 463: fendre la mer du battement des rames.    - scindere agmen, Tac. An. 1, 65: fendre la colonne [des soldats].    - scindit se nubes, Virg. En. 1, 587: le nuage se fend. [st1]2 [-] arracher.    - scindere comam, crines, Att. d. Cic. Tusc. 3, 62 ; Virg. En. 12,870: s'arracher les cheveux.    - scindere vallum, Caes. BG. 3, 5: arracher la palissade, détruire le retranchement. --- cf. Caes. BG. 5, 51, 4.    - prov. alicui paenulam scindere, Cic. Att. 13, 33, 4: déchirer le manteau de qqn = l'assassiner de sollicitations. [st1]3 [-] couper, trancher, découper [les mets].    - Sen. Vit. 17, 2 ; Brev 12, 5 ; Mart. 3, 12, 2. [st1]4 [-] séparer, diviser.    - dirimit seinditque Suebiam continuum montium jugum, Tac. G. 43: une longue chaîne de montagnes sépare et divise la Suébie.    - passif réfl. scindi: se diviser, se partager. --- Sall. H. 4, 18 ; Lucr. 4, 91; Ov. M. 15, 739.    - vox exasperatur et scinditur, Quint. 11, 3, 20: la voix s'enroue et se brise.    - aliquem curae scindunt, Lucr. 5, 45: les inquiétudes déchirent qqn. --- cf. Lucr. 3, 994.    - scindi in contraria studia, Virg. En. 2, 39: se diviser en partis opposés. --- cf. Sen. Ep. 89, 16.    - scidit se studium, Quint. pr. 13: l'étude se subdivisa.    - genus amborum scindit se sanguine ab uno, Virg. En. 8, 142: les deux races se séparent en partant d'un sang commun.    - scindere necessitudines, Plin. Pan. 37: déchirer des liens de parenté.    - scindere dolorem, Cic. Att. 3, 15, 2: rouvrir une blessure, renouveler une douleur.    - scindere Pergamum, Plaut. Bac. 1053: détruire Pergame.
    * * *
    scindo, ĕre, scĭdi, scissum - tr. -    - parf. arch. scicidi Enn. Tr. 334 ; Naev. Com. 94 ; Afran. Com. 227, cf Prisc. 10, 24 ; Gell. 7, 9, 16.    - cf. gr. σχίζω. [st1]1 [-] déchirer, fendre.    - scindere epistulam, Cic. Fam. 5, 20, 9 ; vestem Liv. 3, 58, 8: déchirer une lettre, lacérer un vêtement.    - scindere quercum cuneis, Virg. En. 7, 510: fendre un chêne avec des coins.    - scindere solum, Virg. G 2, 399: fendre le sol.    - scindere freta ictu, Ov. M. 11, 463: fendre la mer du battement des rames.    - scindere agmen, Tac. An. 1, 65: fendre la colonne [des soldats].    - scindit se nubes, Virg. En. 1, 587: le nuage se fend. [st1]2 [-] arracher.    - scindere comam, crines, Att. d. Cic. Tusc. 3, 62 ; Virg. En. 12,870: s'arracher les cheveux.    - scindere vallum, Caes. BG. 3, 5: arracher la palissade, détruire le retranchement. --- cf. Caes. BG. 5, 51, 4.    - prov. alicui paenulam scindere, Cic. Att. 13, 33, 4: déchirer le manteau de qqn = l'assassiner de sollicitations. [st1]3 [-] couper, trancher, découper [les mets].    - Sen. Vit. 17, 2 ; Brev 12, 5 ; Mart. 3, 12, 2. [st1]4 [-] séparer, diviser.    - dirimit seinditque Suebiam continuum montium jugum, Tac. G. 43: une longue chaîne de montagnes sépare et divise la Suébie.    - passif réfl. scindi: se diviser, se partager. --- Sall. H. 4, 18 ; Lucr. 4, 91; Ov. M. 15, 739.    - vox exasperatur et scinditur, Quint. 11, 3, 20: la voix s'enroue et se brise.    - aliquem curae scindunt, Lucr. 5, 45: les inquiétudes déchirent qqn. --- cf. Lucr. 3, 994.    - scindi in contraria studia, Virg. En. 2, 39: se diviser en partis opposés. --- cf. Sen. Ep. 89, 16.    - scidit se studium, Quint. pr. 13: l'étude se subdivisa.    - genus amborum scindit se sanguine ab uno, Virg. En. 8, 142: les deux races se séparent en partant d'un sang commun.    - scindere necessitudines, Plin. Pan. 37: déchirer des liens de parenté.    - scindere dolorem, Cic. Att. 3, 15, 2: rouvrir une blessure, renouveler une douleur.    - scindere Pergamum, Plaut. Bac. 1053: détruire Pergame.
    * * *
        Scindo, scindis, scidi, scissum, scindere. Cic. Couper, Tailler, Rompre, Deschirer, Fendre.
    \
        Cuneis robur fissile scinditur. Virgil. Se fend.
    \
        Nec poterit rigidas scindere remus aquas. Ouid. Fendre.
    \
        Capillos scindere. Ouid. Rompre, Deschirer.
    \
        Dolorem suum scindere. Cic. Rengreger sa douleur et son ennuy.
    \
        Fluuios scindere natatu. Claud. Fendre en nageant.
    \
        Humum scindere vomere. Ouid. Fendre et labourer.
    \
        Latus scindere flagello. Ouid. Deschirer.
    \
        Penulam scindere. Cic. Prier tant une personne de venir chez nous, qu'on luy deschire sa robbe en le tirant.
    \
        Sententiam scindere. Cic. Diviser son opinion.
    \
        Solum scindere. Virgil. Labourer la terre.
    \
        Mare tellurem scindit. Lucan. Divise.
    \
        Scinditur incertum studia in contraria vulgus. Virgilius. Se bande.

    Dictionarium latinogallicum > scindo

  • 16 reddo

    red-do, reddidī, redditum, ere
    1) отдавать назад, выдавать обратно, возвращать (aliquid alicui Pl, C etc.; redde, quod debes Pt)
    r. aliquid naturae suae QC — возвращать чему-л. естественный вид
    me nox diei reddidit Ap — проспав всю ночь, я утром проснулся
    se r. — вернуться ( convivio L), представиться ( oculis V), вновь присоединиться ( alicui PJ)
    2) давать отклик, откликаться, повторять (sonum VF; clamorem QC); говорить в ответ ( alicui talia V)
    r. responsum V, L — давать ответ, отвечать
    3) давать, производить ( ager reddit Cererem H)
    4) открывать, показывать ( mare terras reddit PM)
    5) излагать, рассказывать, передавать ( omnia sine scripto C); произносить ( verba māle O)
    6) переводить (aliquid Latine C; verbum pro verbo C и verbum verbo H)
    7) воспроизводить, отражать (omnia diligenter pictor reddiderat Pt)
    r. vultum alicujus SenT — походить лицом на кого-л.
    r. aliquem nomine V — называться как кто-л.
    fulgorem auri r. PMблестеть как золото
    8)
    а) делать (aliquem meliorem C; aliquem inimicum SenT; homines ex feris mites C; mare tutum Nep; ferrum acutum H)
    б) превращать (aliquem avem r. O)
    9) (тж. r. rursus H) воздавать., отплачивать (r. beneficium Ter, C, Cs; r. odium pro gratia T; r. hostibus cladem L); отдавать ( pro vita vitam Cs)
    11) отдавать, жертвовать ( vitam pro patriā C); уплачивать ( debĭtum Tib)
    morbo naturae debitum r. Nep — отдать долг природе, т. е. умереть от болезни
    12) исполнять (promissa, vota alicui V, C etc.)
    veniebam redditum, quod pepigeram Ap — я пришёл исполнить то, что обещал
    13) терпеть, претерпевать
    poenas alicui rei r. Sl — нести наказание за что-л.
    14) доставлять, вручать, передавать ( epistulam alicui ab aliquo C)
    15) оказывать, воздавать (suum cuique C; honorem C); давать ( veniam peccatis H)
    jus (jura) r. T etc. — выносить суждение, судить
    judicium r. Ter, Cs, Q etc.производить или назначать судебное следствие
    rationem r. C etc.отдавать отчёт
    17) издавать (vocem V; sonum Q); испускать ( animam V); извергать (flammam PM; sanguinem PJ)
    partu r. — рожать ( catulum O)
    r. lucem O или vitam Lcrумереть
    18) выделять (urinam, alvum CC)

    Латинско-русский словарь > reddo

  • 17 volo

    1.
    vŏlo (2 d pers. sing. vis, orig. veis, Prisc. 9, 1, 6, p. 847 P.; 1 st pers. plur. volumus, but volimus, Plaut. Truc. 1, 2, 89 Speng.; 3 d pers. sing. volt, and 2 d pers. plur. voltis always in ante-class. writers;

    also volt,

    Cic. Verr. 2, 2, 17, § 42; 2, 5, 49, § 128; id. Sest. 42, 90; id. Phil. 8, 9, 26; id. Par. 5, 1, 34; id. Rep. 3, 33, 45:

    voltis,

    id. Verr. 2, 3, 53, § 122; 2, 3, 94, § 219; 2, 5, 5, § 11; 2, 3, 89, § 208; id. Clu. 30, 83; id. Rab. Perd. 12, 33; id. Sest. 30, 64; id. Par. 1, 2, 11 et saep. — Pres. subj. velim, but sometimes volim, Plaut. Merc. 1, 2, 44 Ritschl; cf. Prisc. 9, 1, 8, p. 848 P.;

    so volint,

    Plaut. Most. 1, 3, 65 Ritschl), velle, volui ( part. fut. voliturus, Serv. ad Verg. A. 5, 712; contr. forms, vin for visne, freq. in Plaut. and Ter., also Hor. S. 1, 9, 69; Pers. 6, 63:

    sis for si vis,

    Plaut. Capt. 1, 2, 70; id. Merc. 4, 4, 37; id. Pers. 3, 3, 8; Ter. Eun. 2, 3, 20; id. Heaut. 1, 2, 38; Cic. Tusc. 2, 18, 42; id. Rosc. Am. 16, 48; id. Mil. 22, 60; Liv. 34, 32, 20:

    sultis for si voltis, only ante-class.,

    Plaut. Stich. 1, 2, 8; id. As. prol. 1; id. Capt. 2, 3, 96; 3, 5, 9; 4, 4, 11), v. irreg. a. [Sanscr. var-; Gr. bol-, boulomai; cf. the strengthened root Wel- in eeldomai, elpomai; Germ. wollen; Engl. will], expressing any exercise of volition, and corresponding, in most cases, to the Germ. wollen; in Engl. mostly rendered, to wish, want, intend, purpose, propose, be willing, consent, mean, will, and, impersonally, it is my will, purpose, intention, plan, policy (syn.: cupio, opto; but volo properly implies a purpose).
    I.
    In gen.
    A.
    With object-infinitive.
    1.
    With pres. inf.
    a.
    To wish.
    (α).
    Exire ex urbe priusquam luciscat volo, Plaut. Am. 1, 3, 35:

    potare ego hodie tecum volo,

    id. Aul. 3, 6, 33:

    ego quoque volo esse liber: nequiquam volo,

    id. Trin. 2, 4, 39; so id. ib. 2, 4, 164:

    ait rem seriam agere velle mecum,

    Ter. Eun. 3, 3, 8:

    natus enim debet quicunque est velle manere In vita,

    Lucr. 5, 177:

    video te alte spectare et velle in caelum migrare,

    Cic. Tusc. 1, 34, 82:

    quid poetae? Nonne post mortem nobilitari volunt?

    id. ib. 1, 15, 34:

    si innocentes existimari volumus,

    id. Verr. 2, 2, 10, § 28:

    quoniam opinionis meae voluistis esse participes,

    id. de Or. 1, 37, 172:

    quod eas quoque nationes adire et regiones cognoscere volebat,

    Caes. B. G. 3, 7:

    si velit suos recipere, obsides sibi remittat,

    id. ib. 3, 8 fin.:

    dominari illi volunt, vos liberi esse,

    Sall. J. 31, 23:

    si haec relinquere voltis,

    id. C. 58, 15:

    priusquam liberi estis, dominari jam in adversarios vultis,

    Liv. 3, 53, 7:

    si quis vestrum suos invisere volt, commeatum do,

    id. 21, 21, 5:

    non enim vincere tantum noluit, sed vinci voluit,

    id. 2, 59, 2:

    suspitionem Caesar quibusdam reliquit, neque voluisse se diutius vivere, neque curasse,

    Suet. Caes. 85:

    Eutrapelus cuicunque nocere volebat, Vestimenta dabat pretiosa,

    Hor. Ep. 1, 18, 31.—
    (β).
    Idiomatically: quid arbitramini Rheginos merere velle ut ab iis marmorea illa Venus auferatur? what do you think the Rhegini would take for, etc., Cic. Verr. 2, 4, 60, § 135.—
    (γ).
    Transf., of things: fabula quae posci vult et spectata reponi, a comedy which wishes (i. e. is meant) to be in demand, etc., Hor. A. P. 190:

    neque enim aut hiare semper vocalibus aut destitui temporibus volunt sermo atque epistula,

    Quint. 9, 4, 20; cf. id. 8, prooem. 23.—
    b.
    Of the wishes of those that have a right to command, the gods, masters, parents, commanders, etc., I want, wish, will, am resolved, it is my will:

    in acdibus quid tibi meis erat negoti...? Volo scire,

    Plaut. Aul. 3, 2, 14; 3, 2, 17; 3, 2, 18; 3, 6, 27; id. Curc. 4, 3, 11; id. Ep. 3, 4, 74; id. Mil. 2, 3, 74; 3, 1, 17; id. Stich. 1, 2, 56; Ter. And. 1, 2, 9; 4, 2, 17:

    maxima voce clamat populus, neque se uni, nec paucis velle parere,

    Cic. Rep. 1, 35, 55:

    consuesse deos immortalis, quos pro scelere eorum ulcisci velint, etc.,

    Caes. B. G. 1, 13:

    hic experiri vim virtutemque volo,

    Liv. 23, 45, 9.—
    c.
    = in animo habere, to intend, purpose, mean, design:

    ac volui inicere tragulam in nostrum senem,

    Plaut. Ps. 1, 4, 14:

    eadem quae illis voluisti facere tu, faciunt tibi,

    id. Mil. 3, 1, 11; so id. Most. 2, 2, 5:

    puerumque clam voluit exstinguere,

    Ter. Hec. 5, 1, 23:

    necare candem voluit,

    Cic. Cael. 13, 31: quid enim ad illum qui te captare vult, utrum [p. 2005] tacentem te irretiat an loquentem? id. Ac. 2, 29, 94:

    hostis hostem occidere volui,

    Liv. 2, 12, 9; 7, 34, 11: volui interdiu eum... occidere; volui, cum ad cenam invitavi, veneno scilicet tollere;

    volui... ferro interficere (ironically),

    id. 40, 13, 2:

    tuum crimen erit, hospitem occidere voluisse,

    the intention to kill your guest-friend, Val. Max. 5, 1, 3 fin.; 6, 1, 8:

    non enim vult mori, sed invidiam filio facere,

    Quint. 9, 2, 85.—

    Pregn., opp. optare: non vult mori qui optat,

    Sen. Ep. 117, 24:

    sed eo die is, cui dare volueram (epistulam), non est profectus,

    Cic. Att. 9, 7, 1:

    cum de senectute vellem aliquid scribere,

    id. Sen. 1, 2:

    ego te volui castigare, tu mihi accussatrix ades,

    Plaut. As. 3, 1, 10:

    bonus volo jam ex hoc die esse,

    id. Pers. 4, 3, 10:

    ego jam a principio amici filiam, Ita ut aequom fuerat, volui uxorem ducere,

    Ter. Phorm. 4, 3, 46:

    at etiam eo negotio M. Catonis splendorem maculare voluerunt,

    it was their purpose, Cic. Sest. 28, 60:

    eum (tumulum) non tam capere sine certamine volebat, quam causam certaminis cum Minucio contrahere,

    his plan was, Liv. 22, 28, 4.—Of things:

    cum lex venditionibus occurrere voluit,

    when it was the purpose of the law, Dig. 46, 1, 46: sed quid ea drachuma facere vis? Ca. Restim volo Mihi emere... qui me faciam pensilem, Plaut. Ps. 1, 1, 87: Ch. Revorsionem ad terram faciunt vesperi. Ni. Aurum hercle auferre voluere, id. Bacch. 2, 3, 63:

    si iis qui haec omnia flamma ac ferro delere voluerunt... bellum indixi, etc.,

    Cic. Prov. Cons. 10, 24:

    (plebem) per caedem senatus vacuam rem publicam tradere Hannibali velle,

    Liv. 23, 2, 7:

    rem Nolanam in jus dicionemque dare voluerat Poeno,

    id. 23, 15, 9: qui (majores nostri) tanta cura Siculos tueri ac retinere voluerunt ut, etc., whose policy it was to protect, etc., Cic. Verr. 2, 3, 6, § 14:

    ut qui a principio mitis omnibus Italicis praeter Romanos videri vellet, etc.,

    Liv. 23, 15, 4: idem istuc, si in vilitate largiri voluisses, derisum tuum beneficium esset, if you had offered to grant the same thing during low prices, etc., Cic. Verr. 2, 3, 92, § 215.—
    d.
    = studere, conari, to try, endeavor, attempt:

    quas (i. e. magnas res) qui impedire vult, is et infirmus est mobilisque natura, et, etc.,

    Cic. Lael. 20, 75:

    nam si quando id (exordium) primum invenire volui, nullum mihi occurrit, nisi aut exile, aut, etc.,

    id. Or. 2, 77, 315:

    de Antonio dico, numquam illum... nonnullorum de ipso suspitionem infitiando tollere voluisse,

    that he never attempted to remove, id. Sest. 3, 8; id. Div. 1, 18, 35:

    audes Fatidicum fallere velle deum?

    do you dare attempt? Ov. F. 2, 262.—
    e.
    To mean, of actions and expressions:

    hic respondere voluit, non lacessere,

    the latter meant to answer, not to provoke, Ter. Phorm. prol. 19:

    non te judices urbi sed carceri reservarunt, neque to retinere in civitate, sed exilio privare voluerunt,

    Cic. Att. 1, 16, 9.—So, volo dicere, I mean (lit. I intend to say):

    quid aliud volui dicere?

    Ter. Eun. 3, 2, 51:

    volo autem dicere, illud homini longe optimum esse quod ipsum sit optandum per se,

    Cic. Tusc. 2, 20, 46.—Often with the acc. illud or id, as a correction: Tr. Specta quam arcte dormiunt. Th. Dormiunt? Tr. Illut quidem ut conivent volui dicere, I mean how they nod, Plaut. Most. 3, 2, 145: Py. Quid? bracchium? Ar. Illud dicere volui femur, id. Mil. 1, 1, 27:

    adduxi volui dicere,

    id. Ps. 2, 4, 21; id. Am. 1, 1, 233; 1, 1, 235; id. Cas. 2, 6, 14; id. Mil. 3, 2, 7; id. Ps. 3, 2, 54; id. Rud. 2, 4, 9.—
    f.
    To be going to: haec argumenta ego aedificiis dixi; nunc etiam volo docere ut homines aedium esse similes arbitremini, now I am going to show how, etc., Plaut. Most. 1, 2, 37: quando bene gessi rem, volo hic in fano supplicare, I am going to worship here, etc., id. Curc. 4, 2, 41:

    nunc quod relicuom restat volo persolvere,

    id. Cist. 1, 3, 40:

    sustine hoc, Penicule, exuvias facere quas vovi volo,

    id. Men. 1, 3, 13:

    sinite me prospectare ne uspiam insidiae sint, consilium quod habere volumus,

    id. Mil. 3, 1, 3; id. As. 2, 2, 113; id. Cas. 4, 2, 3; id. Bacch. 1, 1, 61:

    si Prometheus, cum mortalibus ignem dividere vellet, ipse a vicinis carbunculos conrogaret, ridiculus videretur,

    Auct. Her. 4, 6, 9:

    ait se velle de illis HS. LXXX. cognoscere,

    Cic. Verr. 2, 2, 23, § 56:

    hinc se recipere cum vellent, rursus illi ex loco superiore nostros premebant,

    Caes. B. C. 1, 45. —
    g.
    To be about to, on the point of: quom mittere signum Volt, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 88 Vahl.):

    quotiens ire volo foras, retines me, rogitas quo ego eam,

    Plaut. Men. 1, 2, 5:

    quae sese in ignem inicere voluit, prohibui,

    Ter. And. 1, 1, 113:

    si scires aspidem latere uspiam, et velle aliquem imprudentem super eam adsidere,

    Cic. Fin. 2, 18, 59; id. Div. 1, 52, 118:

    quod cum facere vellent, intervenit M. Manilius,

    id. Rep. 1, 12, 18:

    qui cum opem ferre vellet, nuntiatum sibi esse aliam classem ad Aegates insulas stare,

    Liv. 22, 56, 7:

    at Libys obstantes dum vult obvertere remos, In spatium resilire manus breve vidit,

    Ov. M. 3, 676; 1, 635:

    P. Claudius cum proelium navale committere vellet,

    Val. Max. 1, 4, 3.—
    h.
    Will, and in oblique discourse and questions would, the auxiliaries of the future and potential: animum advortite: Comediai nomen dari vobis volo, I will give you, etc., Plaut. Cas. prol. 30:

    sed, nisi molestum est, nomen dare vobis volo comediai,

    id. Poen. prol. 50:

    vos ite intro. Interea ego ex hac statua verberea volo erogitare... quid sit factum,

    id. Capt. 5, 1, 30:

    i tu atque arcessi illam: ego intus quod facto est opus volo adcurare,

    id. Cas. 3, 3, 35; id. Cist. 1, 1, 113; id. Most. 1, 1, 63; id. Poen. 2, 44; id. Pers. 1, 3, 85; id. Rud. 1, 2, 33: cum vero (gemitus) nihil imminuat doloris, cur frustra turpes esse volumus? why will ( would) we be disgraceful to no purpose? Cic. Tusc. 2, 24, 57:

    illa enim (ars) te, verum si loqui volumus, ornaverat,

    id. ib. 1, 47, 112:

    ergo, si vere aestimare volumus, etc.,

    Val. Max. 7, 5, 6:

    si vere aestimare Macedonas, qui tunc erant, volumus,

    Curt. 4, 16, 33:

    ejus me compotem facere potestis, si meminisse vultis, etc.,

    Liv. 7, 40, 5:

    visne igitur, dum dies ista venit... interea tu ipse congredi mecum ut, etc....?

    id. 8, 7, 7:

    volo tibi Chrysippi quoque distinctionem indicare,

    Sen. Ep. 9, 14: vis tu homines urbemque feris praeponere silvis? will you prefer, etc., Hor. S. 2, 6, 92; cf. velim and vellem, would, II. A. 2.—
    k.
    Sometimes volui = mihi placuit, I resolved, concluded (generally, in this meaning, followed by an infinitive clause, v. I. B. 4.):

    uti tamen tuo consilio volui,

    still I concluded to follow your advice, Cic. Att. 8, 3, 1.—
    1.
    To be willing, ready, to consent, like to do something: si sine bello velint rapta... tradere... se exercitum domum reducturum, if they were willing, would consent to, would deliver, etc., Plaut. Am. 1, 1, 52:

    is dare volt, is se aliquid posci,

    likes to give, id. As. 1, 3, 29:

    hoc dixit, si hoc de cella concederetur, velle Siculos senatui polliceri frumentum in cellam gratis,

    Cic. Verr. 2, 3, 87, § 200:

    ei laxiorem daturos, si venire ad causam dicendam vellet,

    Liv. 39, 17, 2; 5, 36, 4: nemo invenitur qui pecuniam suam dividere velit. Sen. Brev. Vit. 3, 1:

    plerique concessam sibi sub condicione vitam si militare adversus eum vellent, recusarunt,

    Suet. Caes. 68:

    dedere etiam se volebant, si toleranda viris imperarentur,

    Flor. 1, 33 (2, 18), 12.—So with negatives, to be not willing, not to suffer, not to like, not to allow, refuse:

    heri nemo voluit Sostratam intro admittere,

    Ter. Hec. 3, 1, 49:

    cum alter verum audire non vult,

    Cic. Lael. 26, 98: a proximis quisque minime anteiri vult, likes least to be surpassed, etc., Liv. 6, 34, 7:

    nihil ex his praeter... accipere voluit,

    refused to accept, Val. Max. 4, 3, 4.—
    m.
    To do something voluntarily or intentionally: volo facere = mea voluntate or sponte facio: si voluit accusare, pietati tribuo;

    si jussus est, necessitati,

    if he accused of his own free will, I ascribe it to his filial love, Cic. Cael. 1, 2:

    utrum statuas voluerint tibi statuere, an coacti sint,

    id. Verr. 2, 2, 65, § 157:

    de risu quinque sunt quae quaerantur... sitne oratoris risum velle permovere,

    on purpose, id. Or. 2, 58, 235:

    laedere numquam velimus,

    Quint. 6, 3, 28.—So, non velle with inf., to do something unwillingly, with reluctance:

    vivere noluit qui mori non vult,

    who dies with reluctance, Sen. Ep. 30, 10.—
    n.
    To be of opinion, think, mean, pretend (rare with inf.; usu. with acc. and inf.; v. B. 8.):

    haec tibi scripsi ut isto ipso in genere in quo aliquid posse vis, te nihil esse cognosceres,

    in which you imagine you have some influence, Cic. Fam. 7, 27, 2:

    in hoc homo luteus etiam callidus ac veterator esse vult, quod ita scribit, etc.,

    pretends, means to be, id. Verr. 2, 3, 14, § 35: sed idem Aelius Stoicus esse voluit, orator autem nec studuit um quam, nec fuit, id. Brut. 56, 206:

    Pythago. ras, qui etiam ipse augur esse vellet,

    id. Div. 1, 3, 5.—
    o.
    To like, have no objection to, approve of (cf. E. 1. sq.):

    magis eum delectat qui se ait philosophari velle sed paucis: nam omnino haud placere,

    that he liked, had no objection to philosophizing, Cic. Rep. 1, 18, 30; v. also II. A.—
    2.
    With pres. inf. understood.
    a.
    Supplied from a preceding or subsequent clause.
    (α).
    To wish, it is his will, etc. (cf. 1. a. and b. supra):

    nunc bene vivo et fortunate atque ut volo, i. e. vivere,

    as I wish, Plaut. Mil. 3, 1, 111: quod diu vivendo multa quae non volt (i. e. videre) videt, Caecil. ap. Cic. Sen. 8, 25:

    proinde licet quotvis vivendo condere saecla,

    Lucr. 3, 1090:

    nec tantum proficiebam quantum volebam,

    Cic. Att. 1, 17, 1:

    tot autem rationes attulit, ut velle (i. e. persuadere) ceteris, sibi certe persuasisse videatur,

    id. Tusc. 1, 21, 49:

    sed liceret, si velint, in Ubiorum finibus considere,

    Caes. B. G. 4, 81:

    quo praesidio senatus libere quae vellet decernere auderet,

    id. B. C. 1, 2.—Of things:

    neque chorda sonum reddit quem vult manus et mens,

    Hor. A. P. 348.—
    (β).
    To choose, be pleased (freq.):

    tum mihi faciat quod volt magnus Juppiter,

    Plaut. Aul. 4, 10, 50:

    id repetundi copia est, quando velis,

    id. Trin. 5, 2, 7:

    habuit aurum quamdiu voluit,

    Cic. Cael. 13, 31:

    rapiebat et asportabat quantum a quoque volebat Apronius,

    id. Verr. 2, 3, 12, § 29:

    provincias quas vellet, quibus vellet, venderet?

    id. Sest. 39, 84:

    quotiens ille tibi potestatem facturus sit ut eligas utrum velis,

    id. Div. in Caecil. 14, 45:

    daret utrum vellet subclamatum est,

    Liv. 21, 18, 14:

    senatus consultum factum est ut plebes praeficeret quaestioni quem vellet,

    id. 4, 51, 2:

    saxi materiaeque caedendae unde quisque vellet jus factum,

    id. 5, 55, 3; cf. id. 2, 13, 9; 5, 46, 10; 6, 25, 5; 22, 10, 23; 23, 6, 2; 23, 15, 15; 23, 45, 10; 23, 47, 2;

    26, 21, 11: vicem suam conquestus, quod sibi soli non liceret amicis, quatenus vellet, irasci,

    Suet. Aug. 66:

    at tu quantum vis tolle,

    Hor. Ep. 1, 7, 16.—
    (γ).
    To intend, it is my purpose, etc. (v. 1. c. supra):

    sine me pervenire quo volo,

    let me come to my point, Ter. Eun. 1, 2, 44:

    scripsi igitur Aristotelio more, quemadmodum quidem volui, tres libros... de Oratore,

    as I intended, Cic. Fam. 1, 9, 23:

    ut meliore condicione quam qua ipse vult imitetur homines eos qui, etc.,

    id. Div. in Caecil. 8, 25:

    ego istos posse vincere scio, velle ne scirem ipsi fecerunt,

    Liv. 2, 45, 12. —
    (δ).
    To be willing, to consent, I will (v. 1. h. and l. supra): tu eum orato... St. Sane volo, yes, I will, Plaut. Cas. 2, 3, 57:

    jube me vinciri. Volo, dum istic itidem vinciatur,

    id. Capt. 3, 4, 75:

    patri dic velle (i. e. uxorem ducere),

    that you consent, are willing, Ter. And. 2, 3, 20 (cf.: si vis, II. A. 2, and sis, supra init.).—
    (ε).
    To do something voluntarily (v. 1. m. supra):

    tu selige tantum, Me quoque velle velis, anne coactus amem,

    Ov. Am. 3, 11, 50.—
    b.
    With ellipsis of inf.
    (α).
    Volo, with a designation of place, = ire volo:

    nos in Formiano morabamur, quo citius audiremus: deinde Arpinum volebamus,

    I intended to go to Arpinum, Cic. Att. 9, 1, 3:

    volo mensi Quinctili in Graeciam,

    id. ib. 14, 7, 2:

    hactenus Vitellius voluerat (i. e. procedere),

    Tac. A. 12, 42 fin.
    (β).
    With other omissions, supplied from context: volo Dolabellae valde desideranti, non reperio quid (i. e. to dedicate some writing to him), Cic. Att. 13, 13, 2.—
    (γ).
    In mal. part., Plaut. Aul. 2, 4, 7; Ov. Am. 2, 4, 16; 2. 19, 2; Prop. 1, 13, 36.—
    3.
    With perfect infinitive active (rare).
    a.
    In negative imperative sentences dependent on ne velis, ne velit (in oblique discourse also ne vellet), where ne velis has the force of noli. The perfect infinitive emphatically represents the action as completed (ante-class. and poet.).
    (α).
    In ancient ordinances of the Senate and of the higher officers (not in laws proper): NEIQVIS EORVM BACANAL HABVISE VELET... BACAS VIR NEQVIS ADIESE VELET CEIVIS ROMANVS... NEVE PECVNIAM QVISQVAM EORVM COMOINEM HABVISE VELET... NEVE... QVIQVAM FECISE VELET. NEVE INTER SED CONIOVRASE, NEVE COMVOVISE NEVE CONSPONDISE, etc., S. C. de Bacch. 4-13 ap. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 172.—So, in quoting such ordinances: per totam Italiam edicta mitti ne quis qui Bacchis initiatus esset, coisse aut convenisse causa sacrorum velit. [p. 2006] neu quid talis rei divinae fecisse, Liv. 39, 14, 8:

    edixerunt ne quis quid fugae causa vendidisse neve emisse vellet,

    id. 39, 17, 3. —
    (β).
    In imitation of official edicts: (vilicus) ne quid emisse velit insciente domino, neu quid domino celasse velit, the overseer must not buy any thing, etc., Cato, R. R. 5, 4:

    interdico, ne extulisse extra aedis puerum usquam velis,

    Ter. Hec. 4, 1, 48:

    oscula praecipue nulla dedisse velis (= noli dare),

    Ov. Am. 1, 4, 38:

    ne quis humasse velit Ajacem, Atride, vetas? Cur?

    Hor. S. 2, 3, 187.—
    b.
    In affirmative sentences, implying command (in any mood or tense; mostly poet.): neminem nota strenui aut ignavi militis notasse volui, I have decided to mark no one, etc., Liv. 24, 16, 11: quia pepercisse vobis volunt, committere vos cur pereatis non patiuntur, because they have decided to spare you, etc., id. 32, 21, 33:

    sunt delicta tamen quibus ignovisse velimus (= volumus),

    which should be pardoned, Hor. A. P. 347.—
    c.
    To represent the will as referring to a completed action.
    (α).
    In optative sentences with vellem or velim, v. II. B. 5. b. a, and II. C. 1. b.—
    (β).
    In other sentences ( poet. and post-class.): ex omnibus praediis ex quibus non hac mente recedimus ut omisisse possessionem velimus, with the will to abandon (omittere would denote the purpose to give up at some future time), Dig. 43, 16, 1, § 25; so,

    an erit qui velle recuset Os populi meruisse?

    Pers. 1, 41:

    qui me volet incurvasse querela,

    id. 1, 91.
    B.
    With acc. and inf.
    1.
    To wish (v. A. 1. a.).
    a.
    With a different subject: hoc volo scire te: Perditus sum miser, I wish you to know, etc., Plaut. Curc. 1, 2, 46:

    deos volo consilia vostra vobis recte vortere,

    id. Trin. 5, 2, 31:

    emere oportet quem tibi oboedire velis,

    id. Pers. 2, 4, 2:

    scin' quid nunc te facere volo?

    Ter. Heaut. 3, 1, 85:

    si perpetuam vis esse adfinitatem hanc,

    id. Hec. 2, 2, 10:

    consul ille egit eas res quarum me participem esse voluit,

    Cic. Prov. Cons. 17, 41:

    vim volumus exstingui: jus valeat necesse est,

    id. Sest. 42, 92:

    nec mihi hunc errorem extorqueri volo,

    id. Sen. 23, 85:

    hoc te scire volui,

    id. Att. 7, 18, 4:

    harum causarum fuit justissima quod Germanos suis quoque rebus timere voluit,

    Caes. B. G. 4, 16:

    ut equites qui salvam esse rempublicam vellent ex equis desilirent,

    Liv. 4, 38, 2:

    si me vivere vis recteque videre valentem,

    Hor. Ep. 1, 7, 3:

    si vis me flere, dolendum est Primum ipsi tibi,

    id. A. P. 102.—With pass. inf. impers.:

    regnari tamen omnes volebant,

    that there should be a king, Liv. 1, 17, 3:

    mihi volo ignosci,

    I wish to be pardoned, Cic. Or. 1, 28, 130:

    volt sibi quisque credi,

    Liv. 22, 22, 14. —
    b.
    With the same subject.
    (α).
    With inf. act.:

    quae mihi est spes qua me vivere velim,

    what hope have I, that I should wish to live? Plaut. Rud. 1, 3, 33:

    volo me placere Philolachi,

    id. Most. 1, 3, 11; cf. id. Trin. 2, 2, 47; id. Rud. 2, 6, 1:

    judicem esse me, non doctorem volo,

    Cic. Or. 33, 117:

    vult, credo, se esse carum suis,

    id. Sen. 20, 73; so id. Off. 1, 31, 113; id. de Or. 1, 24, 112; 2, 23, 95. —
    (β).
    With inf. pass.:

    quod certiorem te vis fieri quo quisque in me animo sit,

    Cic. Att. 11, 13, 1; cf. id. Fam. 1, 9, 18:

    qui se ex his minus timidos existimari volebant,

    Caes. B. G. 1, 39; cf. id. B. C. 2, 29:

    religionis se causa... Bacchis initiari velle,

    Liv. 39, 10, 2:

    Agrippae se nepotem neque credi neque dici volebat,

    Suet. Calig. 22 fin.
    2.
    Of the will of superiors, gods, etc. (cf. A. 1. b. supra), I want, it is my will:

    me absente neminem volo intromitti,

    Plaut. Aul. 1, 3, 21:

    viros nostros quibus tu voluisti esse nos matres familias,

    id. Stich. 1, 2, 41; id. Most. 1, 4, 2; id. Rud. 4, 5, 9; id. Trin. 1, 2, 1:

    pater illum alterum (filium) secum omni tempore volebat esse,

    Cic. Rosc. Am. 15, 42:

    (deus) quinque reliquis motibus orbem esse voluit expertem,

    id. Univ. 10; cf. id. Sest. 69, 147; id. Verr. 2, 4, 25, § 57; 1, 5, 14:

    causa mittendi fuit quod iter per Alpes... patefieri volebat,

    Caes. B. G. 3, 1; cf. id. ib. 5, 9; id. B. C. 1, 4:

    quippe (senatus) foedum hominem a republica procul esse volebat,

    Sall. C. 19, 2:

    nec (di) patefieri (crimina) ut impunita essent, sed ut vindicarentur voluerunt,

    Liv. 39, 16, 11; cf. id. 1, 56, 3; 2, 28, 5; 25, 32, 6:

    senatus... Romano sanguini pudicitiam tutam esse voluit,

    Val. Max. 6, 1, 9; cf. id. 6, 9, 2.—So in the historians: quid fieri vellet (velit), after a verbum imperandi or declarandi, he gave his orders, explained his will:

    quid fieri velit praecipit,

    Caes. B. G. 5, 56:

    ibi quid fieri vellet imperabat,

    id. ib. 7, 16:

    quid fieri vellet ostendit,

    id. ib. 7, 27:

    quae fieri vellet edocuit,

    id. B. C. 3, 108; cf. id. B. G. 7, 45; id. B. C. 3, 78; 3, 89:

    quid fieri vellet edixit,

    Curt. 8, 10, 30; 4, 13, 24; Val. Max. 7, 4, 2.— Frequently majores voluerunt, it was the will of our ancestors, referring to ancient customs and institutions:

    sacra Cereris summa majores nostri religione confici caerimoniaque voluerunt,

    Cic. Balb. 24, 55: majores vestri ne vos quidem temere coire voluerunt, cf. id. ib. 17, 39; 23, 54; id. Agr. 2, 11, 26; id. Fl. 7, 15; id. Imp. Pomp. 13, 39; id. Div. 1, 45, 103; id. Font. 24, 30 (10, 20); id. Rosc. Am. 25, 70.—Of testamentary dispositions: cum Titius, heres meus, mortuus erit, volo hereditatem meam ad P. Mevium pertinere, Gai Inst. 2, 277. Except in the institution of the first heir: at illa (institutio) non est comprobata: Titum heredem esse volo, Gai Inst. 2, 117. —
    3.
    Of the intention of a writer, etc., to want, to mean, intend:

    Asinariam volt esse (nomen fabulae) si per vos licet,

    Plaut. As. prol. 12:

    Plautus hanc mihi gnatam esse voluit Inopiam,

    has wanted Poverty to be my daughter, made her my daughter, id. Trin. prol. 9:

    primumdum huic esse nomen Diphilus Cyrenas voluit,

    id. Rud. prol. 33:

    quae ipsi qui scripserunt voluerunt vulgo intellegi,

    meant to be understood by all, Cic. Or. 2, 14, 60:

    si non hoc intellegi volumus,

    id. Fat. 18, 41:

    quale intellegi vult Cicero cum dicit orationem suam coepisse canescere,

    Quint. 11, 1, 31; so id. 9, 4, 82; 9, 3, 9:

    quamquam illi (Prometheo) quoque ferreum anulum dedit antiquitas vinculumque id, non gestamen, intellegi voluit,

    Plin. 33, 1, 4, § 8.—
    4.
    To resolve:

    Siculi... me defensorem calamitatum suarum... esse voluerunt,

    Cic. Div. in Caecil. 4, 11:

    si a me causam hanc vos (judices) agi volueritis,

    if you resolve, id. ib. 8, 25:

    senatus te voluit mihi nummos, me tibi frumentum dare,

    id. Verr. 2, 3, 85, § 196:

    qua (statua) abjecta, basim tamen in foro manere voluerunt,

    id. ib. 2, 2, 66, §

    160: liberam debere esse Galliam quam (senatus) suis legibus uti voluisset,

    Caes. B. G. 1, 45:

    tu Macedonas tibi voluisti genua ponere, venerarique te ut deum,

    Curt. 8 (7), 13.— Hence,
    5.
    To order, command: erus meus tibi me salutem multam voluit dicere, has ordered me, etc., Plaut. Ps. 4, 2, 25:

    montem quem a Labieno occupari voluerit,

    which he had ordered to be occupied, Caes. B. G. 1, 22:

    ibi futuros esse Helvetios ubi eos Caesar... esse voluisset,

    id. ib. 1, 13 (for velitis jubeatis with inf.-clause, v. II. B. 5. d.).—
    6.
    To consent, allow (cf. A. 1. I.):

    obtinuere ut (tribuni) tribuniciae potestatis vires salubres vellent reipublicae esse,

    they prevailed upon them to permit the tribunitian power to be wholesome to the republic, Liv. 2, 44, 5:

    Hiero tutores... puero reliquit quos precatus est moriens ut juvenum suis potissimum vestigiis insistere vellent,

    id. 24, 4, 5:

    petere ut eum... publicae etiam curae ac velut tutelae vellent esse (i. e. senatus),

    id. 42, 19, 5:

    orare tribunos ut uno animo cum consulibus bellum ab urbe ac moenibus propulsari vellent,

    id. 3, 69, 5:

    quam superesse causam Romanis cur non... incolumis Syracusas esse velint?

    id. 25, 28, 8:

    si alter ex heredibus voluerit rem a legatario possideri, alter non, ei qui noluit interdictum competet,

    Dig. 43, 3, 1, § 15.—So negatively = not to let, not to suffer:

    cum P. Attio agebant ne sua pertinacia omnium fortunas perturbari vellet,

    Caes. B. C. 2, 36.—
    7.
    To be of opinion that something should be, to require, demand:

    voluisti enim in suo genere unumquemque... esse Roscium,

    Cic. Or. 1, 61, 258: eos exercitus quos contra se multos jam annos aluerint velle dimitti, he demanded the disbanding of, etc., Caes. B. C. 1, 85:

    (Cicero) vult esse auctoritatem in verbis,

    Quint. 8, 3, 43:

    vult esse Celsus aliquam et superiorem compositionem,

    id. 9, 4, 137:

    si tantum irasci vis sapientem quantum scelerum indignitas exigit,

    Sen. Ira, 2, 9, 4. —
    8.
    To be of opinion that something is or was, = censere, dicere, but implying that the opinion is erroneous or doubtful, usu. in the third pers., sometimes in the second.
    (α).
    To imagine, consider:

    est genus hominum qui esse se primos omnium rerum volunt, Nec sunt,

    Ter. Eun. 2, 2, 17:

    semper auget adsentator id quod is cujus ad voluntatem dicitur vult esse magnum,

    Cic. Lael. 26, 98:

    si quis patricius, si quis—quod illi volunt invidiosius esse—Claudius diceret,

    Liv. 6, 40, 13.—
    (β).
    To be of opinion, to hold:

    vultis, opinor, nihil esse... in natura praeter ignem,

    Cic. N. D. 3, 14, 36:

    volunt illi omnes... eadem condicione nasci,

    id. Div. 2, 44, 93:

    vultis evenire omnia fato,

    id. ib. 2, 9, 24:

    alteri censent, etc., alteri volunt a rebus fatum omne relegari,

    id. Fat. 19, 45:

    vultis a dis immortalibus hominibus dispertiri somnia,

    id. N. D. 3, 39, 93; id. Tusc. 1, 10, 20; id. Fin. 3, 11, 36; id. Rep. 2, 26, 48:

    volunt quidam... iram in pectore moveri effervescente circa cor sanguine,

    Sen. Ira, 2, 19, 3.—
    (γ).
    To say, assert:

    si tam familiaris erat Clodiae quam tu esse vis,

    as you say he is, Cic. Cael. 21, 53:

    sit sane tanta quanta tu illam esse vis,

    id. Or. 1, 55, 23:

    ad pastum et ad procreandi voluptatem hoc divinum animal procreatum esse voluerunt: quo nihil mihi videtur esse absurdius,

    id. Fin. 2, 13, 40; 2, 17, 55; 2, 42, 131; 2, 46, 142; id. Fat. 18, 41.—With perf. inf.:

    Rhodi ego non fui: me vult fuisse,

    Cic. Planc. 34, 84.—
    (δ).
    To pretend, with perf. inf., both subjects denoting the same person:

    unde homines dum se falso terrore coacti Effugisse volunt, etc.,

    Lucr. 3, 69 (cf. A. 1. n. supra).—
    (ε).
    To mean, with perf. inf.:

    utrum scientem vultis contra foedera fecisse, an inscientem?

    Cic. Balb. 5, 13.— With pres. inf.:

    quam primum istud, quod esse vis?

    what do you mean by as soon as possible? Sen. Ep. 117, 24.—
    (ζ).
    Rarely in the first pers., implying that the opinion is open to discussion:

    ut et mihi, quae ego vellem non esse oratoris, concederes,

    what according to my opinion is not the orator's province, Cic. Or. 1, 17, 74.—
    9.
    In partic.
    a.
    With things as subjects.
    (α).
    Things personified:

    ne res publica quidem haec pro se suscipi volet,

    would have such things done for it, Cic. Off. 1, 45, 159:

    cui tacere grave sit, quod homini facillimum voluerit esse natura,

    which nature willed should be easiest for man, Curt. 4, 6, 6: fortuna Q. Metellum... nasci in urbe terrarum principe voluit, fate ordained that, etc., Val. Max. 7, 1, 1: nihil rerum ipsa natura voluit magnum effici cito, it is the law of nature that, etc., Quint. 10, 3, 4:

    quid non ingenio voluit natura licere?

    what license did nature refuse to genius? Mart. 8, 68, 9:

    me sine, quem semper voluit fortuna jacere,

    Prop. 1, 6, 25:

    hanc me militiam fata subire volunt,

    id. 1, 6, 30.—
    (β).
    Of laws, to provide:

    duodecim tabulae nocturnum furem... interfici impune voluerunt,

    Cic. Mil. 3, 9:

    lex duodecim tabularum tignum aedibus junctum... solvi prohibuit, pretiumque ejus dari voluit,

    Dig. 46, 3, 98, § 8 fin. (cf. Cic. Div. in Caecil. 6, 21, b. a, infra).—
    b.
    With perf. pass. inf., to represent a state or result wished for.
    (α).
    The inf. being in full, with esse expressed: si umquam quemquam di immortales voluere esse auxilio adjutum, tum me et Calidorum servatum volunt, if it ever was the will of the gods that any one should be assisted, etc., Plaut. Ps. 4, 1, 1: Corinthum patres vestri, totius Graeciae lumen, exstinctum esse voluerunt, it was their will that Corinth should be ( and remain) destroyed, Cic. Imp. Pomp. 5, 11:

    nostri... leges et jura tecta esse voluerunt,

    id. Or. 1, 59, 253:

    propter eam partem epistulae tuae per quam te et mores tuos purgatos et probatos esse voluisti,

    id. Att. 1, 17, 7; id. Fin. 4, 27, 76; id. de Or. 1, 51, 221:

    daturum se operam ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,

    Liv. 21, 45, 6: for velle redundant in this construction, v. II. A. 2. 3. infra.—With pass. inf. impers.:

    sociis maxime lex consultum esse vult,

    Cic. Div. in Caecil. 6, 21.—
    (β).
    With ellips. of esse (cf. Quint. 9, 3, 9): perdis me tuis dictis. Cu. Imo, servo et servatum volo, and mean that you should remain saved, Plaut. Curc. 2, 3, 56:

    aunt qui volum te conventam,

    who want to see you, id. Cist. 4, 2, 39:

    eidem homini, si quid recte cura tum velis, mandes,

    if you want to have anything done well, id. As. 1, 1, 106:

    sed etiam est paucis vos quod monitos voluerim,

    id. Capt. prol. 53: id nunc res indicium haeo [p. 2007] facit, quo pacto factum volueris, this shows now why you wished this to be done, Ter. Hec. 4, 1, 31 (cf. Plaut. Stich. 4, 2, 33; id. Aul. 3, 5, 30, II. B. 1, b, and II. B. 3. b. infra): domestica cura te levatum volo, I wish to see you relieved, etc., Cic. Q. Fr. 3, 9, 3:

    nulla sedes quo concurrant qui rem publicam defensam velint,

    id. Att. 8, 3, 4:

    rex celatum voluerat (i. e. donum),

    id. Verr. 2, 4, 28, § 64:

    Hannibal non Capuam neglectam, neque desertos volebat socios,

    Liv. 25, 20, 5; 2, 15, 2; 2, 44, 3; 3, 21, 4; 22, 7, 4;

    26, 31, 6: contemptum hominis quem destructum volebat,

    Quint. 8, 3, 21:

    si te non emptam vellet, emendus erat,

    Ov. Am. 1, 8, 34 (so with velle redundant, v. II. A. 1. d., and II. A. 3. infra).—Both subjects denoting the same person:

    velle Pompeium se Caesari purgatum,

    Caes. B. C. 1, 8.— Esp., with pass. inf. impers.: alicui consultum velle, to take care for or advocate somebody's interests:

    liberis consultum volumus propter ipsos,

    Cic. Fin. 3, 17, 57:

    obliviscere illum aliquando adversario tuo voluisse consultum,

    id. Att. 16, 16 C, 10:

    quibus tribuni plebis nunc consultum repente volunt,

    Liv. 5, 5, 3; so id. 25, 25, 17:

    quamquam senatus subventum voluit heredibus,

    Dig. 36, 1, 1, § 4; so with dep. part., used passively:

    volo amori ejus obsecutum,

    Plaut. As. 1, 1, 63.—
    c.
    With predic. adj., without copula.
    (α).
    The subjects being different (mostly aliquem salvum velle):

    si me vivum vis, pater, Ignosce,

    if you wish me to live, Ter. Heaut. 5, 5, 7:

    ille, si me alienus adfinem volet, Tacebit,

    id. Phorm. 4, 1, 16:

    ut tu illam salvam magis velis quam ego,

    id. Hec. 2, 2, 17; 3, 5, 14:

    quoniam ex tota provincia soli sunt qui te salvum velint,

    Cic. Verr. 2, 4, 67, § 150:

    irent secum extemplo qui rempublicam salvam vellent,

    Liv. 22, 53, 7.—
    (β).
    Both subjects denoting the same person (virtually = object infinitive):

    in occulto jacebis quom te maxime clarum voles (= clarus esse voles),

    when you will most wish to be famous, Plaut. Trin. 3, 2, 38:

    volo me patris mei similem,

    I wish to be like my father, id. As. 1, 1, 54: ut iste qui se vult dicacem et mehercule est, Appius, who means to be witty, etc., Cic. Or. 2, 60, 246:

    qui vero se populares volunt,

    who mean to be popular, id. Off. 2, 22, 78:

    ut integrum se salvumque velit,

    id. Fin. 2, 11, 33:

    ut (omne animal) se et salvum in suo genere incolumeque vellet,

    id. ib. 4, 8, 19. —
    d.
    With an inf.-clause understood.
    (α).
    Velle, to wish: utinam hinc abierit in malam crucem! Ad. Ita nos velle aequom est (ita = eum abire, etc.), Plaut. Poen. 4, 1, 5:

    stulta es, soror, magis quam volo (i.e. te esse),

    id. Pers. 4, 4, 78; id. Trin. 1, 2, 8; 2, 4, 175; id. Stich. 1, 1, 13; id. Ps. 1, 5, 55:

    senatum non quod sentiret, sed quod ego vellem decernere,

    Cic. Mil. 5, 12:

    neque enim facile est ut irascatur cui tu velis judex (= cui tu eum irasci velis),

    id. Or. 2, 45, 190; cf. id. Sest. 38, 82.—
    (β).
    Referring to the will of superiors, etc.:

    deos credo voluisse, nam ni vellent, non fieret,

    Plaut. Aul. 4, 10, 46: jamne abeo? St. Volo (sc. te abire), so I will, id. Cas. 2, 8, 57; cf. id. Mil. 4, 6, 12; id. Merc. 2, 3, 33.—
    (γ).
    To mean, intend (v. B. 3.):

    acutum etiam illud est cum ex alterius oratione aliud atque ille vult (sc. te excipere),

    Cic. Or. 2, 67, 273.—
    (δ).
    To require, demand (v B. 7.):

    veremur quidem vos, Romani, et, si ita vultis, etiam timemus,

    Liv. 39, 37, 17;

    and of things as subjects: cadentque vocabula, si volet usus (i. e. ea cadere),

    Hor. A. P. 71.—
    (ε).
    To be of opinion, will have (v. B. 8.):

    ergo ego, inimicus, si ita vultis, homini, amicus esse rei publicae debeo,

    Cic. Prov. Cons. 8, 19:

    nam illi regi tolerabili, aut, si voltis, etiam amabili, Cyro,

    id. Rep. 1, 28, 44; id. Fin. 2, 27, 89; 3, 4, 12; id. Cael. 21, 53; Liv. 21, 10, 7; Quint. 2, 17, 41.—
    (ζ).
    With ellips. of predic. inf. (v. A. 2. b.): cras de reliquiis nos volo (i. e. cenare), it is my intention that we dine, etc., Plaut. Stich. 3, 2, 40:

    volo Varronem (i. e. hos libros habere),

    Cic. Att. 13, 25, 3.
    C.
    With ut, ne, or ut ne.
    1.
    With ut.
    a.
    To wish:

    volo ut quod jubebo facias,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 65:

    quia enim id maxime volo ut illi istac confugiant,

    id. Most. 5, 1, 49:

    ut mihi aedes aliquas conducat volo,

    id. Merc. 3, 2, 17: hoc prius volo meam rem agere. Th. Quid id est? Ph. Ut mihi hanc despondeas, id. Curc. 5, 2, 71: quid vis, nisi ut maneat Phanium? Ter. Phorm. 2, 2, 8:

    velim ut tibi amicus sit,

    Cic. Att. 10, 16, 1:

    quare id quoque velim... ut sit qui utamur,

    id. ib. 11, 11, 2:

    maxime vellem, judices, ut P. Sulla... modestiae fructum aliquem percipere potuisset,

    id. Sull. 1, 1:

    equidem vellem uti pedes haberent (res tuae),

    id. Fam. 7, 33, 2:

    his ut sit digna puella volo,

    Mart. 11, 27, 14.—Both subjects denoting the same person: volueram, inquit, ut quam plurimum tecum essem, Brut. ap. Cic. Att. 13, 38, 1.—
    b.
    It is the will of, to want, ordain (v. B. 2.):

    at ego deos credo voluisse ut apud te me in nervo enicem,

    Plaut. Aul. 4, 10, 17: numquid me vis? Le. Ut valeas, id. Cist. 1, 1, 120: numquid vis? Ps. Dormitum ut abeas, id. Ps. 2, 2, 70:

    volo ut mihi respondeas,

    Cic. Vatin. 6, 14; 7, 17; 7, 18; 9, 21;

    12, 29: nuntia Romanis, caelestes ita velle ut mea Roma caput orbis terrarum sit,

    Liv. 1, 16, 7.—
    c.
    To intend, it is the purpose, aim, etc., the two subjects being the same:

    id quaerunt, volunt haec ut infecta faciant,

    Plaut. Cas. 4, 4, 9.—
    d.
    With other verbs:

    quod peto et volo parentes meos ut commonstres mihi,

    Ter. Heaut. 5, 4, 4:

    quasi vero aut populus Romanus hoc voluerit, aut senatus tibi hoc mandaverit ut... privares,

    Cic. Verr. 2, 3, 19, § 48;

    with opto,

    id. Imp. Pomp. 16, 48;

    with laboro,

    Liv. 42, 14, 3;

    with aequum censere,

    id. 39, 19, 7.—
    2.
    With ne:

    at ne videas velim,

    Plaut. Rud. 4, 4, 23:

    quid nunc vis? ut opperiare hos sex dies saltem modo, ne illam vendas, neu me perdas, etc.,

    id. Ps. 1, 3, 102:

    credibile est hoc voluisse legumlatorem, ne auxilia liberorum innocentibus deessent,

    intended, Quint. 7, 1, 56.—
    3.
    With ut ne: quid nunc tibi vis? Mi. Ut quae te cupit, eam ne spernas, Plaut. Mil. 4, 2, 60.
    D.
    With subjunct. of dependent verb (mostly ante-class.; class. and freq. with velim and vellem; but in Cic. mostly epistolary and colloquial).
    1.
    To wish:

    ergo animum advortas volo,

    Plaut. Capt. 2, 3, 23; 2, 3, 28; 2, 3, 70:

    volo amet me patrem,

    id. As. 1, 1, 63 dub.:

    hoc volo agatis,

    id. Cist. 1, 1, 83:

    ducas volo hodie uxorem,

    Ter. And. 2, 3, 14:

    quid vis faciam?

    Plaut. Merc. 1, 2, 49; Ter. Eun. 5, 8, 24; Plaut. Mil. 2, 3, 64; 2, 3, 65; 2, 6, 65; 3, 3, 3; id. Ps. 4, 1, 17; 4, 7, 19; id. Cas. 2, 3, 56; id. Capt. 1, 2, 12; id. Poen. 3, 2, 16; id. Pers. 2, 4, 23; id. Rud. 5, 2, 45; 5, 3, 58; id. Stich. 5, 2, 21; Ter. Heaut. 4, 6, 14:

    volo etiam exquiras quam diligentissime poteris quid Lentulus agat?

    Cic. Att. 8, 12, 6:

    Othonem vincas volo,

    id. ib. 13, 29, 2:

    eas litteras volo habeas,

    id. ib. 13, 32, 3:

    visne igitur videamus quidnam sit, etc.,

    id. Rep. 1, 10, 15: visne igitur descendatur ad Lirim? id. Fragm. ap. Macr. S. 6, 4:

    volo, inquis, sciat,

    Sen. Ben. 2, 10, 2.—
    2.
    To be of opinion that something should be, demand, require (v. B. 7.): volo enim se efferat in adulescentia fecunditas, I like to see, etc., Cic. Or. 2, 21, 88:

    volo hoc oratori contingat ut, etc.,

    id. Brut. 84, 290.—
    3.
    With subj.-clause understood:

    abi atque obsona, propera! sed lepide volo (i. e. obsones),

    Plaut. Cas. 2, 8, 55.
    E.
    With object nouns, etc.
    1.
    With acc. of a thing.
    a.
    With a noun, to want, wish for, like to have:

    voltisne olivas, aut pulmentum, aut capparim?

    Plaut. Curc. 1, 1, 90:

    animo male est: aquam velim,

    id. Am. 5, 1, 6:

    quia videt me suam amicitiam velle,

    id. Aul. 2, 3, 68; so,

    gratiam tuam,

    id. Curc. 2, 3, 52; 2, 3, 56:

    aquam,

    id. ib. 2, 3, 34:

    discidium,

    Ter. And. 4, 2, 14: nullam ego rem umquam in vita mea Volui quin tu in ea re mihi advorsatrix fueris, I never had any wish in my life, etc., id. Heaut. 5, 3, 5: (dixit) velle Hispaniam, he wanted Spain, i. e. as a province, Cic. Att. 12, 7, 1:

    mihi frumento non opus est: nummos volo,

    I want the money, id. Verr. 2, 3, 85, § 196:

    non poterat scilicet negare se velle pacem,

    id. Att. 15, 1 a, 3; cf. id. ib. 13, 32, 2 (v. II. C. 4. infra):

    si amplius obsidum (= plures obsides) vellet, dare pollicentur,

    Caes. B. G. 6, 9 fin.:

    pacem etiam qui vincere possunt, volunt,

    Liv. 7, 40, 18:

    ferunt (eum)... honestum finem voluisse,

    Tac. A. 6, 26:

    cum Scipio veram vellet et sine exceptione victoriam,

    Flor. 1, 33 (2, 18), 12:

    mensae munera si voles secundae, Marcentes tibi porrigentur uvae,

    Mart. 5, 78, 11.—
    b.
    Neutr. adjj., denoting things, substantively used: utrum vis opta, dum licet. La. Neutrum volo, Plaut. Ps. 3, 6, 16:

    quorum isti neutrum volunt,

    acknowledge neither, Cic. Fat. 12, 28:

    voluimus quaedam, contendimus... Obtenta non sunt,

    we aspired to certain things, id. Balb. 27, 61:

    restat ut omnes unum velint,

    hold one opinion, id. Marcell. 10, 32:

    si plura velim,

    if I wished for more, Hor. C. 3, 16, 38:

    per quod probemus aliud legislatorem voluisse,

    that the law-giver intended something different, Quint. 7, 6, 8:

    ut putent, aliud quosdam dicere, aliud velle,

    that they say one thing and mean another, id. 9, 2, 85:

    utrum is qui scripsit... voluerit,

    which of the two was meant by the author, id. 7, 9, 15:

    ut nemo contra id quod vult dicit, ita potest melius aliquid velle quam dicit,

    mean better than he speaks, id. 9, 2, 89:

    quis enim pudor omnia velle?

    to desire every thing, Mart. 12, 94, 11.—
    c.
    With neutr. demonstr. expressed or understood, to want, intend, aim at, like, will:

    immo faenus: id primum volo,

    Plaut. Most. 3, 1, 64:

    proximum quod sit bono... id volo,

    id. Capt. 2, 2, 22:

    nisi ea quae tu vis volo,

    unless my purpose is the same as yours, id. Ep. 2, 2, 82:

    siquidem id sapere'st, velle te id quod non potest contingere,

    Ter. Heaut. 2, 3, 83:

    hoc (i. e. otium cum dignitate) qui volunt omnes optimates putantur,

    who aim at this, Cic. Sest. 45, 98:

    privatum oportet in re publica ea velle quae tranquilla et honesta sint,

    id. Off. 1, 34, 124:

    quid est sapientia? Semper idem velle atque idem nolle,

    Sen. Ep. 20, 5:

    pudebit eadem velle quae volueras puer,

    id. ib. 27, 2:

    nec volo quod cruciat, nec volo quod satiat,

    Mart. 1, 57, 4.—With demonstr. in place of inf.-clause:

    hoc Ithacus velit, et magno mercentur Atridae (sc. poenas in me sumi),

    Verg. A. 2, 104:

    hoc velit Eurystheus, velit hoc germana Tonantis (sc. verum esse, Herculem, etc.),

    Ov. H. 9, 7; Hor. S. 2, 3, 88.—
    d.
    With neutr. of interrog. pron.: quid nunc vis? Am. Sceleste, at etiam quid velim, id tu me rogas? what do you want now? Plaut. Am. 4, 2, 5:

    eloquere quid velis,

    id. Cas. 2, 4, 2: heus tu! Si. Quid vis? id. Ps. 4, 7, 21; so Ter. Eun. 2, 1, 11; cf. Hor. S. 2, 3, 152:

    sed plane quid velit nescio,

    what his intentions are, Cic. Att. 15, 1 a, 5; id. de Or. 2, 20, 84:

    mittunt etiam ad dominos qui quaerant quid velint,

    to ask for their orders, id. Tusc. 2, 17, 41:

    quid? Si haec... ipsius amici judicarunt? Quid amplius vultis?

    what more do you require, will you have? id. Verr. 2, 3, 65, § 152:

    quid amplius vis?

    Hor. Epod. 17, 30:

    spectatur quid voluerit scriptor,

    we find out the author's intention, Quint. 7, 10, 1.—Sometimes quid vult = quid sibi vult (v. 4. b.), to mean, signify:

    capram illam suspicor jam invenisse... quid voluerit,

    what it signified, Plaut. Merc. 2, 1, 30:

    sed tamen intellego quid velit,

    Cic. Fin. 2, 31, 101:

    quid autem volunt ea di immortales significantes quae sine interpretibus non possimus intellegere? etc.,

    id. Div. 2, 25, 54.—Of things as subjects:

    hunc ensem mittit tibi... Et jubet ex merito scire quid iste velit,

    Ov. H. 11, 96.—
    e.
    With rel. pron.:

    quod volui, ut volui, impetravi... a Philocomasio,

    Plaut. Mil. 4, 5, 1:

    ut quod frons velit oculi sciant,

    that the eyes know what the forehead wants, id. Aul. 4, 1, 13:

    illi quae volo concedere,

    to yield to him my wishes, id. Cas. 2, 3, 49:

    si illud quod volumus dicitur,

    what we like, id. Truc. 1, 2, 95:

    multa eveniunt homini quae volt, quae nevolt,

    id. Trin. 2, 2, 84; id. Ep. 2, 2, 4:

    quamquam (litterae tuae) semper aliquid adferunt quod velim,

    Cic. Att. 11, 11, 1:

    quae vellem quaeque sentirem dicendi,

    id. Marcell. 1, 1:

    uti ea quae vellent impetrarent,

    Caes. B. G. 1, 31:

    satis animi ad id quod tam diu vellent,

    to carry out what they had desired so long, Liv. 4, 54, 5:

    sed quod volebant non... expediebant,

    their purpose, id. 24, 23, 9. —Idiomatically: quod volo = quod demonstrare volo, what I intend to prove:

    illud quod volumus expressum est, ut vaticinari furor vera soleat,

    Cic. Div. 1, 31, 67:

    bis sumpsit quod voluit,

    he has twice begged the question, id. ib. 2, 52, 107.—With indef. relations:

    cornucopia ubi inest quidquid volo,

    whatever I wish for, Plaut. Ps. 2, 3, 5:

    Caesar de Bruto solitus est dicere: magni refert hic quid velit, sed quidquid volt, valde volt,

    whatever he wills he wills strongly, Cic. Att. 14, 1, 2.—
    f.
    With indef. pronn.
    (α).
    Si quid vis, if you want any thing: illo praesente mecum agito si quid voles, [p. 2008] Plaut. Most. 5, 1, 72: Py. Adeat si quid volt. Pa. Si quid vis, adi, mulier, id. Mil. 4, 2, 47:

    eumque Alexander cum rogaret, si quid vellet, ut diceret,

    id. Or. 2, 66, 266; Caes. B. G. 1, 7 fin.
    (β).
    Nisi quid vis, unless you wish to give some order, to make some remark, etc.:

    ego eo ad forum nisi quid vis,

    Plaut. As. 1, 1, 94:

    nunc de ratione videamus, nisi quid vis ad haec,

    Cic. Tusc. 2, 18, 42.—
    (γ).
    Numquid vis or ecquid vis? have you any orders to give? a formula used by inferiors before leaving their superiors; cf. Don. ad Ter. Ad. 2, 2, 39:

    visunt, quid agam, ecquid velim,

    Plaut. Mil. 3, 1, 113:

    numquid vis aliud?

    Ter. Eun. 1, 2, 111; 1, 2, 106; id. Ad. 2, 2, 39; 3, 3, 78; id. Hec. 2, 2, 30:

    numquid vellem rogavit,

    Cic. Att. 6, 3, 6:

    frequentia rogantium num quid vellet,

    Liv. 6, 34, 7:

    rogavit num quid in Sardiniam vellet. Te puto saepe habere qui num quid Romam velis quaerant,

    Cic. Q. Fr. 2, 2, 1.—
    2.
    With acc. of the person: aliquem velle.
    (α).
    To want somebody, i. e. in order to see him, to speak with him (ante-class. and colloq.):

    Demenaetum volebam,

    I wanted, wished to see, Demenoetus, Plaut. As. 2, 3, 12:

    bona femina et malus masculus volunt te,

    id. Cist. 4, 2, 40:

    solus te solum volo,

    id. Capt. 3, 4, 70:

    quia non est intus quem ego volo,

    id. Mil. 4, 6, 40:

    hae oves volunt vos,

    id. Bacch. 5, 2, 24:

    quis me volt? Perii, pater est,

    Ter. And. 5, 3, 1:

    centuriones trium cohortium me velle postridie,

    Cic. Att. 10, 16, 4.—With paucis verbis or paucis, for a few words ( moments):

    volo te verbis pauculis,

    Plaut. Ep. 3, 4, 28:

    sed paucis verbis te volo, Palaestrio,

    id. Mil. 2, 4, 22:

    Sosia, Adesdum, paucis te volo,

    Ter. And. 1, 1, 2.—
    (β).
    To love, like somebody, to be fond of somebody (anteclass. and poet.):

    hanc volo (= amo),

    Plaut. As. 5, 1, 18:

    sine me amare unum Argyrippum... quem volo,

    id. ib. 3, 2, 38:

    quom quae te volt, eamdem tu vis,

    id. Mil. 4, 2, 80:

    aut quae (vitia) corpori' sunt ejus siquam petis ac vis,

    Lucr. 4, 1152:

    quam volui nota fit arte mea,

    Ov. Am. 1, 10, 60: nolo virum, facili redimit qui sanguine famam: hunc volo, laudari qui sine morte potest, I like the one who, etc., Mart. 1, 8, 6.—
    (γ).
    To wish to have:

    roga, velitne an non uxorem,

    whether he wishes to have his wife or not, Ter. Hec. 4, 1, 43:

    ut sapiens velit gerere rem publicam, atque... uxorem adjungere, et velle ex ea liberos (anacoluth.),

    Cic. Fin. 3, 20, 68.—

    With two accusatives: (narrato) illam te amare et velle uxorem,

    that you wish to have her as your wife, Ter. Heaut. 4, 3, 25; cf. id. Phorm. 1, 2, 65.—
    3.
    With two accusatives, of the person and the thing: aliquem aliquid velle, to want something of somebody (cf.: aliquem aliquid rogare; mostly ante-class.;

    not in Cic.): numquid me vis?

    Plaut. Cist. 1, 1, 120:

    face certiorem me quid meus vir me velit,

    id. Cas. 2, 6, 1:

    num quidpiam me vis aliud?

    id. Truc. 2, 4, 81:

    nunc verba in pauca conferam quid te velim,

    id. As. 1, 1, 74:

    narrabit ultro quid sese velis,

    id. Ps. 2, 4, 60:

    quid me voluisti?

    id. Mil. 4, 2, 35:

    numquid aliud me vis?

    Ter. Phorm. 1, 2, 101:

    quin tu uno verbo dic quid est quod me velis,

    id. And. 1, 1, 18; Plaut. Capt. 3, 4, 85; id. Cist. 2, 3, 49; id. As. 2, 3, 12; id. Merc. 5, 2, 27; id. Pers. 4, 6, 11; Ter. Heaut. 4, 8, 31; id. Phorm. 2, 4, 18; id. Eun. 2, 3, 47; id. Hec. 3, 4, 15:

    si quid ille se velit, illum ad se venire oportere,

    Caes. B. G. 1, 34:

    cum mirabundus quidnam (Taurea) sese vellet, resedisset Flaccus, Me quoque, inquit, etc.,

    Liv. 26, 15, 11; also, I want to speak with somebody (v. 2. a. a):

    paucis, Euclio, est quod te volo,

    Plaut. Aul. 2, 2, 22:

    est quod te volo secreto,

    id. Bacch. 5, 2, 33.—
    4.
    With acc. of thing and dat. of the person: aliquid alicui velle, to wish something to somebody (= cupio aliquid alicui; v. cupio;

    rare): quamquam vobis volo quae voltis, mulieres,

    Plaut. Rud. 4, 4, 1:

    si ex me illa liberos vellet sibi,

    Ter. Hec. 4, 4, 33:

    praesidium velle se senectuti suae,

    id. ib. 1, 2, 44:

    nihil est mali quod illa non initio filio voluerit, optaverit,

    Cic. Clu. 66, 188:

    rem Romanam huc provectam ut externis quoque gentibus quietem velit,

    Tac. A. 12, 11:

    cui ego omnia meritissimo volo et debeo,

    to whom I give and owe my best wishes, Quint. 9, 2, 35.—Esp., in the phrase quid vis (vult) with reflex. dat. of interest, lit. what do you want for yourself?
    a.
    Quid tibi vis = quid vis, the dat. being redundant (rare):

    quid aliud tibi vis?

    what else do you want? Ter. Heaut. 2, 3, 90.—With quisque:

    haud ita vitam agerent ut nunc plerumque videmus Quid sibi quisque velit nescire,

    be ignorant as to their own aims and purposes, Lucr. 3, 1058.—
    b.
    What do you mean? what do you drive at? what is your scope, object, drift (rare in post-Aug. writers; Don. ad Ter. Eun. prol. 45, declares it an archaism).
    (α).
    In 1 st pers. (rare):

    nunc quid processerim huc, et quid mihi voluerim dicam,

    and what I meant thereby, what was the purpose of my coming, Plaut. As. prol. 6:

    quid mihi volui? quid mihi nunc prodest bona voluntas?

    Sen. Ben. 4, 21, 6.—
    (β).
    In 2 d pers.:

    quid nunc tibi vis, mulier, memora,

    what is the drift of your talk? Plaut. Mil. 4, 2, 60: sed quid nunc tibi vis? what do you want to come at (i.e. by your preamble)? id. Poen. 1, 1, 24: quid tu tibi vis? Ego non tangam meam? what do you mean? i. e. what is your purpose? Ter. Eun. 4, 7, 28:

    quid tibi vis? quid cum illa rei tibi est?

    id. ib. 4, 7, 34:

    quid est quod sic gestis? quid sibi hic vestitus quaerit? Quid est quod laetus sis? quid tibi vis?

    what do you mean by all this? id. ib. 3, 5, 11:

    quid est, inepta? quid vis tibi? quid rides?

    id. ib. 5, 6, 6:

    quid vis tibi? Quid quaeris?

    id. Heaut. 1, 1, 9: Ph. Fabulae! Ch. Quid vis tibi? id. Phorm. 5, 8, 53:

    roganti ut se in Asiam praefectum duceret, Quid tibi vis, inquit, insane,

    Cic. Or. 2, 67, 269; so in 2 d pers. plur.:

    pro deum fidem, quid vobis vultis?

    Liv. 3, 67, 7.—
    (γ).
    In 3 d pers.:

    quid igitur sibi volt pater? cur simulat?

    Ter. And. 2, 3, 1:

    quid hic volt veterator sibi?

    id. ib. 2, 6, 26:

    proinde desinant aliquando me isdem inflare verbis: quid sibi iste vult?... Cur ornat eum a quo desertus est?

    Cic. Dom. 11, 29:

    quid sibi vellet (Caesar)? cur in suas possessiones veniret?

    Caes. B. G. 1, 44 med.:

    conicere in eum oculos, mirantes quid sibi vellet (i. e. by courting the plebeians),

    Liv. 3, 35, 5:

    qui quaererent quid sibi vellent qui armati Aventinum obsedissent,

    id. 3, 50, 15:

    quid sibi voluit providentia quae Aridaeum regno imposuit?

    Sen. Ben. 4, 31, 1: volt, non volt dare Galla mihi, nec dicere possum quod volt et non volt, quid sibi Galla velit, Mart: 3, 90, 2.—
    (δ).
    Transf. of things as subjects, what means, what signifies? quid volt sibi, Syre, haec oratio? Ter. Heaut. 4, 1, 2:

    ut pernoscatis quid sibi Eunuchus velit,

    id. Eun. prol. 45:

    quid ergo illae sibi statuae equestres inauratae volunt?

    Cic. Verr. 2, 2, 61, § 150:

    quid haec sibi horum civium Romanorum dona voluerunt?

    id. ib. 2, 3, 80, §

    186: avaritia senilis quid sibi velit, non intellego,

    what is the meaning of the phrase, id. Sen. 18, 66:

    quid ergo illa sibi vult pars altera orationis qua Romanos a me cultos ait?

    Liv. 40, 12, 14:

    tacitae quid vult sibi noctis imago?

    Ov. M. 9, 473.—
    5.
    Bene or male alicui velle, to wish one well or ill, to like or dislike one (ante-class. and poet.): Ph. Bene volt tibi. St. Nequam est illud verbum bene volt, nisi qui bene facit, Plaut. Trin. 2, 4, 37 sq.:

    jam diu ego huic bene et hic mihi volumus,

    id. Ps. 1, 3, 4:

    ut tibi, dum vivam, bene velim plus quam mihi,

    id. Cas. 2, 8, 30:

    egone illi ut non bene vellem?

    id. Truc. 2, 4, 90; cf. id. ib. 2, 4, 95; id. Merc. 2, 1, 21; id. Ps. 4, 3, 7; id. Poen. 3, 3, 9:

    nisi quod tibi bene ex animo volo,

    Ter. Heaut. 5, 2, 6:

    quo tibi male volt maleque faciet,

    Plaut. Pers. 5, 2, 44:

    atque isti etiam parum male volo,

    id. Truc. 5, 7; cf. id. As. 5, 1, 13:

    utinam sic sient qui mihi male volunt,

    Ter. Eun. 4, 3, 13:

    non sibi male vult,

    he does not dislike himself, Petr. 38; so, melius or optime alicui velle, to like one better or best:

    nec est quisquam mihi aeque melius quoi vellem,

    Plaut. Capt. 3, 5, 42; id. Merc. 5, 2, 57:

    illi ego ex omnibus optime volo,

    id. Most. 1, 4, 24.—And bene velle = velle: bene volueris in precatione augurali Messalla augur ait, significare volueris, Fest. s. v. bene sponsis, p. 351.—
    6.
    With abl.: alicujus causa velle, to like one for his own sake, i. e. personally, a Ciceronian phrase, probably inst. of omnia alicujus causa velle; lit. to wish every thing (i.e. good) in somebody's behalf.
    (α).
    With omnia expressed: etsi mihi videor intellexisse cum tecum de re M. Annaeii locutus sum, te ipsius causa vehementer omnia velle, tamen, etc.... ut non dubitem quin magnus cumulus accedat commenda tionis meae, Cic. Fam. 13, 55, 1:

    repente coepit dicere, se omnia Verris causa velle,

    that he had the most friendly disposition towards Verres, id. Verr. 2, 2, 26, § 64:

    accedit eo quod Varro magnopere ejus causa vult omnia,

    id. Fam. 13, 22, 1.—
    (β).
    Without omnia:

    per eos qui nostra causa volunt, valentque apud illum,

    Cic. Att. 11, 8, 1:

    sed et Phameae causa volebam,

    id. ib. 13, 49, 1:

    etsi te ipsius Attici causa velle intellexeram,

    id. ib. 16, 16, A, 6:

    valde enim ejus causa volo,

    id. Fam. 16, 17, 2 fin.:

    illud non perficis quo minus tua causa velim,

    id. ib. 3, 7, 6;

    12, 7, 1: si me velle tua causa putas,

    id. ib. 7, 17, 2:

    regis causa si qui sunt qui velint,

    id. ib. 1, 1, 1:

    credo tua causa velle Lentulum,

    id. Q. Fr. 1, 4, 5; id. Div. in Caecil. 6, 21; cf. id. Imp. Pomp. (v. C. 1. b. supra), where the phrase has its literal meaning; cf. also: alicujus causa (omnia) cupere; v. cupio.—
    7.
    With acc. and subjunct. per ecthesin (ante-class.): nunc ego illum meum virum veniat velim (by mixture of constructions: meum virum velim; and:

    meus vir veniat velim),

    Plaut. Cas. 3, 2, 29:

    nunc ego Simonidem mi obviam veniat velim,

    id. Ps. 4, 5, 10:

    nimis hercle ego illum corvum ad me veniat velim,

    id. Aul. 4, 6, 4:

    saltem aliquem velim qui mihi ex his locis viam monstret,

    id. Rud. 1, 3, 35:

    patrem atque matrem viverent vellem tibi,

    id. Poen. 5, 2, 106; cf. id. Merc. 2, 1, 30 (v. E. 1. d. supra).
    F.
    Velle used absolutely, variously rendered to will, have a will, wish, consent, assent:

    quod vos, malum... me sic ludificamini? Nolo volo, volo nolo rursum,

    I nill I will, I will I nill again, Ter. Phorm. 5, 8, 57: novi ingenium mulierum: Nolunt ubi velis, ubi nolis cupiunt ultro, they will not where you will, etc., id. Eun. 4, 7, 43:

    quis est cui velle non liceat?

    who is not free to wish? Cic. Att. 7, 11. 2:

    in magnis et voluisse sat est,

    Prop. 2, 10 (3, 1), 6:

    tarde velle nolentis est,

    slow ness in consenting betrays the desire to refuse, Sen. Ben. 2, 5, 4:

    quae (animalia) nullam injuriam nobis faciunt, quia velle non possunt, id. Ira, 2, 26, 4: ejus est nolle qui potest velle,

    the power to assent implies the power to dissent, Dig. 50, 17, 3.—So velle substantively:

    sed ego hoc ipsum velle miserius duco quam in crucem tolli,

    that very wishing, Cic. Att. 7, 11, 2: inest enim velle in carendo, the word carere implies the notion of a wish, id. Tusc. 1, 36, 88:

    velle ac posse in aequo positum erat,

    his will and power were balanced, Val. Max. 6, 9, ext. 5:

    velle tuum nolo, Didyme, nolle volo,

    Mart. 5, 83, 2:

    velle suum cuique est,

    each has his own likings, Pers. 5, 53.
    II.
    In partic.
    A.
    Redundant, when the will to do is identified with the act itself.
    1.
    In imperative sentences.
    a.
    In independent sentences introduced by noli velle, where noli has lost the idea of volition:

    nolite, judices, hunc velle maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,

    do not resolve, Cic. Cael. 32, 79:

    nolite igitur id velle quod fieri non potest,

    id. Phil. 7, 8, 25: qui timor bonis omnibus injectus sit... nolite a me commoneri velle, do not wish, expect, to be reminded by me, etc., id. Mur. 25, 50: nolite hunc illi acerbum nuntium velle perferri, let it not be your decision that, etc., id. Balb. 28, 64: cujus auspicia pro vobis experti nolite adversus vos velle experiri, do not desire, etc., Liv. 7, 40, 16:

    noli adversum eos me velle ducere, etc.,

    Nep. Att. 4, 2.—
    b.
    Ne velis or ne velit fecisse = ne feceris, or ne facito (v. I. A. 3. a. supra).—So ne velis with pres. inf.:

    neve, revertendi liber, abesse velis (= neve abfueris),

    Ov. H. 1, 80.—
    c.
    In affirmative imperative sentences (velim esse = esto;

    rare): tu tantum fida sorori Esse velis (= fida esto or sis),

    Ov. M. 2, 745; and in 3 d pers.:

    di procul a cunctis... Hujus notitiam gentis habere velint (= habeant),

    id. P. 1, 7, 8:

    credere modo qui discet velit (= credat qui discet),

    Quint. 8, prooem. 12. —
    d.
    In clauses dependent on verbs of commanding and wishing:

    aut quia significant divam praedicere ut armis Ac virtute velint patriam defendere terram (= ut defendant),

    Lucr. 2, 641: precor quaesoque ne ante oculos patris facere et pati omnia infanda velis (= facias et patiaris). Liv. 23, 9, 2:

    monentes ne experiri vellet imperium cujus vis, etc.,

    id. 2, 59, 4; 39, 13, 2:

    et mea... opto Vulnera qui fecit facta levare velit,

    Ov. Tr. 5, 2, 18: nos contra (oravimus) [p. 2009]... ne vertere secum Cuncta pater fatoque urguenti incumbere vellet, Verg. A. 2, 653. —With pass. perf. inf. (v. I. B. 9. b. b):

    legati Sullam orant ut filii innocentis fortunas conservatas velit (virtually = fortunas conservet),

    Cic. Rosc. Am. 9, 25:

    a te peto ut utilitatem sociorum per te quam maxime defensam et auctam velis (= defendas et augeas),

    id. Fam. 13, 9, 3.—So after utinam or ut:

    utinam illi qui prius eum viderint me apud eum velint adjutum tantum quantum ego vellem si quid possem (= utinam illi me adjuvent quantum ego adjuvarem, etc.),

    id. Att. 11, 7, 7:

    cautius ut saevo velles te credere Marti (= utinam te credidisses),

    Verg. A. 11, 153:

    edictum praemittit ad quam diem magistratus... sibi esse praesto Cordubae vellet (= sibi praesto essent),

    Caes. B. C. 1, 19 (cf. also I. B. 9. b. b, and I. B. 2. fin. supra).—
    2.
    In conditional clauses, si facere velim = si faciam, often rendered by the potential or future auxiliaries would or will:

    non tu scis, Bacchae bacchanti si velis advorsarier, ex insana insaniorem facies? (= si advorseris),

    Plaut. Am. 2, 2, 80:

    si meum Imperium exsequi voluisset, interemptam oportuit (= si executus esset),

    Ter. Heaut. 4, 1, 22:

    si id confiteri velim, tamen istum condemnetis necesse est (= si id confitear),

    if I would acknowledge, Cic. Verr. 2, 2, 18, § 45:

    si quis velit ita dicere... nihil dicat (= si quis dicat),

    id. Fat. 14, 32:

    dies deficiat si velim numerare, etc.,

    id. N. D. 3, 32, 81;

    so,

    id. Tusc. 5, 35, 102; id. Verr. 2, 2, 21, § 52:

    qua in sententia si constare voluissent, suam auctoritatem... recuperassent,

    id. Fam. 1, 9, 14; id. Verr. 2, 1, 11, § 31; id. Lael. 20, 75:

    conicere potestis, si recordari volueritis quanta, etc.,

    if you will remember, id. Verr. 2, 4, 58, § 129; so id. Or. 1, 44, 197; id. Brut. 1, 2, 5:

    quod si audire voletis externa, maximas res publicas ab adulescentibus labefactatas reperietis,

    id. Sen. 6, 20; so id. Or. 1, 60, 256; 2, 23, 95:

    ejus me compotem voti vos facere potestis, si meminisse vultis, non vos in Samnio, etc.,

    Liv. 7, 40, 5; 23, 13, 6; 23, 15, 4: cum olera Diogeni lavanti Aristippus dixisset: si Dionysium adulare velles, ista non esses;

    Imo, inquit, si tu ista esse velles, non adulares Dionysium,

    Val. Max. 4, 3, ext. 4:

    ut si his (legibus) perpetuo uti voluissent, sempiternum habituri fuerint imperium,

    id. 5, 3, ext. 3:

    quid enim si mirari velit, non in silvestribus dumis poma pendere,

    Sen. Ira, 2, 10, 6; cf. Curt. 5, 1, 1; 3, 5, 6; Ov. H. 17 (18), 43.—With perf. inf. pass.:

    nisi ea (opera) certi auctores monumentis suis testata esse voluissent,

    Val. Max. 3, 2, 24.—
    3.
    In declarative sentences.
    a.
    Volo in 1 st pers. with perf. pass. inf. or part. (volo oratum esse or oratum = oro; v. I. B. 9. b. a and b):

    vos omnes opere magno esse oratos volo benigne ut operam detis, etc.,

    Plaut. Cas. prol. 21:

    justam rem et facilem esse oratam a vobis volo,

    id. Am. prol. 33:

    illud tamen te esse admonitum volo, etc.,

    Cic. Cael. 3, 8:

    sed etiam est paucis vos quod monitos voluerim,

    Plaut. Capt. prol. 53:

    illud te, Tulli, monitum velim etc.,

    Liv. 1, 23, 8:

    quamobrem omnes eos oratos volo Ne, etc.,

    Ter. Heaut. prol. 26; so, factum volo = faciam: serva tibi sodalem, et mihi filium. Mne. Factum volo, I will, Plaut. Bacch. 3, 3, 91: pariter nunc opera me adjuves ac, etc. Nau. Factum volo, Ter. Phorm. 5, 3, 4; so Plaut. Pers. 2, 5, 10.—In 3 d pers.:

    esse salutatum vult te mea littera primum,

    Ov. P. 2, 7, 1.—
    b.
    With pres. inf.:

    propterea te vocari ad cenam volo (= voco te),

    Plaut. Capt. 1, 2, 72:

    sed nunc rogare hoc ego vicissim te volo: quid fuit, etc. (= nunc te rogo),

    id. Trin. 1, 2, 136.—
    c.
    With perf. act. inf.:

    pace tua dixisse velim (= pace tua dixerim),

    Ov. P. 3, 1, 9.—
    d.
    In other connections, when the will or purpose is made more prominent than the action:

    eorum alter, qui Antiochus vocatur, iter per Siciliam facere voluit (= fecit),

    Cic. Verr. 2, 4, 27, § 61:

    si suscipere eam (religionem) nolletis, tamen in eo qui violasset sancire vos velle oporteret (= sancire vos oporteret),

    id. ib. 2, 4, 51, §

    114: ut insequentibus diebus nemo eorum forum aut publicum adspicere vellet (= adspiceret),

    Liv. 9, 7, 11:

    talentis mille percussorem in me emere voluisti (= emisti),

    Curt. 3, 5, 6: quin etiam senatus gratias ei agentem quod redire voluisset ante portas eduxit (= quod redisset), Val. Max. 3, 4, 4:

    utri prius gratulemur, qui hoc dicere voluit, an cui audire contigit? (= qui hoc dixit),

    id. 4, 7, ext. 2:

    sic tua non paucae carpere facta volent (= carpent),

    Ov. P. 3, 1, 64.
    B.
    Velim, as potential subjunctive (mostly in 1 st pers. sing., as subjunctive of modest statement), = volo, I wish, I should like.
    1.
    With verb in the second person.
    a.
    With pres. subj., so most frequently in Cic.
    (α).
    As a modest imperative of the dependent verb: velim facias = fac, I wish you would do it, please do it:

    ego quae in rem tuam sint, ea velim facias,

    Ter. Phorm. 2, 4, 9:

    eas (litteras) in eundem fasciculum velim addas,

    Cic. Att. 12, 53:

    eum salvere jubeas velim,

    id. ib. 7, 7, 7:

    velim me facias certiorem, etc.,

    id. ib. 1, 19, 9:

    tu velim saepe ad nos scribas,

    id. ib. 1, 12, 4:

    velim mihi ignoscas,

    id. Fam. 13, 75, 1:

    tu velim animum a me parumper avertas,

    id. Lael. 1, 5; cf. id. Att. 1, 11, 3; 7, 3, 11; 8, 12, 5; id. Fam. 15, 3, 2 et saep.:

    haec pro causa mea dicta accipiatis velim,

    Liv. 42, 34, 13: velim, inquit, hoc mihi probes, Aug. ap. Suet. Aug. 51:

    Musa velim memores, etc.,

    Hor. S. 1, 5, 53.—
    (β).
    Expressing a wish without a command (v. vellem):

    vera dicas velim,

    I wish you told the truth, Plaut. Cas. 2, 3, 18:

    quam velim Bruto persuadeas ut Asturae sit,

    Cic. Att. 14, 15, 4:

    ipse velim poenas experiare meas,

    Ov. Tr. 3, 11, 74;

    so in asseverations: ita velim me promerentem ames, dum vivas, mi pater, ut... id mihi vehementer dolet,

    Ter. Ad. 4, 5, 47.—
    b.
    With infinitive clause.
    (α).
    With the force of a modest imperative:

    sed qui istuc credam ita esse, mihi dici velim (i. e. a te),

    Ter. Phorm. 5, 6, 15:

    extremum illud est quod mihi abs te responderi velim,

    Cic. Vat. 17, 41 (may be a dependent subjunctive):

    itaque vos ego, milites, non eo solum animo.... pugnare velim, etc.,

    Liv. 21, 41, 10.—
    (β).
    As a mere wish:

    velim te arbitrari, frater, etc.,

    Plaut. Aul. 2, 1, 1:

    primum te arbitrari id quod res est velim,

    Ter. Eun. 5, 5, 9.—With perf. act.:

    hanc te quoque ad ceteras tuas eximias virtutes, Masinissa, adjecisse velim,

    Liv. 30, 14, 6.—With perf. pass., Liv. 1, 23, 8 (v. II. A. 3. a. supra).—
    c.
    With ut (rare):

    de tuis velim ut eo sis animo, quo debes esse,

    Cic. Fam. 4, 14, 4. —
    d.
    With ne (rare), Plaut. Rud. 4, 4, 23 (v. I. C. 2. supra).—
    2.
    With dependent verb in the third person, expressing a wish.
    a.
    With pres. subj.:

    ita se defatigent velim Ut, etc.,

    Ter. Ad. 4, 1, 3:

    de Cicerone quae mihi scribis, jucunda mihi sunt: velim sint prospera,

    Cic. Att. 14, 11, 2:

    velim seu Himilco, seu Mago respondeat,

    Liv. 23, 12, 15:

    sint haec vera velim,

    Verg. Cir. 306:

    nulla me velim syllaba effugiat,

    Quint. 11, 2, 45.—With final clause:

    tu velim mihi ad urbem praesto sis, ut tuis consiliis utar,

    Cic. Att. 9, 16, 3; cf. id. ib. 11, 11, 2 (v. I. C. 2. supra).—With ellips. of pres. subj.:

    velim mehercule Asturae Brutus (i. e. sit),

    Cic. Att. 14, 11, 1.—
    b.
    With perf. subj. (a wish referring to the past):

    nimis velim improbissumo homini malas edentaverint,

    Plaut. Rud. 3, 2, 48.—
    c.
    With inf.-clause:

    ne ego nunc mihi modium mille esse argenti velim!

    Plaut. Stich. 4, 2, 9: di me perdant! Me. Quodcunque optes, velim tibi contingere, id. Cist. 2, 1, 30:

    velim eum tibi placere quam maxime,

    Cic. Brut. 71, 249: idque primum ita esse velim;

    deinde etiam, si non sit, mihi persuaderi tamen velim,

    id. Tusc. 1, 11, 24:

    quod faxitis, deos velim fortunare,

    Liv. 6, 41, 12.—With perf. pass. inf. (v. I. B. 9. b. b, supra):

    edepol te hodie lapide percussum velim,

    Plaut. Stich. 4, 2, 33:

    moribus praefectum mulierum hunc factum velim,

    id. Aul. 3, 5, 30.—With inf.-clause understood:

    nimium plus quam velim nostrorum ingenia sunt mobilia,

    Liv. 2, 37, 4.—
    3.
    With verb in the first person.
    a.
    With inf. pres. (so most freq.):

    atque hoc velim probare omnibus, etc.,

    Cic. Prov. Cons. 20, 47:

    velim scire ecquid de te recordere,

    id. Tusc. 1, 6, 13:

    quare te, ut polliceris, videre plane velim,

    id. Att. 11, 9, 3:

    nec vero velim... a calce ad carceres revocari,

    id. Sen. 23, 83:

    sed multitudo ea quid animorum... habeat scire velim,

    Liv. 23, 12, 7:

    interrogare tamen velim, an Isocrates Attice dixerit,

    Quint. 12, 10, 22.—With perf. inf. act., Ov. P. 3, 1, 9 (v. II. A. 3. c.).—
    b.
    With acc. and inf.:

    quod velis, modo id velim me scire,

    Plaut. Cas. 2, 4, 8.—So with perf. pass. inf.:

    ego praeterquam quod nihil haustum ex vano velim, Fabium... potissimum auctorem habui,

    Liv. 22, 7, 4.—
    c.
    With subj. pres.:

    eo velim tam facili uti possim et tam bono in me quam Curione,

    Cic. Att. 10, 8, 10 B. and K. ex conj. Mull. (Lachm., Hoffm. posse; al. possem).—
    4.
    Velim in the principal sentence of conditional clauses, I would, I should be willing:

    aetatem velim servire, Libanum ut (= si) conveniam modo,

    Plaut. As. 2, 2, 8:

    velim, si fieri possit,

    id. Truc. 2, 4, 12:

    si quid tibi compendi facere possim, factum edepol velim (redundant),

    id. ib. 2, 4, 26:

    si possim, velim,

    id. Stich. 4, 2, 9:

    nec velim (imitari orationes Thucydidis) si possim,

    Cic. Brut. 83, 287:

    si liceat, nulli cognitus esse velim,

    Ov. Tr. 5, 12, 42.—
    5.
    The other persons of velim in potential use (rare).
    a.
    Velis.
    (α).
    Imperatively = cupito:

    quoniam non potest fieri quod vis, Id velis quod possit,

    Ter. And. 2, 1, 6:

    atque aliquos tamen esse velis tibi, alumna, penates,

    Verg. Cir. 331.—
    (β).
    Declaratively with indef. subj.: quom inopia'st, cupias; quando ejus copia'st, tum non velis, then you (i.e. people, they) do not want it, Plaut. Trin. 3, 2, 45.—
    (γ).
    Redundant, as a form of the imperative of the dependent verb, Ov. Am. 1, 4, 38 (v. I. A. 3. a. b); id. H. 1, 80 (v. II. A. 1. b.); id. M. 2, 746 (v. II. A. 1. c.).—
    b.
    Velit.
    (α).
    Modestly for vult:

    te super aetherias licentius auras Haud pater ille velit, etc.,

    Verg. A. 7, 558: nemo enim minui velit id in quo maximus fuit, would like that to be diminished in which, etc., Quint. 12, 11, 6; cf. Verg. A. 2, 104, and Ov. H. 9, 7 (v. I. E. 1. c. supra).— So, poet., instead of vellet with perf. inf.:

    ut fiat, quid non illa dedisse velit?

    Ov. Am. 2, 17, 30.—
    (β).
    = imperative of third person:

    arma velit, poscatque simul rapiatque juventus,

    Verg. A. 7, 340.—Redundantly, giving to the dependent verb the force of an imperative, Quint. 8, prooem. 12 (v. II. A. 1. c. supra; v. also I. A. 3. a. supra).—
    c.
    Velimus.
    (α).
    In the optative sense of velim:

    sed scire velimus quod tibi nomen siet,

    Plaut. Pers. 4, 6, 18.—
    (β).
    With imperative sense (= let us, we should, etc.), Quint. 6, 3, 28 (v. I. A. 2. d. supra).—
    d.
    Velitis = velim velitis (i. e. jubeatis, jubete):

    novos consules ita cum Samnite gerere bellum velitis ut omnia ante nos bella gesta sunt,

    Liv. 9, 8, 10.—So especially in velitis jubeatis, a formula in submitting a law to the votes of the people in the comitia centuriata or tributa, let it be resolved and ordered by you:

    rogatus in haec verba populus: velitis jubeatisne haec sic fieri, si respublica populi Romani Quiritium, etc.,

    Liv. 22, 10, 2:

    velitis jubeatis, Quirites... uti de ea re Ser. Sulpicius praetor urbanus ad senatum referat, etc.,

    id. 38, 54, 3.—And parodied by Cic.:

    velitis jubeatis ut quod Cicero versum fecerit,

    Cic. Pis. 29, 72.—So in oblique discourse, vellent juberent:

    rogationem promulgavit, vellent juberent Philippo... bellum indici,

    Liv. 31, 6, 1:

    vellent juberentne se regnare,

    id. 1, 46, 1; cf.

    in the resolution of the people: plebis sic jussit: quod senatus... censeat, id volumus jubemusque,

    id. 26, 33, 14.—
    e.
    Velint, optative and redundant, Cic. Att. 11, 7, 7 (v. II. A. 1. d.); Ov. P. 1, 7, 8 (v. II. A. 1. c.).
    C.
    Vellem, as potential subjunctive, I wish, should like, should have liked, representing the wish as contrary to fact, while velim refers to a wish which may be realized:

    de Menedemo vellem verum fuisset, de regina velim verum sit,

    Cic. Att. 15, 4, 4. It is not used with imperative force; cf.:

    quod scribis, putare te... vellem scriberes, cur ita putares... tu tamen velim scribas,

    Cic. Att. 11, 24, 5.—Often quam vellem, how I wish, i. e. I wish very much; and in the same sense: nimium vellem, v. infra.
    1.
    With verb in first person.
    a.
    With inf. pres., I wish, would like, referring to present or future actions:

    videre equidem vos vellem, cum huic aurum darem,

    Plaut. Poen. 3, 3, 68:

    vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus,

    Cic. Sen. 10, 32:

    vellem equidem vobis placere, Quirites, sed, etc.,

    Liv. 3, 68, 9:

    quam fieri vellem meus libellus!

    Mart. 8, 72, 9.—With cuperem and optarem:

    nunc ego Triptolemi cuperem conscendere currus... Nunc ego Medeae vellem frenare dracones... Nunc ego jactandas optarem sumere pennas, etc.,

    Ov. Tr. 3, 8, 1 sqq.— [p. 2010] Rarely, I should have liked:

    tum equidem istuc os tuum inpudens videre nimium vellem!

    Ter. Eun. 3, 5, 49.—And in conditional sense:

    maerorem minui: dolorem nec potui, nec, si possem, vellem (i. e. minuere),

    Cic. Att. 12, 28, 2:

    certe ego, si sineres, titulum tibi reddere vellem,

    Ov. Tr. 4, 5, 13:

    sic nec amari quidem vellem (i. e. if I were in his place),

    Sen. Ira, 1, 20, 4.—
    b.
    With perf. inf., I wish I had:

    abiit, vah! Rogasse vellem,

    I wish I had asked him, Ter. Heaut. 5, 2, 25:

    maxime vellem semper tecum fuisse,

    Cic. Att. 8, 11, D, 5:

    quam vellem petisse ab eo quod audio Philippum impetrasse,

    id. ib. 10, 4, 10:

    non equidem vellem, quoniam nocitura fuerunt, Pieridum sacris imposuisse manum,

    Ov. Tr. 4, 1, 27:

    ante equidem summa de re statuisse, Latini, Et vellem, et fuerat melius,

    Verg. A. 11, 303. —
    c.
    With inf.-clause, the predicate being a perf. part. (v. I. B. 9. b. b, supra):

    virum me natam vellem,

    would I had been born a man! Ter. Phorm. 5, 3, 9.—
    d.
    With subj. imperf. (rare):

    quam vellem, Panaetium nostrum nobiscum haberemus,

    Cic. Rep. 1, 10, 15.—
    2.
    The subject of the dependent verb in the second person.
    a.
    With subj. imperf. (the regular construction):

    hodie igitur me videbit, ac vellem tum tu adesses,

    I wish you could be present, Cic. Att. 13, 7, 2:

    quam vellem de his etiam oratoribus tibi dicere luberet,

    I wish you would please, id. Brut. 71, 248.—
    b.
    With subj. pluperf., I wish you had:

    vellem Idibus Martiis me ad cenam invitasses,

    Cic. Fam. 12, 4, 1:

    quam vellem te ad Stoicos inclinavisses,

    id. Fin. 3, 3, 10:

    vellem suscepisses juvenem regendum,

    id. Att. 10, 6, 2:

    quam vellem Bruto studium tuum navare potuisses,

    id. ib. 15, 4, 5.—
    c.
    With ne and pluperf. subj.:

    tu vellem ne veritus esses ne parum libenter legerem tuas litteras,

    Cic. Fam. 7, 33, 2.—
    d.
    With ellipsis of verb: vera cantas, vana vellem (i. e. cantares). Plaut. Most. 3, 4, 41.—
    3.
    With verb in third person.
    a.
    With imperf. subj. (the regular construction):

    patrem atque matrem viverent vellem tibi (per ecthesin, v. I. E. b.),

    Plaut. Poen. 5, 2, 106:

    vellem adesset Antonius, modo sine advocatis,

    Cic. Phil. 1, 7, 16:

    vellem nobis hoc idem vere dicere liceret,

    id. Off. 3, 1, 1:

    vellem adesse posset Panaetius,

    id. Tusc. 1, 33, 81:

    vellem hoc esset laborare,

    id. Or. 2, 71, 287.—
    b.
    With pluperf. subj.:

    vellem aliqui ex vobis robustioribus hunc male dicendi locum suscepissent,

    Cic. Cael. 3, 7:

    vellem dictum esset ab eodem etiam de Dione,

    id. ib. 10, 23; so id. ib. 31, 74; id. Brut. 44, 163:

    quam vellem Dareus aliquid ex hac indole hausisset!

    Curt. 3, 32 (12), 26.—
    c.
    With inf.-clause.
    (α).
    With inf. pres., I wish he were:

    quam non abesse ab hujus judicio L. Vulsionem vellem!

    Cic. Clu. 70, 198:

    nunc mihi... Vellem, Maeonide, pectus inesse tuum,

    Ov. F. 2, 120.—
    (β).
    With perf. inf. or part., I wish he had, had been:

    quam vellem Menedemum invitatum!

    Ter. Heaut. 1, 2, 11:

    epistulas, quas quidem vellem mihi numquam redditas,

    Cic. Att. 11, 22, 1.—

    With ellipsis of predicate: illud quoque vellem antea (i. e. factum, or factum esse),

    Cic. Att. 11, 23, 3.—
    d.
    With ut, Cic. Sull. 1, 1; id. Fam. 7, 33, 2 (v. I. C. 1. a. supra).—
    4.
    With acc. of a neuter pronoun or of a noun:

    aliquando sentiam us nihil nobis nisi, id quod minime vellem, spiritum reliquum esse,

    Cic. Att. 9, 19, 2: tris eos libros maxime nunc vellem: apti essent ad id quod cogito, I would like to have (cf. I. E. 1. a.), id. ib. 13, 22, 2.—
    5.
    In the other persons of vellem (mostly poet.).
    a.
    Velles.
    (α).
    In optative sentences redundant, Verg. A. 11, 153 (v. II. A. 1. d.).—
    (β).
    Of an indefinite subject:

    velles eum (Senecam) suo ingenio dixisse, alieno judicio,

    Quint. 10, 1, 130.—
    b.
    Vellet.
    (α).
    In the potential sense of vellem: vellet abesse quidem;

    sed adest. Velletque videre, Non etiam sentire canum fera facta suorum,

    Ov. M. 3, 247.—
    (β).
    Conditionally:

    quis vellet tanti nuntius esse mali (i. e. if in this situation)?

    Ov. H. 12, 146.—
    c.
    Vellent.
    (α).
    In the potential sense of vellem:

    quam vellent aethere in alto Nunc of pauperiem et duros perferre labores!

    Verg. A. 6, 436.—
    (β).
    Conditionally: nec superi vellent hoc licuisse sibi, would wish, i. e. if in this situation, Mart. 4, 44, 8.
    D.
    Volam and voluero.
    1.
    In gen.: respiciendus erit sermo stipulationis, utrumne talis sit: quem voluero, an quem volam. Nam si talis fuerit quem voluero, cum semel elegerit, mutare voluntatem non poterit;

    si vero... quem volam, donec judicium dictet, mutandi potestatem habebit,

    Dig. 45, 1, 112.—
    2.
    Volam in principal sentences.
    (α).
    = Engl. future, I shall wish, etc.:

    et commeminisse hoc ego volam te,

    I shall require you to recollect this, Plaut. Curc. 4, 2, 7: cum omnia habueris, tunc habere et sapientiam voles? will you also wish to have wisdom when? etc., Sen. Ep. 17, 8.—
    (β).
    Denoting present probability: et scilicet jam me hoc voles patrem exorare, ut, etc., you doubtless wish me, etc., Ter. Heaut. 4, 3, 27.—
    3.
    In clauses dependent on predicates implying a future, generally rendered by an English present:

    quid si sors aliter quam voles evenerit?

    otherwise than as you wish, Plaut. Cas. 2, 5, 35:

    tum te, si voles, cum patriae quod debes solveris, satis diu vixisse dicito,

    then if you choose, if you will, Cic. Marcell. 9, 27:

    decedes cum voles,

    id. Att. 6, 3, 2:

    qui magis effugies eos qui volent fingere?

    those who are bent upon inventing, who will invent, falsehoods, id. ib. 8, 2, 2; cf. id. ib. 1, 1, 4; id. Verr. 2, 4, 25, § 55; id. Prov. Cons. 9, 24:

    quod voles gratum esse, rarum effice,

    Sen. Ben. 1, 14, 1; cf. id. Brev. Vit. 7, 9: si di volent, the gods permitting, August. ap. Suet. Calig. 8:

    invenies, vere si reperire voles,

    Ov. P. 3, 1, 34; cf. Hor. Ep. 1, 16, 78; Tib. 1, 4, 45.—So, voluero:

    quem (locum) si qui vitare voluerit, sex milium circuitu in oppidum pervenit,

    who wishes to avoid this spot, Caes. B. C. 2, 24.
    E.
    Si vis, parenthetically.
    1.
    If you please (cf. sis, supra init.):

    paulum opperirier, Si vis,

    Ter. Eun. 5, 2, 52:

    audi, si vis, nunc jam,

    id. Ad. 2, 1, 30:

    dic, si vis, de quo disputari velis,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13.—
    2.
    If you wish, choose, insist upon it:

    hanc quoque jucunditatem, si vis, transfer in animum,

    Cic. Fin. 2, 4, 14:

    addam, si vis, animi, etc.,

    id. ib. 2, 27, 89:

    concedam hoc ipsum, si vis, etc.,

    id. Div. 2, 15, 34.
    F.
    Quam, with any person of the pres. indic. or subj., or imperf. subj. or future, = quamvis, in a concessive sense, virtually, however, however much.
    1.
    3 d pers. sing.:

    quod illa, quam velit sit potens, numquam impetravisset (= quamvis sit potens),

    however powerful she may be, Cic. Cael. 26, 63:

    C. Gracchus dixit, sibi in somnis Ti. fratrem visum esse dicere, quam vellet cunctaretur, tamen eodem sibi leto... esse pereundum,

    id. Div. 1, 26, 56:

    quam volet jocetur,

    id. N. D. 2, 17, 46.—
    2.
    1 st pers. plur.:

    quam volumus licet ipsi nos amemus, tamen, etc.,

    Cic. Har. Resp. 9, 19.—
    3.
    2 d pers. plur.: exspectate facinus quam vultis improbum, vincam tamen, etc., expect a crime, however wicked ( ever so wicked), etc., Cic. Verr. 2, 5, 5, § 11;

    but: hac actione quam voletis multi dicent,

    as many as you choose, id. ib. 2, 2, 42, § 102.—
    4.
    3 d pers. plur.:

    quam volent illi cedant, tamen a re publica revocabuntur,

    Cic. Phil. 2, 44, 113:

    quam volent in conviviis faceti, dicaces, etc., sint, alia fori vis est, alia triclinii,

    id. Cael. 28, 67;

    but: et ceteri quam volent magnas pecunias capere possint,

    as much money as they choose, id. Verr. 2, 2, 58, § 142.
    G.
    Volo = malo, to prefer, with a comparative clause (rare):

    quodsi in ceteris quoque studiis a multis eligere homines commodissimum quodque, quam sese uni alicui certo vellent addicere, = si se eligere mallent quam se uni addicere,

    Cic. Inv. 2, 2, 5:

    malae rei quam nullius duces esse volunt,

    Liv. 3, 68, 11:

    famaene credi velis quanta urbs a te capta sit, quam posteris quoque eam spectando esse?

    id. 25, 29, 6.
    H.
    With magis and maxime.
    1.
    Magis velle: ut tu illam salvam magis velles quam ego, you wish more than I, etc., Ter. Hec. 2, 2, 17.—
    2.
    With maxime, to wish above all, more than any thing or any one else, to be most agreeable to one, to like best, to prefer (among more than two alternatives):

    quia id maxime volo ut illi istoc confugiant,

    wish above all, Plaut. Most. 5, 1, 49; so id. Trin. 3, 2, 38:

    maxime vellem, judices, ut P. Sulla, etc.,

    Cic. Sull. 1, 1:

    caritate nos capiunt reges, consilio optimates, libertate populi, ut in comparando difficile ad eligendum sit, quid maxime velis,

    which you prefer, like best, id. Rep. 1, 35, 55; so, quemadmodum ego maxime vellem, id. Att. 13, 1, 1:

    tris eos libros maxime nunc vellem,

    above all others, id. ib. 13, 32, 2:

    alia excusanti juveni, alia recipienti futura, ita ut maxime vellet senatus responderi placuit,

    as it was most agreeable to him, Liv. 39, 47:

    si di tibi permisissent quo modo maxime velles experiri animum meum,

    in the manner most convenient to yourself, Curt. 3, 6, 12.
    K.
    In disjunctive co - ordination.
    1.
    With sive... sive:

    tu nunc, sive ego volo, seu nolo, sola me ut vivam facis,

    whether I choose or not, Plaut. Cist. 3, 14:

    itaque Campanos sive velint, sive nolint, quieturos,

    Liv. 8, 2, 13.—
    2.
    Without connectives.
    a.
    Vis tu... vis:

    congredi cum hoste liceat... vis tu mari, vis terra, vis acie, vis urbibus expugnandis experiri virtutem?

    Liv. 25, 6, 22.—
    b.
    Velim nolim.
    (α).
    Interrogatively, = utrum velim nec ne:

    velit nolit scire, difficile est,

    it is difficult to know whether he intends it or not, Cic. Q. Fr. 3, 8, 4.—
    (β).
    = seu velim seu nolim:

    ut mihi, velim nolim, sit certa quaedam tuenda sententia,

    whether I will or not, Cic. N. D. 1, 7, 17:

    velim nolim, in cognomine Scipionum haeream necesse est,

    Val. Max. 3, 7, 3:

    mors interim adest, cui velis nolis vacandum est,

    Sen. Brev. Vit. 8, 5:

    hunc ita fundatum necesse est, velit nolit, sequatur hilaritas continua,

    id. Vit. Beat. 4, 4:

    velint nolint, respondendum est... beate vivere bonum non esse,

    id. Ep. 117, 4:

    praeterea futuri principes, velint nolint, sciant, etc.,

    Plin. Pan. 20 fin. Part. and P. a.: vŏlens, entis.
    A.
    As a part. proper, retaining the meaning and construction of velle, with the force of a relative or adverbial clause.
    1.
    Agreeing with some member of the sentence ( poet. and in post-class. prose;

    rare): neque illum... multa volentem Dicere praeterea vidit (= qui multa voluit dicere),

    Verg. G. 4, 501; id. A. 2, 790:

    nec me vis ulla volentem Avertet (i. e. si adhaerere foederi volo),

    id. ib. 12, 203: decemviri, minuere volentes hujuscemodi violentiam... putaverunt, etc., intending ( who intended) to diminish such a violence, etc., Gell. 20, 1, 34:

    Milo, experiri etiamtunc volens, an ullae sibi reliquae vires adessent... rescindere quercum conatus est,

    id. 15, 16, 3:

    scio quosdam testatores, efficere volentes ne servi sui umquam ad libertatem venirent, etc., hactenus scribere solitos,

    Dig. 40, 4, 61:

    si te volentem ad prohibendum venire, deterruerit aliquis, etc.,

    ib. 43, 24, 1, § 10.—
    2.
    Abl. absol. (not ante-Aug.):

    ne cujus militis scripti nomen nisi ipso volente deleretur,

    except with his consent, Liv. 7, 41, 4; so,

    Teum ex medio cursu classem repente avertit, aut volentibus iis usurus commeatu parato hostibus, aut ipsos pro hostibus habiturus,

    with their consent, id. 37, 27, 3:

    ponuntque ferocia Poeni Corda, volente deo,

    since the god willed it, Verg. A. 1, 303: Thrasippo supplicium a se voluntaria morte exigere volente, while he was about to inflict punishment on himself, etc., Val. Max. 5, 1, ext. 2: scire volentibus immortalibus dis an Romana virtus imperium orbis mereretur, it being the will of the gods to know, etc., Flor. 1, 13, 3 (1, 7, 3): qui sciente aut volente eo ad quem res pertinet, possessionem nanciscitur, with the knowledge and consent of the person who, etc., Dig. 41, 2, 6. —
    B.
    As adj., willing, voluntary, and hence, favorably disposed (opp. invitus).
    1.
    Attributively.
    a.
    In the phrase cum dis volentibus, lit. with the willing or favoring gods, i. e. with the will, permission, or favor of the gods: dono ducite doque volentibu' cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 208 Vahl.):

    sequere hac, mea gnata, me cum dis volentibus,

    Plaut. Pers. 3, 1, 4:

    cum dis volentibus quodque bene eveniat mando tibi Mani uti illaec suovetaurilia, etc.,

    Cato, R. R. 141 (142).— And without cum, abl. absol.:

    virtute ac dis volentibus magni estis et opulenti,

    Sall. J. 14, 19.—
    b.
    Volenti animo.
    (α).
    = cupide, eagerly:

    Romae plebes litteris quae de Metello ac Mario missae erant, volenti animo de ambobus acceperant,

    Sall. J. 73, 3. —
    (β).
    On purpose, intentionally:

    consilio hanc omnes animisque volentibus urbem Adferimur,

    Verg. A. 7, 216.—
    2.
    Predicatively.
    a.
    Agreeing with the subject-nom. or subject - acc.
    (α).
    Voluntarily, willingly, [p. 2011] gladly (class.):

    (hi) divini generis appellentur... vobisque jure et lege volentes pareant,

    Cic. Univ. 11 fin.:

    quas victi ab hostibus poenas metuerant, eas ipsi volentes pendere,

    Sall. J. 76, 6:

    quia volentes in amicitiam non veniebant,

    Liv. 21, 39, 4:

    si volentes ac non coacti mansissent in amicitia,

    id. 24, 37, 7:

    quocunque loco seu volens seu invitus constitisti,

    id. 7, 40, 13:

    itaque se numquam volentem parte qua posset rerum consilio gerendarum cessurum,

    id. 22, 27, 9:

    (virtus), quidquid evenerit, feret, non patiens tantum, sed etiam volens,

    Sen. Vit. Beat. 15, 5:

    non est referre gratiam quod volens acceperis nolenti reddere,

    id. Ben. 4, 40, 4:

    volens vos Turnus adoro,

    Verg. A. 10, 677; 3, 457; 6, 146;

    12, 833: date vina volentes,

    id. ib. 8, 275: ipsa autem macie tenuant armenta volentes ( on purpose), id. G. 3, 129.—And referring to subjects denoting things: quos rami fructus, quos ipsa volentia rura Sponte tulere sua, carpsit ( spontaneously and willingly), Verg. G. 2, 500.—
    (β).
    Favorably; with propitius, favorably and kindly, referring to the gods:

    precantes Jovem ut volens propitius praebeat sacra arma pro patria,

    Liv. 24, 21, 10:

    precantibus ut volens propitiaque urbem Romanam iniret,

    id. 29, 14, 13:

    in ea arce (Victoriam) sacratam, volentem propitiamque, firmam ac stabilem fore populo Romano,

    id. 22, 37, 12; 1, 16, 3; 7, 26, 3; 24, 38, 8; Inscr. Orell. 2489 sq.—Parodied by Plautus:

    agite, bibite, festivae fores! fite mihi volentes propitiae,

    Plaut. Curc. 1, 1, 89.— Abl. absol.:

    omnia diis propitiis volentibusque ea faciemus,

    with the favor and help of the gods, Liv. 39, 16, 11 Weissenb. ad loc.:

    si (Jovem) invocem ut dexter ac volens assit,

    Quint. 4, prooem. 5.—
    b.
    Agreeing with other terms of the sentence (rare): volenti consuli causa in Pamphyliam devertendi oblata est, a welcome cause was offered to the consul, etc., Liv. 38, 15, 3:

    quod nobis volentibus facile continget,

    if we wish, Quint. 6, 2, 30:

    is Ariobarzanem volentibus Armeniis praefecit,

    to their satisfaction, Tac. A. 2, 4:

    gemis... hominem, Urse, tuum, cui dulce volenti servitium... erat,

    to whom his servitude was sweet, since he liked it, Stat. S. 2, 6, 15:

    me mea virtus, etc., fatis egere volentem,

    Verg. A. 8, 133:

    saepe ille volentem castigabat erum,

    administered kindly received rebukes, Stat. S. 2, 6, 50.—
    c.
    In the phrase aliquid mihi volenti est or putatur, etc., something is welcome, acceptable to me, pleases me (= volens habeo or accipio aliquid; cf. the Gr. Humin tauta boulomenois estin, and, mihi aliquid cupienti est; v. cupio;

    rare but class.): uti militibus exaequatus cum imperatore labos volentibus esset,

    that the equalization of labor was acceptable to the soldier, Sall. J. 100, 4:

    quia neque plebei militia volenti putabatur,

    id. ib. 84, 3 Dietsch:

    grande periculum maritumis civitatibus esse, et quibusdam volentibus novas res fore,

    that to some a change of the government would be welcome, Liv. 21, 50, 10:

    quibus bellum volentibus erat, probare exemplum,

    Tac. Agr. 18.— Impers. with subject - inf.: ceterisque remanere et in verba Vespasiani adigi volentibus fuit, to the rest it was acceptable to remain, etc., Tac. H. 3, 43.—With subject-inf. understood:

    si volentibus vobis erit, in medium profero quae... legisse memini,

    Macr. S. 7, 13, 11:

    si volentibus vobis erit, diem fabulis et epulis exigamus,

    id. ib. 1, 7; 2, 3 fin.; 6, 6 init.
    3.
    As subst. (mostly post-Aug.).
    a.
    vŏlens, entis, m., = is qui vult, in the different meanings, and often with the construction of the verb.
    (α).
    One who wishes:

    nunc cis Hiberum castra Romana esse, arcem tutam perfugiumque novas volentibus res,

    Liv. 22, 22, 11:

    consulere se volentibus vacuas aures accommodavit,

    Val. Max. 5, 8, 3:

    quid opus libertate si volentibus luxu perire non licet,

    id. 2, 9, 5:

    discere meliora volentibus promptum est,

    i. e. it depends on our own will to learn better things, Quint. 11, 11, 12:

    nec sum in hoc sollicitus, dum res ipsa volentibus discere appareat,

    to the students, id. 8, 4, 15:

    mori volentibus vis adhibita vivendi,

    Suet. Tib. 61.—
    (β).
    One who intends, is about:

    juris ignorantia non prodest acquirere volentibus,

    i. e. in the acquisition of property, Dig. 22, 6, 7:

    si quis volentem incipere uti frui prohibuit,

    one who is about to enter upon a usufruct, ib. 43, 16, 3, § 14. —
    (γ).
    One who is willing:

    non refert quid sit quod datur, nisi a volente volenti datur,

    unless it is both willingly given and received, Sen. Ben. 2, 18, 8:

    ducunt volentem fata, nolentem trahunt,

    those willing to follow, id. Ep. 107, 11.—
    (δ).
    One who consents:

    tutiusque rati volentibus quam coactis imperitare,

    to rule men with their consent, Sall. J. 102, 6:

    quippe rempublicam si a volentibus nequeat ab invitis jus expetituram,

    peaceably if they could, forcibly if they must, Liv. 3, 40, 4:

    si quis aliam rem pro alia volenti solverit,

    if one pays with the consent of the receiver, Dig. 46, 3, 46:

    nulla injuria est quae in volentem fiat,

    ib. 47, 10, 1, § 5.—
    (ε).
    One who does a thing voluntarily:

    pecuniam etiam a volentibus acceperant,

    the contributions of money were voluntary, Vell. 2, 62, 3:

    parce, puer, stimulis... (solis equi) Sponte sua properant. Labor est inhibere volentis (i. e. properare),

    Ov. M. 2, 128.—
    (ζ).
    Volens = bene volens: munificus nemo habebatur nisi pariter volens, unless he was just as kindly disposed, sc. as he was liberal, Sall. J. 103, 6.—Often referring to a previously mentioned noun:

    hunc cape consiliis socium et conjunge volentem,

    and unite with him, since he wishes it, Verg. A. 5, 712; so may be taken Ov. M. 2, 128 (v. e).—
    b.
    In the neutr. plur. (volentia) rare, always with dat., things pleasing, acceptable:

    Pompeius multis suspitionibus volentia plebi facturus habebatur,

    that he would do what pleased the common people, Sall. H. 4, 31 Dietsch:

    haec atque talia plebi volentia fuere,

    Tac. A. 15, 36 Draeg. ad loc. al.:

    iique Muciano volentia rescripsere,

    id. H. 3, 52.—Hence, adv.: vŏlenter, willingly, App. M. 6, p. 178, 4.
    2.
    vŏlo, āvi, ātum ( part. gen. plur. volantūm, Verg. A. 6, 728; Lucr. 2, 1083), 1, v. n. [Sanscr. val-, to turn one's self, etc.; cf.: vŏlucer, vēlox, and vol- in velivolus], to fly.
    I.
    Lit.: ex alto... laeva volavit avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 95 Vahl.):

    aves,

    Lucr. 6, 742:

    accipitres,

    id. 4, 1010:

    corvi,

    id. 2, 822:

    altam supra volat ardea nubem,

    Verg. G. 1, 364:

    volat ille per aëra magnum Remigio alarum,

    id. A. 1, 300:

    columbae venere volantes,

    id. ib. 6, 191; Prop. 2, 30 (3, 28), 30; Juv. 8, 251:

    apes,

    Ov. A. A. 1, 96; cf. Plin. 10, 38, 54, § 112:

    volasse eum (Antonium), non iter fecisse diceres,

    Cic. Phil. 10, 5, 11.—Prov.:

    sine pennis volare haud facile est,

    Plaut. Poen. 4, 2, 49.—
    2.
    P. a. as subst.: vŏlantes, ĭum, comm., the birds ( poet.), Lucr. 2, 1083; Verg. A. 6, 239; 6, 728.—
    II.
    Transf., to fly, i. e. to move swiftly like one flying, to fleet, speed, hasten along:

    i sane... vola curriculo,

    Plaut. Pers. 2, 2, 17; cf.:

    per summa levis volat aequora curru,

    Verg. A. 5, 819:

    medios volat ecce per hostes Vectus equo spumante Saces,

    id. ib. 12, 650:

    illa (Argo) volat,

    Ov. H. 6, 66:

    currus,

    Verg. G. 3, 181:

    axis,

    id. ib. 3, 107:

    nubes,

    Lucr. 5, 254:

    fulmina,

    id. 2, 213:

    tempestates,

    id. 6, 612:

    telum,

    id. 1, 971; cf. Sall. J. 60, 2; Verg. A. 9, 698; Liv. 26, 44, 7 al.:

    litterae Capuam ad Pompeium volare dicebantur,

    Cic. Att. 2, 19, 3:

    volat aetas,

    id. Tusc. 1, 31, 76:

    hora,

    Sen. Hippol. 1141:

    fama,

    Verg. A. 3, 121:

    et semel emissum volat irrevocabile verbum,

    Hor. Ep. 1, 18, 71.— Poet., with inf.:

    ast Erebi virgo ditem volat aethere Memphim Praecipere et Phariā venientem pellere terrā,

    Val. Fl. 4, 407.
    3.
    vŏlo, ōnis, m. [1. volo], a volunteer, first applied to the slaves who, after the battle at Cannæ, were enrolled upon their own expressed desire to serve (cf. Liv. 22, 57, 11; Val. Max. 7, 6, 1):

    volones dicti sunt milites, qui post Cannensem cladem usque ad octo milia, cum essent servi, voluntarie se ad militiam obtulere,

    Paul. Diac. p. 370:

    volones, quia sponte hoc voluerunt, appellati,

    Macr. S. 1, 11, 30:

    vetus miles tironi, liber voloni sese exaequari sineret,

    Liv. 23, 35, 6; 23, 32, 1; Capitol. Anton. Phil. 21, 6; Macr. S. 1, 11, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > volo

  • 18 reddo

    red-do, dĭdi, dĭtum, 3 (old fut. reddibo = reddam, Plaut. Cas. 1, 41; id. Men. 5, 7, 49, acc. to Non. 476, 27; id. Fragm. ap. Non. 508, 9; pass. reddibitur, id. Ep. 1, 1, 22), v. a.
    I.
    Lit., to give back, return, restore (freq. and class.;

    syn. restituo): reddere est quod debeas ei cujus est volenti dare,

    Sen. Ben. 7, 19, 2:

    ut mihi pallam reddat, quam dudum dedi,

    Plaut. Men. 4, 2, 109; 4, 3, 5; cf.:

    potes nunc mutuam drachmam dare mihi unam, quam cras reddam tibi?

    id. Ps. 1, 1, 84;

    so corresp. to dare,

    id. ib. 1, 1, 89; id. Stich. 4, 1, 42:

    quid si reddatur illi, unde empta est,

    id. Merc. 2, 3, 83; id. Men. 3, 3, 21 sq.; Ter. Ad. 5, 9, 24 sq. et saep.; cf.

    the foll.: ea, quae utenda acceperis, majore mensurā, si modo possis, jubet reddere Hesiodus,

    Cic. Off. 1, 15, 48;

    so corresp. to accipere,

    id. Lael. 8, 26; 16, 58; id. Rep. 2, 5, 10; Sen. Ben. 1, 1, 13:

    accipe quod nunquam reddas mihi,

    Hor. S. 2, 3, 66; Verg. G. 4, 172; id. A. 8, 450 et saep.:

    si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto,

    I give it back and renounce it, Cic. Sull. 30, 84: Th. Redde argentum aut virginem. Ph. Quod argentum, quam tu virginem, me reposcis? Plaut. Curc. 5, 2, 14:

    ut (virginem) suis Restituam ac reddam,

    Ter. Eun. 1, 2, 67;

    so with restituere,

    Liv. 3, 68 al.; cf.:

    reddere alias tegulas, i. e. restituere,

    Plaut. Most. 1, 2, 29: obsides, Naev. ap. Non. 474, 19; so Caes. B. G. 1, 35; 1, 36; 6, 12:

    captivos,

    id. ib. 7, 90; Liv. 26, 50:

    ho mines,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 7 al.:

    corpora (mor tuorum),

    Verg. A. 11, 103; cf. id. ib. 2, 543:

    equos,

    Cic. Rep. 4, 2, 2; Suet. Aug. 38:

    suum cuique,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    hereditatem mulieri,

    id. Fin. 2, 18, 58:

    sive paribus paria redduntur,

    i. e. are set against, opposed to, id. Or. 49, 164:

    nosmet ipsos nobis reddidistis,

    id. Red. in Sen. 1, 1:

    redditus Cyri solio Phraates,

    Hor. C. 2, 2, 17:

    reddas incolumem, precor,

    id. ib. 1, 3, 7:

    ut te reddat natis carisque,

    id. S. 1, 1, 83:

    redditus terris Daedalus,

    Verg. A. 6, 18; cf.:

    patriis aris,

    id. ib. 11, 269:

    oculis nostris,

    id. ib. 2, 740:

    tenebris,

    id. ib. 6, 545:

    sed jam urbi votisque publicis redditus,

    Plin. Pan. 60, 1:

    ex magnā desperatione saluti redditus,

    Just. 12, 10, 1:

    quin tu primum salutem reddis, quam dedi,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 11:

    operam da, opera reddibitur tibi,

    id. Ep. 1, 1, 22; so id. Men. 4, 2, 101: cum duo genera liberalitatis sint, unum dandi beneficii, alterum reddendi, demus nec ne, in nostrā potestate est;

    non reddere viro bono non licet,

    Cic. Off. 1, 15, 48; so Sen. Ben. 1, 1 sq.; and cf. Plaut. Pers. 5, 1, 10:

    redde his libertatem,

    id. Poen. 5, 4, 17; so,

    Lyciis libertatem ademit, Rhodiis reddidit,

    Suet. Claud. 25:

    patriam,

    Liv. 5, 51 fin.:

    sibi ereptum honorem,

    Verg. A. 5, 342:

    conspectum,

    id. ib. 9, 262 al.:

    se ipse convivio reddidit,

    betook himself again to the banquet, returned, Liv. 23, 9 fin.:

    quae belua reddit se catenis,

    Hor. S. 2, 7, 71:

    se reddidit astris,

    Sil. 4, 119; so,

    lux terris,

    Verg. A. 8, 170:

    se iterum in arma,

    id. ib. 10, 684.—
    (β).
    Poet., with inf.:

    sua monstra profundo Reddidit habere Jovi,

    Stat. Th. 1, 616.—
    (γ).
    Absol. (rare and poet.), of a river:

    sic modo conbibitur, modo Redditur ingens Erasinus,

    is swallowed up... reappears, Ov. M. 15, 275. —
    II.
    Transf.
    1.
    To give up, hand over, deliver, impart, assign; to yield, render, give, grant, bestow, pay, surrender, relinquish, resign (syn.:

    trado, refero): Cincius eam mihi abs te epistulam reddidit, quam tu dederas,

    Cic. Att. 1, 20, 1; so,

    litteras (alicui),

    id. ib. 2, 1, 1; id. Fam. 2, 17, 1:

    litteras a te mihi reddidit stator tuus,

    id. ib. 2, 1, 1; Caes. B. C. 1, 1; 2, 20; 3, 33; Sall. C. 34, 3; cf.

    mandata,

    Suet. Tib. 16:

    pretium alicui pro benefactis ejus,

    Plaut. Capt. 5, 1, 20:

    hoccine pretii,

    id. As. 1, 2, 2; cf.:

    praemia debita (along with persolvere grates),

    Verg. A. 2, 537:

    cetera praemia (with dare),

    id. ib. 9, 254:

    primos honores,

    id. ib. 5, 347:

    gratiam alicui (for the usual referre gratiam),

    Sall. J. 110, 4:

    reddunt ova columbae,

    Juv. 3, 202:

    obligatam Jovi dapem,

    Hor. C. 2, 7, 17:

    o fortunata mors, quae naturae debita, pro patriā est potissimum reddita,

    Cic. Phil. 14, 12, 31; cf.:

    vitam naturae reddendam,

    id. Rep. 1, 3, 5; so, vitam. Lucr. 6, 1198:

    debitum naturae morbo,

    i. e. to die by disease, Nep. Reg. 1 fin.:

    lucem,

    Ov. Tr. 3, 3, 35:

    ultimum spiritum,

    Vell. 2, 14, 2; cf. id. 2, 22, 2; 2, 35 fin.;

    2, 87, 2: animam caelo,

    id. ib. 123 fin.; cf.

    animas (with moriuntur),

    Verg. G. 3, 495:

    hanc animam, vacuas in auras,

    Ov. P. 2, 11, 7:

    caute vota reddunto,

    to pay, offer, render, Cic. Leg. 2, 9, 22; so,

    vota,

    Verg. E. 5, 75; Just. 11, 10, 10:

    tura Lari,

    Tib. 1, 3, 34:

    liba deae,

    Ov. F. 6, 476:

    fumantia exta,

    Verg. G. 2, 194; Tac. H. 4, 53; cf.:

    graves poenas,

    i. e. to suffer, Sall. J. 14, 21:

    promissa viro,

    Verg. A. 5, 386 al.:

    tibi ego rationem reddam?

    will render an account, Plaut. Aul. 1, 1, 6; so,

    rationem,

    id. Trin. 2, 4, 114; Cic. Tusc. 1, 17, 38;

    v. ratio: animam a pulmonibus respirare et reddere,

    to give off, exhale, id. N. D. 2, 54, 136; cf.:

    ut tibiae sonum reddunt,

    give forth, Quint. 11, 3, 20; so,

    sonum,

    id. 9, 4, 40; 66; Sen. Ep. 108; Hor. A. P. 348:

    vocem,

    Verg. A. 3, 40; 7, 95; 8, 217 (with mugiit); Hor. A. P. 158:

    stridorem,

    Ov. M. 11, 608:

    murmura,

    id. ib. 10, 702:

    flammam,

    Plin. 37, 2, 11, § 36 et saep.; so,

    alvum,

    Cels. 2, 12, 2:

    bilem,

    id. 7, 23:

    sanguinem,

    to vomit, Plin. Ep. 5, 19, 6 (just before:

    sanguinem rejecit): urinam,

    Plin. 8, 42, 66, § 165:

    calculum,

    id. 28, 15, 61, § 217:

    catulum partu,

    Ov. M. 15, 379; cf.

    so of parturition,

    id. ib. 10, 513; id. H. 16, 46:

    fructum, quem reddunt praedia,

    yield, produce, Ter. Phorm. 4, 3, 75; Ov. P. 1, 5, 26; Col. 2, 16, 2; Pall. Febr. 9, 4; Plin. 18, 9, 20, § 87; cf. Tib. 2, 6, 22; Quint. 12, 10, 25:

    generi nostro haec reddita est benignitas,

    is imparted to, Plaut. Stich. 1, 3, 27; cf.: nulla quies est [p. 1539] Reddita corporibus primis, Lucr. 2, 96. — Hence, poet., redditum esse, in gen., = factum esse, esse:

    una superstitio, superis quae reddita divis,

    which is given, belongs to the gods, Verg. A. 12, 817:

    quibus et color et sapor una reddita sunt cum odore,

    Lucr. 2, 681; cf. id. 2, 228 Munro ad loc.; Juv. 1, 93; Orell. ad Hor. Ep. 2, 1, 216:

    neque iis petentibus jus redditur,

    is dispensed, granted, Caes. B. G. 6, 13:

    alicui jus,

    Quint. 11, 2, 50; cf.:

    alicui testimonium reddere industriae,

    id. 11, 1, 88:

    quod reliquum vitae virium, id ferro potissimum reddere volebant,

    to yield, sacrifice, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:

    quibus ille pro meritis... jura legesque reddiderat,

    had conferred upon it the power of self-jurisdiction, Caes. B. G. 7, 76; cf Liv. 9, 43, 23 Drak.:

    Lanuvinis sacra sua reddita,

    id. 8, 14:

    conubia,

    to bestow, grant, id. 4, 5:

    peccatis veniam,

    Hor. S. 1, 3, 75:

    nomina facto vera,

    to call by the right name, Ov. Tr. 3, 6, 36.— Hence,
    b.
    Jurid. t. t.:

    judicium,

    to appoint, grant, fix the time for a trial, Ter. Phorm. 2, 3, 57; Caes. B. C. 2, 18; Quint. 7, 4, 43; Tac. A. 1, 72:

    jus,

    to administer justice, pronounce sentence, id. ib. 6, 11; 13, 51; id. H. 3, 68; id. G. 12; Suet. Vit. 9 et saep.—
    2.
    To give up, yield, abandon to one that which has not been taken away, but only threatened or in danger:

    Thermitanis urbem, agros legesque suas reddere,

    Cic. Verr. 2, 2, 37, § 90 ( = relinquere, id. ib. 2, 2, 36, §

    88): Orestis leges suae redditae,

    left undisturbed, Liv. 33, 34, 6; 9, 43, 23 (cf. restituere); 29, 21, 7.—
    3.
    To give back, pay back; hence, to take revenge for, punish, inflict vengeance for:

    per eum stare quominus accepta ad Cannas redderetur hosti clades,

    Liv. 24, 17, 7:

    reddidit hosti cladem,

    id. 24, 20, 2:

    redditaque aequa Cannensi clades,

    id. 27, 49, 5.—
    4.
    To give back in speech or writing, i. e.
    a.
    To translate, render (syn.:

    converto, transfero): cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    verbum pro verbo,

    id. Opt. Gen. 5:

    verbo verbum,

    Hor. A. P. 133; cf. Ov. Tr. 5, 7, 54.—
    b.
    To repeat, declare, report, narrate, recite, rehearse (freq. in Quint.):

    ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis iisdem redderet, quibus cogitasset,

    Cic. Brut. 88, 301; cf. Quint. 10, 6, 3:

    sive paria (verba) paribus redduntur, sive opponuntur contraria,

    Cic. Or. 49, 164:

    reddere quae restant,

    id. Brut. 74, 258:

    tertium actum de pastionibus,

    Varr. R. R. 3, 17, 1:

    nomina per ordinem audita,

    Quint. 11, 2, 23:

    causas corruptae eloquentiae,

    id. 8, 6, 76:

    quid cuique vendidissent,

    id. 11, 2, 24:

    dictata,

    to repeat, rehearse, Hor. Ep. 1, 18, 14; id. S. 2, 8, 80:

    carmen,

    to recite, deliver, id. C. 4, 6, 43:

    cum talia reddidit hospes,

    Ov. M. 6, 330; Lucr. 2, 179:

    causam,

    id. F. 1, 278:

    insigne exemplum suo loco,

    Tac. H. 4, 67.—
    c.
    To answer, reply ( poet.):

    veras audire et reddere voces,

    Verg. A. 1, 409; 6, 689:

    Aeneas contra cui talia reddit,

    id. ib. 10, 530;

    2, 323: auditis ille haec placido sic reddidit ore,

    id. ib. 11, 251 et saep.; cf.

    responsa,

    id. G. 3, 491:

    responsum,

    Liv. 38, 9; 3, 60; Verg. A. 6, 672.—
    5.
    To give back or render a thing according to its nature or qualities; to represent, imitate, express, resemble ( poet. and in post - Aug. prose):

    quas hominum reddunt facies,

    Lucr. 6, 812:

    faciem locorum,

    Ov. M. 6, 122; 7, 752:

    lux aemula vultum Reddidit,

    gave back, reflected, Stat. Achill. 2, 191:

    formam alicujus,

    Sil. 3, 634:

    et qui te nomine reddet Silvius Aeneas,

    Verg. A. 6, 768; cf.:

    jam Phoebe toto fratrem cum redderet orbe,

    Luc. 1, 538:

    paternam elegantiam in loquendo,

    Quint. 1, 1, 6; 6, 3, 107; cf.:

    odorem croci saporemque,

    i. e. to smell and taste like saffron, Plin. 36, 23, 55, § 177:

    imaginem quandam uvae,

    id. 34, 12, 32, § 123:

    flammam excellentis purpurae et odorem maris,

    id. 35, 6, 27, § 46:

    Apelleā redditus arte Mentor,

    Mart. 11, 10, 2.—
    6.
    To give back, return a thing changed in some respect:

    senem illum Tibi dedo ulteriorem lepide ut lenitum reddas,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 31; cf.:

    quas tu sapienter mihi reddidisti opiparas opera tua,

    id. Poen. 1, 1, 4.— Hence, in gen.,
    7.
    To make or cause a thing to be or appear something or somehow; to render (very freq. and class.; cf.:

    facio, redigo): reddam ego te ex ferā fame mansuetem,

    Plaut. As. 1, 2, 19; id. Capt. 4, 2, 42:

    eam (servitutem) lenem reddere,

    id. ib. 2, 5, 1: tutiorem et opulentiorem vitam reddere, Cic. Rep. 1, 2, 3:

    haec itinera infesta reddiderat,

    Caes. B. C. 3, 79:

    aliquem insignem,

    Verg. A. 5, 705:

    obscuraque moto Reddita forma lacu est,

    dimmed by the disturbance of the water, Ov. M. 3, 476:

    homines ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos,

    Cic. Inv. 1, 2, 2: omnes Catilinas Acidinos postea reddidit, has made all the Catilines seem to be Acidini, i. e. patriots, in comparison with himself, id. Att. 4, 3, 3:

    aliquid perfectum,

    Plaut. As. 1, 1, 109:

    aliquid effectum,

    to accomplish, id. Ps. 1, 3, 152; 1, 5, 116; 5, 2, 14:

    omne transactum,

    id. Capt. 2, 2, 95:

    actum,

    id. Trin. 3, 3, 90:

    dictum ac factum,

    Ter. Heaut. 4, 5, 12.— With ut and subj.:

    hic reddes omnia Quae sunt certa ei consilia incerta ut sient,

    Ter. And. 2, 3, 15.— Pass. = fieri scripsit fasciculum illum epistularum totum sibi aquā madidum redditum esse, Cic. Q. Fr. 2, 12, 4; Just. 16, 4, 6; 22, 7, 2:

    per sudorem corpus tantum imbecillius redditur,

    Cels. 3, 3, 19; cf. Just. 29, 4, 3; 42, 5, 4; 44, 1, 10; Flor. 3, 5, 17; Val. Max. 4, 3 prooem.; Lact. 4, 26, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > reddo

  • 19 scribo

    scrībo, psi, ptum, 3 ( perf. sync. scripsti, Plaut. As. 4, 1, 57: scripstis, Enn. ap. Non. 153, 28, or Trag. v. 239 Vahl.; inf. scripse, Aus. Sept. Sap. Lud. 1; cf. 2. dico init.), v. a. [root skrabh-, to dig; whence, Gr. graphô; Lat. scrobis, scrofa; cf. Germ. schreiben], prop., to scratch, grave, engrave with a sharp point; hence,
    I.
    In gen.
    A.
    Lit., to write, draw, or otherwise make lines, letters, figures, etc. (cf. scalpo):

    in libro cum scribuntur calamo litterae,

    Plaut. Ps. 1, 5, 131; cf. id. Bacch. 4, 4, 76 sq.:

    litteras, tabellas,

    id. Ps. 1, 1, 28:

    (littera M) etiamsi scribitur, tamen parum exprimitur,

    Quint. 9, 4, 40; cf. id. 1, 7, 28:

    nostri praeceptores cervum servumque u et o litteris scripserunt,

    id. 1, 7, 26; cf. id. 1, 7, 4; 1, 7, 20; 1, 7, 30; 12, 10, 28;

    12, 10, 30: terra in augurum libris scripta cum r uno,

    Varr. L. L. 5, § 21 Müll.:

    hic carmen mediā scribe columnā,

    Prop. 4 (5), 7, 83; cf.:

    scribitur vestris Cynthia corticibus,

    id. 1, 18, 22; Ov. M. 9, 527; Luc. 2, 343:

    in aquā,

    Cat. 68, 4; cf.

    also: fac lapis his scriptus stet super ossa notis: hic jacet, etc.,

    Tib. 1, 3, 54 (but the better reading is inscriptis):

    scribere decore,

    to write a good hand, Amm. 30, 9, 4:

    erat scriptum ipsius manu,

    Cic. Cat. 3, 5, 10:

    suā manu scripsit,

    Liv. 37, 10.—Of drawing, etc.:

    si quis fugitivo stigmata scripserit,

    has branded a runaway, Quint. 7, 4, 14; cf.: charaxat ambas ungulis scribentibus genas, Prud. steph. 10, 557:

    totius vobis Frontem tabernae scipionibus scribam,

    Cat. 37, 10:

    (Diodotus Stoicus) geometriae munus tuebatur, verbis praecipiens discentibus, unde, quo quamque lineam scriberent,

    Cic. Tusc. 5, 39, 113:

    ut formam (porticus) secundum rationem loci scribas,

    draw, design, Plin. Ep. 9, 39, 5; Stat. S. 1, 3, 9:

    quae Attalicis variata per artem Aulaeis scribuntur acu,

    i. e. are embroidered, Sil. 14, 660:

    scripto radiat Germanicus auro, i. e. sculpto,

    Juv. 6, 205; cf. Mart. 11, 5, 3.—
    B.
    Trop.: memor essem? etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis De Glycerio, graven, imprinted (syn.:

    inscripta, insculpta),

    Ter. And. 1, 5, 48:

    arva sanguineo scribit rutilantia gyro,

    Stat. Th. 11, 514.—
    II.
    In partic., with the accessory idea of intellectual action, of written composition of every kind, to write, write down, compose, describe, depict; to draw up, communicate, announce in writing (syn.: compono, perscribo).
    (α).
    With acc.:

    quoniam de re publicā multa quaesierint et scripserint,

    Cic. Rep. 1, 7, 12:

    Cn. Aufidius praetorius (caecus) Graecam scribebat historiam,

    id. Tusc. 5, 38, 112; so,

    historiam,

    id. de Or. 2, 12, 51; id. Brut. 75, 262:

    bellum,

    Liv. 21, 1:

    res gestas,

    Hor. A. P. 74; id. Ep. 1, 3, 7 al.:

    librum de rebus rusticis,

    Cic. Sen. 15, 54:

    scripsi etiam versibus tres libros de temporibus meis,

    id. Fam. 1, 9, 23:

    in Catone Majore, qui est scriptus ad te de senectute,

    id. Lael. 1, 4:

    carmen in aliquem,

    id. de Or. 2, 86, 352:

    Furius defensionem causae suae scripsit,

    id. Verr. 2, 5, 43, § 112; cf. Quint. 2, 15, 29:

    libellos,

    Ov. Tr. 5, 12, 61; id. P. 4, 13, 19:

    notas,

    id. ib. 3, 2, 90:

    Diphilus Hanc (fabulam) Graece scripsit,

    Plaut. Cas. prol. 33; Ter. Heaut. prol. 43; id. Hec. prol. 6 (cf. also infra, d):

    versus,

    Lucr. 1, 24; Hor. S. 1, 9, 23; 1, 10, 60:

    carmina,

    id. ib. 2, 5, 74; id. Ep. 1, 19, 3:

    poëmata,

    id. ib. 2, 2, 66 et saep.; cf.: scripsere alii rem Versibus, Enn. ap. Cic. Brut. 19, 76 (Ann. v. 221 Vahl.):

    formam et situm agri alicui,

    to describe, Hor. Ep. 1, 16, 4 et saep.—Of written communications, letters, etc.:

    epistulis tuis perdiligenter scriptis,

    Cic. Att. 1, 11, 1; cf. Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 1:

    haec scripsi properans,

    Cic. Att. 2, 19, 5:

    litteras, quas ad Pompeium scripsi, tibi misi,

    id. ib. 3, 9, 3:

    litterae extemplo Romam scriptae,

    Liv. 41, 16:

    plura ad te scribam, si, etc.,

    Cic. Att. 11, 10, 3:

    scriberem ad te de hoc plura, si Romae esses,

    id. ib. 6, 4, 11:

    haec ad te scripsi verbosius,

    id. Fam. 7, 3, 5:

    scriptā jam epistulā superiore,

    id. ib. 1, 9, 26:

    non quo haberem, quod tibi scriberem,

    id. Att. 4, 4, a:

    epistulam,

    Plin. Ep. 7, 9, 8 et saep.:

    scribere salutem,

    to send a greeting, Plaut. Bacch. 4, 9, 77; cf.:

    laudes atque gratias populo Romano,

    Gell. 3, 8, 5.—With a personal object:

    nullos habeo scriptos (homines), memini tamen,

    written down, Plaut. Mil. 1, 1, 48:

    per eum Marium, quem scripsissem,

    Cic. Att. 12, 49, 1: quis Martem digne scripserit aut...Merionem aut...Tydiden? who could depict, represent, etc., Hor. C. 1, 6, 14; id. S. 2, 1, 16; cf. in the pass.:

    scriberis Vario fortis et hostium Victor,

    id. C. 1, 6, 1.—With two acc.: cum auctor pugnae se A. Cornelium Cossum consulem scripserit, subscribed himself, declared himself in the inscription to be, Liv. 4, 20, 11.—
    (β).
    With object-clause:

    in foribus scribat occupatum esse se,

    Plaut. As. 4, 1, 15:

    ut Africanum avum meum scribit Cato solitum esse dicere,

    Cic. Rep. 1, 17, 27; id. Att. 1, 8, 1; cf.:

    Romae quod scribis sileri, ita putabam,

    id. ib. 2, 13, 2:

    quod ad te scripseram me in Epiro futurum,

    id. ib. 3, 13, 1:

    Graeceius ad me scripsit, C. Cassium sibi scripsisse, homines comparari, qui, etc.,

    id. ib. 15, 8, 2:

    Cicero quodam loco scribit, id esse optimum, etc.,

    Quint. 11, 1, 92:

    post paulo scribit, sibi millia quinque Esse domi chlamydum,

    Hor. Ep. 1, 6, 43 et saep.—In pass., with nom. or acc.:

    eadem haec avis scribitur conchis se solere complere, etc.,

    Cic. N. D. 2, 49, 125: scribitur nobis, magnam veteranorum multitudinem Romam convenisse jam, etc., Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 1:

    scriptum est item, quaesivisse (Socratem), quid esset,

    Cic. Div. 1, 54, 123.—
    (γ).
    With rel.-clause:

    nec scribis, quam ad diem te exspectemus,

    Cic. Att. 3, 7, 1:

    scribe aliquando ad nos, quid agas,

    id. Fam. 7, 12, 2:

    ad me Valerius scripsit... quem ad modum ducta esses, etc.,

    id. ib. 14, 2, 2.—
    (δ).
    Absol.:

    quo (Platone) nemo in scribendo praestantior fuit,

    Cic. Rep. 2, 11, 21; cf. id. ib. 3, 8, 13:

    Demophilus scripsit, Marcus vortit barbare,

    Plaut. As. prol. 11; id. Trin. prol. 19:

    poëta quom primum ad scribendum animum appulit,

    Ter. And. prol. 1; id. Heaut. prol. 7:

    sumite materiem vestris, qui scribitis, aequam Viribus,

    Hor. A. P. 38:

    sic raro scribis, ut toto non quater anno Membranam poscas,

    id. S. 2, 3, 1 et saep.:

    Samiae, ut ibi (i. e. in oratione) scribit Laelius, capedines,

    Cic. Rep. 6, 2, 11; cf. id. ib. 1, 16, 25:

    ut, quemadmodum scribit ille, cottidiano, etc.,

    id. ib. 6, 2, 8:

    denique non video de tot scribentibus unum,

    Ov. Tr. 2, 495.—So freq. of written communications, letters; usually with ad aliquem (less freq. alicui) or de aliquā re:

    tv si, ut scribis, Kal. Jun. Romā profectus es, etc.,

    Cic. Att. 3, 9, 3:

    ego te, ut scribis, cito videbo,

    id. ib. 3, 27:

    nihil habeo, quod ad te scribam, scribo tamen, non ut te delectem, etc.,

    id. ib. 14, 12, 3:

    senatusconsultum si erit factum, scribes ad me,

    id. ib. 5, 4, 2; cf.:

    scripsi etiam ad Camillum, ad Lamiam,

    id. ib. 5, 8, 3:

    in quā (epistulā) de agro Campano scribis,

    id. ib. 2, 16, 11:

    ut nuper me scis scripsisse ad te de Varronis erga me officio, etc.,

    id. ib. 2, 25, 1; cf.:

    Hermae tui Pentelici, de quibus ad me scripsisti,

    id. ib. 1, 8, 2; 1, 9, 2 et saep.— With ut, ne, etc.:

    velim domum ad te scribas, ut mihi tui libri pateant,

    Cic. Att. 4, 14, 1:

    ad me scriberet, ut in Italiam quam primum venirem,

    id. ib. 11, 7, 2; 5, 11, 6.— With dat.:

    consules Fulvio, ut ex Falisco, Postumio, ut ex Vaticano exercitum ad Clusium admoveant, scribunt,

    Liv. 10, 27; 42, 27; Tac. A. 1, 29.—With ne:

    Scipioni scribendum, ne bellum remitteret,

    Liv. 30, 23.—With simple subj.:

    scribit Labieno, si rei publicae commodo facere posset, cum legione ad fines Nerviorum veniat,

    Caes. B. G. 5, 46 fin. —In Tac. also, with inf.:

    scribitur tetrarchis ac regibus, jussis Corbulonis obsequi,

    Tac. A. 15, 25 fin. —In eccl. Lat. as a formula of quotation from the Scriptures:

    scriptum est,

    i. e. it is said in Holy Writ, Vulg. Matt. 4, 4; id. Luc. 19, 46; id. Rom. 11, 8 et saep.—
    B.
    Publicists', milit., jurid., and business t. t., of written plans, drafts, and other writings of various import.
    1.
    Publicists' t. t., to draw up, draught a law, decree, treaty, etc.:

    quod proditum memoria est, X. viros, qui leges scripserint, etc.,

    Cic. Rep. 2, 31, 54; so,

    leges,

    id. ib. 2, 36, 61; 2, 10, 18; id. Rosc. Am. 25, 70; id. de Or. 1, 19, 86; id. Inv. 1, 38, 68 al.; cf.

    in a transf. signif.: cui non apparet, inopiam et miseriam civitatis istam legem scripsisse, etc.,

    Liv. 34, 6 fin.; and:

    testamentum, quod pietas, fides, pudor scripsit,

    Plin. Ep. 8, 18, 7:

    haec senatusconsulta non ignoro ab amicissimis ejus, cujus de honore agitur, scribi solere,

    Cic. Fam. 15, 6, 2.—So very freq.: senatusconsulto scribendo, or simply scribendo adesse, or also, ad scribendum esse, to witness the drawing up of a decree of the Senate; to subscribe it: erat nobis dictum, te existimare, alicui senatusconsulto, quod contra dignitatem tuam fieret, scribendo Lamiam [p. 1648] affuisse, qui omnino consulibus illis numquam fuit ad scribendum, Cic. Fam. 12, 29, 2 Orell. N. cr.; cf.: senatusconsulta scribuntur apud familiarem meum (i. e. Caesarem). Et quidem cum in mentem venit (Caesari), ponor ad scribendum (i. e. he adds my signature to it), id. ib. 9, 15, 4:

    quod me esse ad scribendum vides,

    id. Att. 1, 19, 9; id. Fam. 9, 15, 3: S. C. auctoritas. Pridie Kal. Octob. in aede Apollinis scrib. affuerunt L. Domitius, etc., an official formula ap. Cic. Fam. 8, 8, 5 sq. (v. assum):

    Boeotorum gentem numquam ad scribendum amicitiae foedus adduci potuisse,

    to make, enter into, conclude, Liv. 42, 12.—
    2.
    Milit. t. t.: scribere milites (legiones, supplementum, etc.), to enlist, enroll, levy:

    milites,

    Sall. J. 43, 3:

    legiones,

    id. C. 32, 1:

    exercitui supplementum,

    id. J. 39, 2:

    supplementum legionibus,

    Cic. Fam. 3, 3, 1; Liv. 8, 8:

    exercitum,

    id. 4, 43; 9, 8; 9, 19:

    equites,

    id. 10, 25; 21, 40; 35, 20:

    socios navales,

    id. 37, 2; so, too: sex milia colonorum Albam in Aequos, to enroll for the purpose of sending, to send, id. 10, 1:

    socios scribere in urbem,

    id. 4, 11, 4.—
    b.
    Poet., transf.:

    scribe tui gregis hunc,

    enroll him among your retinue, Hor. Ep. 1, 9, 13.—
    3.
    Jurid. and business t. t.: dicam scribere (alicui), like dikên graphein tini, to bring an action in writing against any one (v. dica); of a lawyer, to draw up legal instruments (complaints or charges, contracts, wills, etc.):

    Servius hanc urbanam militiam respondendi, scribendi, cavendi secutus est,

    Cic. Mur. 9, 19; id. Fam. 7, 14 Manut.; cf. id. Leg. 1, 4, 14:

    omnia testamenta tu scribes unus,

    id. de Or. 2, 6, 24; Dig. 28, 2, 25.—Hence, transf., with a personal object: aliquem heredem, to appoint or designate any one as heir:

    testamentum palam fecerat et illum heredem et me scripserat,

    Cic. Mil. 18, 48; cf.:

    in testamento Ptolemaei patris heredes erant scripti, etc.,

    Caes. B. C. 3, 108:

    quem Micipsa testamento secundum heredem scripsit,

    Sall. J. 65, 1; Auct. B. Alex. 33; Plin. Pan. 43, 1 sq.; Tac. A. 14, 31; Hor. S. 2, 5, 48; Juv. 3, 161; 9, 87:

    aliquem coheredem,

    Tac. Agr. 43 fin.:

    aliquem exheredem,

    to disinherit any one by will, Dig. 37, 4, 8, §§

    1 and 6: aliquem tutorem liberis suis,

    to appoint as guardian by will, Cic. Clu. 14, 41:

    libertatem servo,

    to bequeath to a slave his freedom, Dig. 29, 2, 71.—Of contracts, notes, drafts, etc.:

    pulchre scripsti: scitum syngraphum!

    Plaut. As. 4, 1, 57: nummos, usuras, etc. (alicui), to give a note or bond for:

    scribit nummos,

    id. ib. 2, 4, 34:

    sibi creditam pecuniam,

    Dig. 26, 7, 9, § 7:

    genero usuras praestandas quasi ex dotis promissione,

    ib. 4, 4, 17:

    lecta est cautio hujusmodi: Lutius Titius scripsi, me accepisse a Publio Maevio quindecim mutua numerata mihi de domo, etc.,

    ib. 12, 1, 40: scribe decem (tabulas) a Nerio, give ten notes or bonds drawn up by the usurer Nerius, Hor. S. 2, 3, 69. scriptos expendere nummos, v. l. ap. Hor. Ep. 2, 1, 105 (Hold. cautos); cf. rescribo.—Hence, scriptum, i, n., something written, viz.,
    A.
    (Acc. to I.) A line; so only: duodecim scripta, a game played with colored stones (calculi) on a draught-board marked into spaces by twelve oblique lines: tibi concedo, quod in duodecim scriptis olim, ut calculum reducas, si te alicujus dati poenitet, Cic. Fragm. ap. Non. 170, 30; cf.:

    in lusu duodecim scriptorum cum prior calculum promovisset essetque victus, etc.,

    Quint. 11, 2, 38;

    v. also scriptula, and Becker, Gall. 3, pp. 261 and 264 sq.: duodecim scriptis ludere,

    Cic. de Or. 1, 50, 217.—
    B.
    (Acc. to II.) A written composition, writing, treatise, book, work, etc. (most freq. in plur.):

    ex scripto et sententiā controversia nascitur cum videtur scriptoris voluntas cum scripto ipso dissentire,

    the writing, the written expression, Auct. Her. 1, 11, 19:

    incredibile dictu est, quam multi Graeci de harum valvarum pulchritudine scriptum reliquerunt,

    have left something written concerning it, speak of it in their writings, Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124; so Quint. 6, 1, 7; cf. in plur., Cic. Rep. 1, 22, 36:

    quod a Democrito et Platone in scriptis relictum esse dicunt,

    id. de Or. 2, 46, 194:

    utinam exstarent illa carmina, quae multis saeculis ante suam aetatem in epulis esse cantata, in Originibus scriptum reliquit Cato!

    id. Brut. 19, 75: ut ipsis scriptis non ea mandaremus, id. Off. 2, 1, 3:

    in quo libro scriptum hoc invenitur,

    Quint. 1, 1, 15:

    Hortensius erat memoriā tantā, ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis eisdem redderet, quibus cogitavisset,

    without notes, Cic. Brut. 88, 301; cf. on the contrary: de scripto dicere, to speak or read from a written paper:

    recitetur oratio, quae propter rei magnitudinem dicta de scripto est,

    id. Planc. 30, 74; id. Phil. 10, 2, 5; id. Brut. 12, 46; id. Att. 4, 3, 3; id. Fam. 10, 13, 1:

    laudavit pater scripto meo,

    in a speech composed by me, id. Q. Fr. 3, 8, 5:

    adire aliquem scripto,

    Tac. H. 4, 39:

    cum eorum inventis scriptisque se oblectent,

    writings, Cic. Rep. 1, 17, 28:

    ardeo cupiditate...nomen ut nostrum scriptis illustretur et celebretur tuis,

    id. Fam. 5, 12, 1:

    scripta recitare,

    Hor. S. 1, 4, 75:

    nosmet Lucili scripta legentes,

    id. ib. 1, 10, 56:

    Graecorum Scripta optima,

    id. Ep. 2, 1, 29:

    si non accipiet scriptum,

    Ov. A. A. 1, 469:

    debueram scripto certior esse tuo,

    id. H. 6, 4.—
    2.
    (Acc. to II. B. 1.) Scriptum legis, and simply scriptum, a written ordinance, a law:

    quam tu mihi ex ordine recita de legis scripto populi Romani auctionem,

    Cic. Agr. 2, 18, 48:

    (Crassus) ita multa tum contra scriptum pro aequo et bono dixit, ut, etc.,

    id. Brut. 39, 145; cf. id. Inv. 2, 46, 135; 2, 47, 138; cf.:

    (senatus) scripto illo istius sententiam dicere vetabatur,

    rescript, id. Dom. 26, 69.

    Lewis & Short latin dictionary > scribo

  • 20 remitto

    rĕ-mitto, mīsi, missum, 3, v. a. and n.
    I.
    Act., to let go back, send back, despatch back, drive back, cause to return (class. and very freq.; cf. reddo).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Al. Redde mihi illam (filiam)... Non remissura es mihi illam?... non remittes? Me. Non remittam! Plaut. Cist. 2, 1, 29 sq.:

    a legione omnes remissi sunt domum Thebis,

    id. Ep. 2, 2, 22:

    aliquem domum,

    Caes. B. G. 1, 43 fin.; 4, 21; 7, 4 fin.; id. B. C. 3, 27 fin.:

    mulieres Romam,

    Cic. Att. 7, 23, 2:

    paucos in regnum,

    Caes. B. C. 2, 44:

    Fabium cum legione in sua hiberna,

    id. B. G. 5, 53:

    partem legionum in sua castra,

    id. B. C. 3, 97:

    ad parentes aliquem nuntium,

    Plaut. Capt. 2, 3, 15:

    aliquem ad aliquem,

    id. Cas. 2, 8, 1; Cic. Fam. 16, 5, 1; Caes. B. C. 1, 24; 26:

    obsides alicui,

    id. B. G. 3, 8 fin.; Lucil. ap. Lact. 5, 14:

    is argentum huc remisit,

    Plaut. As. 2, 2, 69:

    librum tibi remisi,

    Cic. Att. 9, 9, 2: pila intercepta, to cast or hurl back, Caes. B. G. 2, 27; so,

    tractum de corpore telum,

    Ov. M. 5, 95:

    epistulam ad aliquem,

    Plaut. Truc. 2, 4, 43:

    litteras Caesari,

    Caes. B. G. 5, 47; cf.:

    scripta ad eum mandata per eos,

    id. B. C. 1, 10:

    naves ad aliquem,

    id. B. G. 5, 23; so,

    naves,

    id. B. C. 1, 27:

    obsides,

    id. B. G. 3, 8; 3, 29:

    nonne vides etiam, quantā vi tigna trabesque Respuat umor aquae?.. Tam cupide sursum revomit magis atque remittit,

    drives back, Lucr. 2, 199; so,

    aquas longe (cautes),

    Sen. Hippol. 583:

    calces (equi),

    i. e. kick out behind, Nep. Eum. 5, 5.—
    b.
    To send forth from itself, give out, yield:

    ut melius muriā, quam testa marina remittit,

    gives forth, yields, Hor. S. 2, 8, 53:

    muriam,

    Col. 12, 9 init.:

    minimum seri,

    id. 12, 13:

    umorem (humus),

    id. 12, 15 init.:

    aeruginem (vasa aenea),

    id. 12, 20, 2:

    nec umenti sensit tellure remitti (nebulas),

    Ov. M. 1, 604:

    umorem ex se ipsa remittit,

    Verg. G. 2, 218:

    quod baca remisit olivae,

    Hor. S. 2, 4, 69:

    sanguinem e pulmone,

    Ov. P. 1, 3, 19.—
    2.
    In partic.
    a.
    To let go back, to loosen, slacken, relax any thing strained, bound, rigid, etc. (syn. relaxo;

    opp. intendo, adduco): in agro ambulanti ramulum adductum, ut remissus esset, in oculum suum recidisse,

    Cic. Div. 1, 54, 123; cf.:

    habenas vel adducere vel remittere,

    id. Lael. 13, 45:

    frena,

    Ov. M. 2, 191 (opp. retinere);

    6, 228: lora,

    id. ib. 2, 200; id. Am. 3, 2, 14; cf.:

    vela pennarum,

    Lucr. 6, 743:

    ira contractis, hilaritas remissis (superciliis) ostenditur,

    Quint. 11, 3, 79:

    quattuor remissis (digitis) magis quam tensis,

    id. 11, 3, 99:

    digitis,

    Ov. H. 19, 197:

    remissis,

    id. M. 4, 229: junctasque manus remisit;

    vinclis remissis, etc.,

    i. e. to loose, id. ib. 9, 314 sq.:

    digitum contrahens ac remittens,

    Plin. 11, 26, 32, § 94: bracchia, i. e. to let sink or fall down, Verg. G. 1, 202: remissas manus, sinking or failing, Vulg. Heb. 12, 12:

    frigore mella Cogit hiems eademque calor liquefacta remittit,

    dissolves again, melts, Verg. G. 4, 36; cf.:

    cum se purpureo vere remittit humus,

    opens again, thaws, Tib. 3, 5, 4:

    vere remissus ager,

    Ov. F. 4, 126. —
    b.
    To leave behind, produce:

    veluti tractata notam labemque remittunt Atramenta,

    Hor. Ep. 2, 1, 235.—
    c.
    Jurid. t. t.: remittere nuntium or repudium, to send a bill of divorce, to dissolve a marriage or betrothal; v. nuntius and repudium.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to send back, give back, return, restore, dismiss, remove, etc.:

    (specula) simulacra remittunt,

    Lucr. 4, 337 Lachm.:

    vocem late nemora alta remittunt,

    Verg. A. 12, 929; cf.:

    totidemque remisit Verba locus,

    Ov. M. 3, 500:

    chorda sonum... remittit acutum (with reddere),

    Hor. A. P. 349:

    vos me imperatoris nomine appellavistis: cujus si vos paenitet, vestrum vobis beneficium remitto, mihi meum restituite nomen,

    Caes. B. C. 2, 32 fin.:

    quin etiam ipsis (imperium) remittere,

    id. B. G. 7, 20: integram causam ad senatum remittit, refers, Tac. A. 3, 10:

    a quibus appellatum erit, si forte ad eosdem remittemur,

    Quint. 11, 1, 76; 12, 10, 21:

    veniam,

    to return, repay, Verg. A. 4, 436:

    quae nisi respuis ex animo longeque remittis,

    Lucr. 6, 68; cf.:

    opinionem animo,

    to dismiss, reject, cast off, Cic. Clu. 2, 6:

    si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto,

    resign it, id. Sull. 30, 84:

    utramque provinciam remitto, exercitum depono,

    id. Phil. 8, 8, 25:

    Galliam togatam,

    id. ib. 8, 9, 27.—
    2.
    In partic.
    a.
    (Acc. to I A. 2. a.) To slacken, relax, relieve, release, abate, remit (freq. and class.):

    omnes sonorum tum intendens tum remittens persequetur gradus,

    Cic. Or. 18, 59; cf.:

    (sonorum vis) tum remittit animos, tum contrahit,

    id. Leg. 2, 15, 38: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed quibus relaxem ac remittam, relieve, recreate, refresh, id. Fragm. ap. Non. 383, 23:

    ut requiescerem curamque animi remitterem,

    id. Verr. 2, 4, 61, § 137:

    animum per dies festos licentius,

    Liv. 27, 31; and in a like sense with se, Nep. Alcib. 1 fin.;

    and mid.: mirum est, ut opusculis animus intendatur remittaturque,

    Plin. Ep. 7, 9, 13:

    animos a contentione pugnae,

    Liv. 5, 41:

    animos a certamine,

    id. 9, 12:

    animos a religione,

    id. 5, 25; cf.:

    nihil apud milites remittitur a summo certamine,

    id. 6, 24, 10:

    superioris temporis contentionem,

    Caes. B. C. 2, 14 fin.; cf. Cic. Brut. 55, 202:

    diligentiam in perdiscendo ac memoriam,

    Caes. B. G. 6, 14; cf.:

    curam et diligentiam remittunt,

    id. B. C. 2, 13:

    summum illud suum studium remisit,

    Cic. Brut. 93, 320:

    ea studia remissa temporibus revocavi,

    id. Tusc. 1, 1, 1:

    belli opera,

    Liv. 30, 3:

    bellum,

    id. 30, 23:

    pugnam,

    Sall. J. 60, 3 al.:

    urguent tamen et nihil remittunt,

    Cic. Fin. 4, 28, 77: equites petere ut sibi laxaret aliquid laboris;

    quibus ille, ne nihil remissum dicatis, remitto, etc.,

    Liv. 9, 16:

    cottidie aliquid iracundiae remittebat,

    Cic. Phil. 8, 6, 19; cf. id. Att. 10, 4, 2:

    aliquid de suo,

    id. Rab. Post. 11, 31:

    horam de meis legitimis horis,

    id. Verr. 2, 1, 9, § 25:

    aliquid de severitate cogendi,

    id. Phil. 1, 5, 12; 13, 17, 36:

    nihil de saevitiā,

    Tac. A. 6, 25 al.; cf. Caes. B. C. 3, 17:

    ex eo, quod ipse potest in dicendo, aliquantum remittet,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    aliquid ex pristinā virtute,

    Caes. B. C. 3, 28:

    aliquid ex curā verborum,

    Quint. 10, 7, 22; 7, 1, 22.—With ellipsis of aliquid, etc.:

    illum viris fortissimis remittere de summā non potuisse, te mulieri deterrimae recte remississe, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 35, § 82; Liv. 4, 43, 11:

    de voluntate nihil,

    Cic. Brut. 5, 17:

    nihil e solito luxu,

    Tac. H. 3, 55:

    nihil ex arrogantiā,

    id. Agr. 27 al. — Impers.:

    tum aequo animo remittendum de celeritate existumabat,

    Caes. B. G. 5, 49.—
    (β).
    With inf., to cease, leave off, omit to do any thing (rare;

    not in Cic. or Cæs.): si cogites, remittas jam me onerare injuriis,

    Ter. And. 5, 1, 8:

    neque remittit quid ubique hostis ageret explorare,

    Sall. J. 52, 5; cf.:

    quid bellicosus Cantaber cogitet, remittas Quaerere,

    Hor. C. 2, 11, 3.—
    (γ).
    With se, or mid., to relax, abate:

    ubi dolor et inflammatio se remiserunt,

    Cels. 4, 24 fin.; cf.:

    cum se furor ille remisit,

    Ov. H. 4, 51:

    quae (febres) certum habent circuitum et ex toto remittuntur,

    Cels. 3, 12; cf. under II.—
    (δ).
    Mid., to recreate one ' s self:

    eundem, cum scripsi, eundem etiam cum remittor, lego,

    Plin. Ep. 1, 16, 7; cf.:

    fas est et carmine remitti,

    id. ib. 7, 9, 9; cf.

    supra: animus remittatur,

    id. ib. 7, 9, 13.—
    (ε).
    To give free course to (opp. continere):

    animi appetitus, qui tum remitterentur, tum continerentur,

    Cic. N. D. 2, 12, 34.—
    b.
    With respect to a person, to free one from any thing; to give up, grant, forgive, yield, resign, concede, surrender, sacrifice a thing to any one (= concedere, condonare); with acc. of the offence:

    Tranioni remitte quaeso hanc noxiam causā meā,

    Plaut. Most. 5, 2, 47:

    injuriam,

    Sall. H. 3, 61, 2 Dietsch:

    quare tum cito senex ille remisit injuriam?

    Sen. Contr. 2, 11, 1:

    ut ex animo tibi volens omne delictum remittam,

    App. M. 3, p. 137, 29; so freq. in late Lat., to remit, forgive a sin or offence:

    peccata,

    Vulg. Matt. 9, 2:

    blasphemia,

    id. ib. 12, 31:

    cogitationem,

    id. Act. 8, 22. — Freq. with acc. of the penalty:

    multam,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    poenam alicui,

    Liv. 40, 10, 9: ipso remittente Verginio ultimam poenam, id. 3, 59, 10; 8, 35, 1:

    omnia tibi ista concedam et remittam,

    Cic. Verr. 2, 5, 9, § 22; cf. id. Ac. 2, 33, 106; and:

    alicui remittere atque concedere, ut, etc.,

    id. Planc. 30, 73: meam animadversionem et suppli cium... remitto tibi et condono, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 2:

    quod natura remittit, Invida jura negant,

    Ov. M. 10, 330:

    si per populum Romanum stipendium remittatur,

    Caes. B. G. 1, 44:

    pecunias, quas erant in publicum Varroni cives Romani polliciti, remittit,

    id. B. C. 2, 21; cf. Liv. 42, 53: aedes (venditas) alicui, to give up, resign a purchase, Plaut. Most. 3, 2, 111:

    tempus vobis,

    Cic. Verr. 2, 1, 11, § 30:

    ut patria tantum nobis in nostrum privatum usum, quantum ipsi superesse posset, remitteret,

    id. Rep. 1, 4, 8:

    navem imperare debuisti ex foedere: remisisti in triennium: militem nullum umquam poposcisti per tot annos,

    id. Verr. 2, 4, 9, § 21:

    tibi remittunt omnes istam voluptatem et eā se carere patiuntur,

    resign that pleasure to you, id. de Or. 1, 58, 246:

    ut memoriam simultatium patriae remitteret,

    sacrifice to his country, Liv. 9, 38; cf.:

    privata odia publicis utilitatibus remittere,

    Tac. A. 1, 10:

    ut sibi poenam magistri equitum remitteret (dictator),

    that he would remit for their sake, Liv. 8, 35:

    dictator consulibus in senatu magnifice conlaudatis et suarum quoque rerum illis remisso honore, dictaturā se abdicavit,

    having been resigned in their favor, id. 7, 11:

    jus ipsi remittent,

    will abandon their claim, id. 6, 18, 7.— Absol.:

    remittentibus tribunis plebis comitia per interregem sunt habita,

    withdrawing their opposition, Liv. 6, 36, 3:

    de tributo remiserunt,

    id. 5, 12, 13; cf. Tac. A. 1, 8:

    si hoc ipsi remitti vellent, remitterent ipsi de maritumis custodiis,

    Caes. B. C. 3, 17.—
    (β).
    Poet., with inf., to allow, permit:

    sed mora damnosa est nec res dubitare remittit,

    Ov. M. 11, 376; cf.:

    (Fides) occulte saevire vetat, prodesse remittit,

    Claud. Laud. Stil. 2, 37. —
    II.
    Neutr., to decrease, abate (very rare, but class.):

    si forte ventus remisisset,

    Caes. B. C. 3, 26:

    imbres,

    Liv. 40, 33, 4:

    pestilentia,

    id. 2, 34, 6:

    cum remiserant dolores pedum,

    Cic. Brut. 34, 130; cf.:

    si remittent quippiam Philumenae dolores,

    Ter. Hec. 3, 2, 14:

    tumor remittens,

    Cels. 7, 18:

    vapor calidus primo non remittit propter levitatem,

    does not sink, Vitr. 8, 2.— Hence, rĕmissus, a, um, P. a. (acc. to I. A. 2. a.), slack, loose, relaxed, languid (opp. contentus, contendere):

    membra,

    Lucr. 5, 852.
    A.
    Lit.:

    ut onera contentis corporibus facilius feruntur, remissis opprimunt,

    Cic. Tusc. 2, 23, 54; cf.:

    vox, ut nervi, quo remissior, hoc gravior et plenior,

    Quint. 11, 3, 42:

    ridens Venus et remisso Filius arcu,

    Hor. C. 3, 27, 67:

    ammoniacum,

    i. e. liquid, Pall. 1, 41, 2; cf.

    adeps,

    Veg. 1, 11, 4. —
    B.
    Trop., relaxed, not rigid, strict, or hard, both in a good and bad sense.
    1.
    Mild, gentle, soft, indulgent, cheerful, good-humored, gay, etc. (syn.:

    lenis, mitis, dulcis): remissior ventus,

    Caes. B. C. 3, 26:

    remissiora frigora,

    id. B. G. 5, 12 fin.:

    cantūs remissiores,

    Cic. de Or. 1, 60, 254; cf.:

    tum intentis tum remissis modis,

    Quint. 11, 3, 17:

    si me non improbissime Dolabella tractasset, dubitassem fortasse, utrum remissior essem, an summo jure contenderem,

    Cic. Att. 16, 15, 1:

    in eo sermone non remissi sumus,

    id. Fin. 3, 1, 2:

    remissus et subridens,

    Tac. Or. 11 init.:

    nisi magistratus valde lenes et remissi sint,

    Cic. Rep. 1, 43, 66:

    in ulciscendo remissior,

    id. Red. ad Quir. 7, 23:

    animus (with lenis),

    id. de Or. 2, 46, 193; cf.:

    remississimo ad otium et ad omnem comitatem animo,

    i. e. most prone, Suet. Aug. 98:

    remissus et mitis,

    Plin. Ep. 3, 14, 5:

    cum tristibus severe, cum remissis jucunde vivere,

    Cic. Cael. 6, 13; cf. Suet. Galb. 14; id. Claud. 21:

    decorus est sermo senis quietus et remissus,

    Cic. Sen. 9, 28:

    remissius genus dicendi,

    id. Sest. 54, 115:

    amicitia remissior esse debet et liberior et dulcior,

    id. Lael. 18, 66; cf.

    affectus,

    Quint. 10, 1, 73:

    egressiones dulces et remissae,

    id. 11, 3, 164: joci, gay, merry (opp. curae graves), Ov. M. 3, 319; cf.:

    remissiores hilarioresque sermones,

    Suet. Tib. 21:

    opus,

    Ov. Tr. 2, 547. —
    2.
    Slack, negligent, remiss (syn. languidus):

    esse remisso ac languido animo,

    Caes. B. C. 1, 21; cf.:

    nostris languentibus atque animo remissis,

    id. ib. 2, 14: dolus Numidarum [p. 1563] nihil languidi neque remissi patiebatur, i. e. no negligence, Sall. J. 53, 6; 88, 2:

    in labore,

    Nep. Iphic. 3, 1:

    oderunt agilem gnavumque remissi,

    Hor. Ep. 1, 18, 90:

    remissior in petendo,

    Cic. Mur. 26, 52:

    vita remissior,

    Suet. Tib. 52.—
    b.
    Lower, cheaper:

    remissior aliquanto ejus fuit aestimatio quam annona,

    below the market price, Cic. Verr. 2, 3, 92, § 214. — Hence, adv.: rĕ-missē (acc. to B. 1.), gently, mildly (with leniter, urbane;

    opp. severe, graviter, vehementer, etc.),

    Cic. de Or. 3, 26, 102; id. Cael. 14, 33; Col. 1, 8, 10; Quint. 10, 2, 23; 12, 10, 71; Suet. Claud. 30.— Comp., Cic. de Or. 1, 60, 255; id. Verr. 2, 4, 34, § 76; Quint. 9, 2, 91.— Sup. is not found.

    Lewis & Short latin dictionary > remitto

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»